Παρόλο που οι περισσότεροι μπαμπάδες και μαμάδες αρνούνται να το παραδεχτούν, πολλά είναι τα παιδιά – μικρά αλλά και μεγαλύτερης ηλικίας – που νιώθουν και, μερικές φορές, παραπονιούνται πως οι γονείς τους ξεχωρίζουν τα παιδιά τους και δείχνουν ιδιαίτερη προτίμηση, φροντίδα και αγάπη σε ένα από τα αδέλφια τους.

Η γονική ευνοιοκρατία, όπως λέγεται, είτε πραγματική είτε αντιληπτή μπορεί να φέρει τα πάνω-κάτω σε μία οικογένεια, με τις συνέπειες να εκτίνονται από μικρούς καθημερινούς καβγάδες και γκρίνιες, μέχρι αντικοινωνική συμπεριφορά και ακραίες αντιδράσεις από την πλευρά των παιδιών που νιώθουν πως παραγκωνίζονται.

Έρευνες, μάλιστα, έχουν διαπιστώσει ότι η επίδραση είναι τόσο έντονη που τα παιδιά που αντιλαμβάνονται τον εαυτό τους ως «το λιγότερο αγαπημένο της οικογένειας» είναι πιο πιθανό να ξεκινήσουν το κάπνισμα και την κατανάλωση αλκοόλ – αλλά και τις ναρκωτικές ουσίες – από την εφηβεία τους.

Η αίσθηση μεγαλύτερη από την πραγματικότητα

Το εντυπωσιακό που θα πρέπει να έχουν κατά νου οι γονείς είναι πως η αίσθηση που έχει ένα παιδί ότι το παραγκωνίζουν έχει, συχνά, μεγαλύτερο βάρος από την πραγματικότητα. Με λίγα λόγια, δεν έχει τόση σημασία αν η μαμά ή ο μπαμπάς έχουν όντως αγαπημένο παιδί. Αυτό που έχει σημασία είναι αν το παιδί πιστεύει ή νιώθει ότι το κάνουν.

Σύμφωνα με τη Michele Levin, οικογενειακή θεραπεύτρια και συνιδιοκτήτρια του Blueprint Mental Health, «είναι πολύ συνηθισμένο για έναν γονέα να “συμπαθεί” ή να “νιώθει πιο κοντά” με ένα παιδί σε σύγκριση με τα άλλα».

Η Levin εξηγεί πως τα παιδιά έχουν διαφορετικές προσωπικότητες, ενδιαφέροντα, ανάγκες και τρόπους έκφρασης των αναγκών αυτών. Έτσι, όσα αντιμετωπίζουν δυσκολίες, όπως έντονο άγχος ή κατάθλιψη, μπορεί μερικές φορές να επιδεικνύουν προκλητική συμπεριφορά που τα κάνει να μην είναι τόσο εύκολα διαχειρίσιμα όσο τα αδέρφια τους.

Έτσι, δεν ισχύει πάντα η περίπτωση που ένας γονιός αγαπάει το ένα παιδί περισσότερο από το άλλο. Μπορεί απλώς ένα παιδί να είναι πιο «εύκολο» για τον γονέα απ’ ό,τι το άλλο.

Διαβασε ακομα

Αν θέλεις το παιδί σου ευτυχισμένο, στείλτο για δεντροφύτευση

«Συχνά ένα άλλο αδελφάκι απλώς δεν έχει τις ίδιες ανάγκες ή τα ίδια προβλήματα ή μπορεί να είναι ο ειρηνοποιός, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε ένα αντιληπτό αίσθημα ευνοιοκρατίας», λέει η Levin.

Η Levin εξηγεί ότι ορισμένα παιδιά, λόγω πολύ συγκεκριμένων συνθηκών, ενδεχομένως να απαιτούν πολύ από τον χρόνο και την ενέργεια ενός γονέα.

Μερικές φορές μπορει να ισχύει κάτι τόσο απλό όσο τα κοινά ενδιαφέροντα: «Ένας πατέρας που ενδιαφέρεται για τον αθλητισμό, πιθανότατα θα σχετιστεί καλύτερα με ένα παιδί που επίσης ασχολείται με τον αθλητισμό, σε αντίθεση με ένα παιδί που προτιμά τους εσωτερικούς χώρους και τα βιντεοπαιχνίδια», αναφέρει η Levin.

Οι αρνητικές επιπτώσεις

Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι η αίσθηση που έχει ένα παιδί ότι είναι το λιγότερο αγαπημένο μπορεί να πλήξει σαφώς την αυτοεκτίμησή του, εξηγεί η Dr. Shelly Vaziri Flais, παιδίατρος και μητέρα τεσσάρων παιδιών.

