Μεγέθυνση κειμένου
Το φεγγάρι δεν είναι τελικά ένα ήρεμο μέρος όπου δεν συμβαίνει τίποτα.
Το φεγγάρι βρίσκεται ξανά στο προσκήνιο των διαστημικών ερευνών, ύστερα από μία μακρά περίοδο νηνεμίας.
Η πιθανότητα ύπαρξης παγωμένου νερού, καθώς και η προοπτική δημιουργίας της πρώτης επανδρωμένης βάσης στον μοναδικό φυσικό δορυφόρο της Γης, έχουν όχι απλά αναθερμάνει τον διεθνή διαστημικό ανταγωνισμό, αλλά φουντώσει, με το ενδιαφέρον νέων χωρών.
Ανάμεσα σε αυτές είναι και η Ινδία, η οποία πραγματοποίησε τον Αύγουστο του 2023 την πρώτη επιτυχή προσσελήνωση στο νότιο πόλο της Σελήνης, με την αποστολή Chandrayaan-3. Λίγες ημέρες πριν, το ρωσικό διαστημικό σκάφος Luna-25 είχε συντριβεί, στην προσπάθειά του να προσγειωθεί στην ίδια περιοχή.
Με τη σειρά της, η NASA έχει στοχεύσει επίσης τον νότιο πόλο, ως τόπο προσσελήνωσης της αποστολής Artemis 3, η οποία πρόκειται να πραγματοποιηθεί το 2026.
Η συγκεκριμένη αποστολή προβλέπεται να σηματοδοτήσει, μάλιστα, την επιστροφή του ανθρώπου στο φεγγάρι μετά από μισό και πλέον αιώνα. Η Κίνα σχεδιάζει και αυτή να δημιουργήσει μελλοντικούς βιότοπους στην περιοχή του νότιου πόλου.
Ωστόσο, μία νέα μελέτη, που χρηματοδοτήθηκε από τη NASA, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τις συνθήκες που επικρατούν στη Σελήνη. Ο πυρήνας του φεγγαριού σταδιακά ψύχεται και συρρικνώνεται, ενώ η επιφάνειά του αναπτύσσει «ρυτίδες».
Το φεγγάρι έχει συρρικνωθεί περιμετρικά περίπου 45 μέτρα κατά τα τελευταία εκατομμύρια χρόνια
Η διαδικασία αυτή προκαλεί σεισμικές δονήσεις στην επιφάνεια του δορυφόρου μας, οι οποίες μπορεί να διαρκέσουν ακόμα και ώρες, καθώς και να προκαλέσουν κατολισθήσεις. Όπως και η υπόλοιπη επιφάνεια της Σελήνης, έτσι και ο νότιος πόλος είναι επιρρεπής σε αυτά τα σεισμικά φαινόμενα. Κάτι τέτοιο θέτει εν αμφιβόλω όχι μόνο τα φιλόδοξα σχέδια της ανθρωπότητας περί μελλοντικών αποικιών, αλλά και των αποστολών.
Όπως αναφέρει στο CNN ο Thomas R. Watters, επιστήμονας στο Κέντρο Γήινων και Πλανητικών Μελετών του Εθνικού Μουσείου Αεροπορίας και Διαστήματος, η νέα ανακάλυψη για τη Σελήνη «δεν πρόκειται να ανησυχήσει κανέναν και σίγουρα δεν πρόκειται να αποθαρρύνει την εξερεύνηση του νότιου πόλου της Σελήνης».
Η νέα μελέτη όμως μπορεί να καταστήσει σαφές πως «η Σελήνη δεν είναι ένα ήρεμο μέρος όπου δεν συμβαίνει τίποτα».
Γιατί γίνονται σεισμοί στη Σελήνη;
Το φεγγάρι έχει συρρικνωθεί περιμετρικά περίπου 45 μέτρα τα τελευταία εκατομμύρια χρόνια. Από γεωλογική άποψη πρόκειται για έναν σημαντικό αριθμό, αλλά οι πιθανότητες η Γη να υποστεί συνέπειες, όπως είναι οι παλίρροιες, παραμένει πολύ μικρή, σύμφωνα με τους ερευνητές.
Παρά τη φαινομενικά ψυχρή εικόνα της σεληνιακής επιφάνειας, το εσωτερικό του φεγγαριού εξακολουθεί να είναι θερμό, γεγονός που καθιστά τον δορυφόρο σεισμικά ενεργό.
«Υπάρχει ένας εξωτερικός πυρήνας ο οποίος είναι λιωμένος και ψύχεται», αναφέρει ο Watters.
