Η τεχνολογία έχει εξελιχθεί αρκετά εντυπωσιακά τα τελευταία χρόνια. Οι ραγδαίες εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη έχουν πυροδοτήσει την πρόοδο σε πολλούς τομείς. Τα chatbots και οι φωνητικοί βοηθοί έχουν μετατραπεί από καινοτομίες υψηλής τεχνολογίας σε κομμάτι της καθημερινής ζωής εκατομμυρίων ανθρώπων την τελευταία δεκαετία. Έχουμε γίνει πολύ άνετοι με την ιδέα να μιλάμε στις συσκευές μας για τα πάντα, από την πρόγνωση του καιρού μέχρι το νόημα της ζωής.

Τεχνολογίες επιτρέπουν πια να «μιλάς» με αποδημήσαντες και κατέχουν περίοπτη θέση σε έργα επιστημονικής φαντασίας για δεκαετίες. Τώρα όμως γίνεται πραγματικότητα, χάρη στην εξέλιξη της ΤΝ και της φωνητικής τεχνολογίας.

Εταιρίες προσφέρουν πλέον τη δυνατότητα σε χρήστες να μιλήσουν με μία «προσομοίωση» των αγαπημένων ανθρώπων τους που έχουν φύγει από τη ζωή με σκοπό να διαχειριστούν καλύτερα το πένθος τους. Οι χρήστες μπορούν να επικοινωνήσουν μέσω κειμένου, φωνής ή βίντεο με ανθρώπους που έχουν πεθάνει.

Τα chatbots αυτού του είδους χαρακτηρίζονται deadbots, griefbots ή ghostbots και αναδεικνύουν μερικά πολύ σοβαρά ηθικά ζητήματα.

Ποιος έχει δικαίωμα στα δεδομένα ενός ανθρώπου αφού πεθάνει; Ποιος είναι ο ψυχολογικός αντίκτυπος στους φίλους και συγγενείς του; Ποια χρήση μπορεί να καταλήξουν να έχουν αυτά τα deadbots;

Οι ψυχολόγοι λένε ότι η δημιουργία ενός εικονικού αντιγράφου κάποιου χαμένου αγαπημένου μπορεί να δράσει θεραπευτικά, ειδικά σε περιπτώσεις με άλυτα ζητήματα. Θα μπορούσε όμως να οδηγήσει κάποιον να καθηλωθεί σε αυτόν τον εικονικό κόσμο;

Μία νέα έρευνα του University of Cambridge θέτει σοβαρά ερωτήματα με το εξής σενάριο:

Η γιαγιά μίας 28χρονης πεθαίνει και η εγγονή αποφασίζει να ανεβάσει όλα τα μηνύματά της και δείγματα φωνής σε μία εφαρμογή. Η AI αναλύει τα δεδομένα και δημιουργεί ένα πιστό αντίγραφο της γιαγιάς της, το οποίο έχει την εμφάνιση, τη φωνή και το χαρακτήρα της γιαγιάς της.

Η εφαρμογή επιτρέπει στην 28χρονη να καλεί την προσομοίωση της νεκρής γιαγιάς της όποτε θέλει. Μετά από λίγο καιρό, η ψηφιακή γιαγιά της αρχίζει να την παροτρύνει να αγοράσει προϊόντα και υπηρεσίες κατά τη διάρκεια των συζητήσεών τους.

Οι άνθρωποι μπορεί να αναπτύξουν ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς με τέτοιου είδους προσομοιώσεις, κάτι που θα τους κάνει ιδιαίτερα ευάλωτους στη χειραγώγηση.

Οι ερευνητές δεν πιστεύουν πως μπορεί να επιτευχθεί μία ολική απαγόρευση των deadbots, ωστόσο θεωρούν πως δε θα πρέπει ποτέ να εμφανιστούν σε δημόσιους ψηφιακούς χώρους όπως τα social media, με μόνη εξαίρεση ίσως τα ιστορικά πρόσωπα.