Εάν ένα παιδί νιώθει ή συνεχώς του επαναλαμβάνουν πως είναι «το κακό παιδί της οικογένειας», το πιο πιθανό είναι ότι τελικά θα αναλάβει, αργά η γρήγορα, αυτόν τον ρόλο

«Κάτι που πρέπει να γνωρίζουμε πολύ καλά ως γονείς είναι να μη συγκρίνουμε τα αδέλφια», λέει. Επιπλέον, η Vaziri Flais τονίζει πως δεν πρέπει σε καμία περίπτωση οι γονείς να «κολλούν ετικέτες», όπως «ο έξυπνος» ή «ο αθλητικός».

Για την παιδίατρο, τα παιδιά που έχουν την αίσθηση ότι είναι λιγότερο ευνοημένα είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν ακραίες συμπεριφορές, ειδικά καθώς μπαίνουν στην εφηβεία τους.

Το παιδί είναι σημαντικό να έχει ισχυρή αυτοπεποίθηση. Εάν νιώθει ή συνεχώς του επαναλαμβάνουν πως είναι «το κακό παιδί της οικογένειας», το πιο πιθανό είναι ότι τελικά θα αναλάβει, αργά η γρήγορα, αυτόν τον ρόλο.

Παρόλο που ο καθένας χειρίζεται τα προβλήματά του με διαφορετικό τρόπο, σύμφωνα με τη Levin, ένας ανήλικος που αισθάνεται παραγκωνισμένος από την οικογένειά του «θα το κουβαλά και στην ενήλικη ζωή του».

Διαβασε ακομα

Το bullying στην παιδική ηλικία μπορεί να σε στοιχειώσει για μία ζωή

Πώς αποφεύγουμε τη γονική ευνοιοκρατία

• Αυτογνωσία: Aναγνωρίστε την όταν υπάρχει
• Δώστε σε όλα τα παιδιά την ίδια προσοχή
• Δεχτείτε τις διαφορές σε κάθε παιδί
• Να είστε δίκαιοι όσον αφορά στην πειθαρχία
• Εξατομικευμένη υποστήριξη: Έχετε κατά νου πως κάθε παιδί είναι μοναδικό και έχει μοναδικές ανάγκες

Η σχέση μεταξύ των αδελφών

Το χειρότερο όλων είναι πως δεν επηρεάζεται μόνο η σχέση των γονέων με το παιδί αλλά και οι σχέσεις μεταξύ των αδελφών.

«Κάποια αδέλφια θα το παρατηρήσουν και θα νιώσουν άσχημα ή ενδεχομένως ενοχές και αυτό θα τους βοηθήσει να δεθούν περισσότερο, ενώ άλλα θα κρατήσουν τη δυσαρέσκεια ή ανταγωνιστικότητα για όλη τους τη ζωή».

Την ίδια άποψη έχει και η Vaziri Flais, θεωρώντας πως η ζημιά που προκαλείται από τη γονική ευνοιοκρατία μεταφέρεται στην ενήλικη ζωή, καθιστώντας τις σχέσεις μεταξύ των αδελφών και των γονέων ες αεί τεταμένες.

Τι μπορείτε να κάνετε

Η Levin αναφέρει πως το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να κάνει ένας γονέας σε περίπτωση που κάποιο παιδί λέει ότι νιώθει παραγκωνισμένο, είναι να αναγνωρίσει τα συναισθήματά του. «Μη λέτε απλώς “δεν έχω αγαπημένο” και μην το αγνοείτε. Αν αυτό είναι που αισθάνεται, [αυτά τα συναισθήματα] προέρχονται από κάπου. Μην απορρίπτετε τη δική του οπτική γωνία».

Το μυστικό κρύβεται, όπως πάντα, στη συζήτηση. Εξάλλου, αυτό που, όπως φαίνεται, ζητάει το παιδί είναι περισσότερο χρόνο και προσοχή. Ιδανικά θα μπορούσατε να αφιερώνετε συγκεκριμένες ημέρες και να ασχολείστε εναλλάξ με τα ενδιαφέροντα του ενός και έπειτα του άλλου.

«Ρωτώντας συγκεκριμένα το παιδί τι χρειάζεται, θα του δώσετε την ευκαιρία να σας το πει», λέει η Levin. Η Vaziri Flais συμφωνεί: «Μην αγνοείτε τα ξεσπάσματα. Όταν τα πράγματα ηρεμήσουν, είναι καλό να ακούσετε τι προσπαθεί να σας πει το παιδί σας».

Διαβασε ακομα

Coming out: Από τον ξυλοδαρμό 15χρονου, στο «μπαμπά είμαι gay» – «Οκ, τι πίτσα θα φάμε;»

Αυτό μπορεί να απαιτεί από τους γονείς να βγουν από το comfort zone τους και να εργαστούν παραπάνω για να δείξουν το ενδιαφέρον και την αγάπη τους στο παιδί, ακόμη και αν οι ίδιοι δεν θεωρούν ότι «ξεχωρίζουν» τα παιδιά τους.

Μερικές φορές, μία μικρή προσπάθεια μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά στο να φέρει τους γονείς και τα παιδιά πιο κοντά και να δέσει περισσότερο την οικογένεια.

Με πληροφορίες από Healthline / Medium