Καθώς ψύχεται, το φεγγάρι συρρικνώνεται. Με τον εσωτερικό όγκο να αλλάζει, ο φλοιός της Σελήνης αναγκάζεται να προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες, σύμφωνα με τον Watters.
Η επιφάνεια του φεγγαριού είναι εύθραυστη, με αποτέλεσμα η συρρίκνωση αυτή να δημιουργεί ρήγματα.
«Το φεγγάρι θεωρούνταν ένα νεκρό αντικείμενο, στο οποίο δεν συμβαίνει τίποτα εδώ και δισεκατομμύρια χρόνια, ωστόσο όλα δείχνουν πως η θεώρηση αυτή απέχει πολύ από την αλήθεια», προσθέτει.
Στην πραγματικότητα, αυτά τα ρήγματα είναι πολύ νέα και όπως αναφέρει ο Watters, οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει κατολισθήσεις που συνέβησαν ακόμα και κατά τη διάρκεια του Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) της NASA.
Το LRO εκτοξεύτηκε από τη NASA το 2009 για να χαρτογραφήσει την επιφάνεια της Σελήνης. Ήδη από τις αποστολές Apollo της NASA, πριν από περίπου 50 χρόνια, οι αστροναύτες είχαν τοποθετήσει ειδικά όργανα, τα οποία κατέγραφαν σεισμικές δονήσεις στην Σελήνη. Ο Watters και οι συνάδελφοί του χρησιμοποίησαν τα δεδομένα που συνέλεξε το LRO και κατάφεραν να τα συνδέσουν με τα στοιχεία από τα όργανα των αποστολών Apollo.
Οι επιστήμονες γνώριζαν ήδη από τις αποστολές Apollo, πως υπήρχαν επιφανειακοί σεισμοί στη Σελήνη. Ωστόσο δεν γνώριζαν την πηγή τους.
«Γνωρίζαμε επίσης ότι ο μεγαλύτερος σεισμός στην επιφάνεια της Σελήνης που ανιχνεύθηκε από τα σεισμόμετρα, βρισκόταν κοντά στον νότιο πόλο. Έγινε ένα είδος αστυνομικής περιπέτειας για να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε ποια ήταν η πηγή, και αποδεικνύεται ότι αυτά τα νεαρά ρήγματα είναι ο καλύτερος ύποπτος», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Watters.
Ο ισχυρότερος καταγεγραμμένος σεισμός στη Σελήνη ισοδυναμεί με την κλίμακα των 5 Ρίχτερ. Στη Γη, ένας τέτοιος σεισμός θα θεωρούνταν μέτριος, αλλά λόγω της χαμηλότερης βαρύτητας στο φεγγάρι, η αίσθηση θα ήταν πολύ πιο έντονη, σύμφωνα με τον Watters.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις των σεληνιακών σεισμών
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η νέα μελέτη δεν θα επηρεάσει τη διαδικασία επιλογής προσσελήνωσης της αποστολής Artemis 3, καθώς οι ισχυροί σεισμοί στην επιφάνεια της Σελήνης είναι σπάνιοι και δεν προκαλούν κίνδυνο για βραχυπρόθεσμες αποστολές.
Στην περίπτωση ωστόσο μιας πιο μακροχρόνιας ανθρώπινης παρουσίας στο φεγγάρι, η διαδικασία επιλογής τοποθεσίας θα μπορούσε πράγματι να λάβει υπόψη τα γεωγραφικά στοιχεία της Σελήνης.
Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Yosio Nakamura, καθηγητής γεωφυσικής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν, οι σεληνιακοί σεισμοί θα μπορούσαν να αποτελέσουν πρόβλημα για τις μελλοντικές επανδρωμένες αποστολές.
Για το εγγύς μέλλον, οι επιστήμονες θεωρούν πως οι κίνδυνοι από τους σεισμούς στη Σελήνη είναι περιορισμένοι, ωστόσο δίνουν την ευκαιρία για βαθύτερη μελέτη του φυσικού μας δορυφόρου.
Άλλωστε, για να δημιουργηθούν επανδρωμένες βάσεις στη Σελήνη, η επιστημονική κοινότητα θα πρέπει πρώτα να έχει μία πολύ καλύτερη εικόνα για τους πραγματικούς κινδύνους που εγκυμονούν στο -για την ώρα- τόσο αφιλόξενο μέρος.
Με πληροφορίες από CNN
Ακολουθήστε το pride.gr στο Google News και ενημερωθείτε πρώτοι