Μεγέθυνση κειμένου
Μαθητές και μαθήτριες έχουν πέσει και στην Ελλάδα θύματα deepfake porn και οι επιπτώσεις στην ψυχολογία και την ψυχική τους υγεία είναι πολύ σοβαρές για να μην μπαίνουν τα σχολεία σε διαδικασία πρόληψης
Σε έναν ιντερνετικό κόσμο που όσο εξελίσσεται, τόσο πιο δύσκολα ελέγχεται, τα deepfakes έχουν ήδη γίνει μάστιγα και προκαλούν μεγάλη ανησυχία και στη χώρα μας, που συνήθως ακολουθεί τα τεκταινόμενα σε ό,τι αφορά στην τεχνολογία.
Τα deepfakes είναι μη αυθεντικές εικόνες, βίντεο ή ηχογραφήσεις που δημιουργούνται από τεχνητή νοημοσύνη και φαίνονται αληθινά αλλά έχουν υποστεί ψηφιακή επεξεργασία ή έχουν παραποιηθεί. Ήδη, έχουμε ακούσει, διαβάσει – και δυστυχώς κάποιοι έχουν υπάρξει και θύματα – περιπτώσεις που παιδιά έπεσαν θύματα και στιγματίστηκαν στο πλαίσιο μιας φάρσας ή μίας εκδικητικής πράξης.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Center for Democracy & Technology, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού που επικεντρώνεται στα ψηφιακά δικαιώματα, το 40% των μαθητών και το 29% των καθηγητών στις ΗΠΑ δήλωσαν ότι γνώριζαν ένα deepfake κάποιου που σχετίζεται με το σχολείο τους και το οποίο μοιράστηκε κατά το προηγούμενο σχολικό έτος. Από αυτούς, το 15% των μαθητών και το 11% των εκπαιδευτικών είχαν γνώση για deepfake με σεξουαλικό περιεχόμενο.
Η Kara Alaimo, αναπληρώτρια καθηγήτρια επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Fairleigh Dickinson και συγγραφέας βιβλίου με θέμα τα social media και την τοξικότητά τους για γυναίκες και παιδιά, γράφει στο CNN ότι «πρόσφατα είδα τι συμβαίνει με τα deepfakes στα σχολεία όταν συμφώνησα να είμαι εμπειρογνώμονας σε μια νομική υπόθεση που αφορούσε έναν καθηγητή που κατηγορήθηκε για τη δημιουργία γυμνών deepfakes των μαθητών του.
Όταν πραγματικές ή ψεύτικες γυμνές εικόνες ενός ατόμου καταλήγουν στο διαδίκτυο, μπορεί να θέσουν το θύμα σε μεγάλο κίνδυνο κατάθλιψης ή ακόμα και να το φέρουν στα πρόθυρα της αυτοκτονίας. Λιγότερο σοβαρές, αλλά και πάλι πολύ σοβαρές συνέπειες είναι η δυσκολία που τους προκαλείται να βγουν ραντεβού ή να βρουν δουλειά, επειδή αυτές οι εικόνες μπορεί να εμφανιστούν όταν κάποιος ψάξει πληροφορίες γι’ αυτό το άτομα στο διαδίκτυο».
Ένα μεγάλο πρόβλημα που έχει διαπιστωθεί στις ΗΠΑ, οι οποίες είναι περισσότερο καιρό αντιμέτωπες με το φαινόμενο από ό,τι η Ελλάδα, είναι ότι αντί τα σχολεία να προσπαθούν να αποτρέψουν τα περιστατικά, τείνουν να παίρνουν μέτρα αφού έχουν συμβεί. Σύμφωνα, δε, με σχετική έρευνα, στη συνέχεια επικεντρώνονται στην τιμωρία των δραστών αλλά την ίδια ώρα αδυνατούν να παρέχουν την κατάλληλη υποστήριξη στα θύματα.
Τι πρέπει λοιπόν να κάνουν οι γονείς; Κατ’ αρχάς είναι αυτοί που πρέπει να εξηγήσουν στα παιδιά τους τους λόγους για τους οποίους δεν πρέπει ποτέ να δημιουργούν deepfakes.
Ακόμη και όταν τα deepfakes δεν είναι πραγματικά, οι γονείς θα πρέπει να συζητήσουν ότι οι βλάβες τους μπορεί να είναι. Η Lindsay Lieberman, δικηγόρος με έδρα την Ουάσινγκτον, η οποία εκπροσωπεί θύματα deepfakes, δηλώνει στο CNN ότι «η τεχνολογία είναι τόσο εξελιγμένη που μοιάζει σαν αυτός που απεικονίζεται να είναι ο πελάτης μου. Η ζημιά επομένως μπορεί να είναι εξίσου μεγάλη με το αν απεικονιζόταν το πραγματικό σώμα του πελάτη μου».
Πώς αποτρέπεις κάποιον να ασχοληθεί με deepfakes
Τα θύματα συχνά «βιώνουν ψυχολογική βλάβη, συμπεριλαμβανομένης της σημαντικής δυσφορίας, του άγχους, της κατάθλιψης, της αίσθησης ταπείνωσης και της αδυναμίας, ενώ ορισμένα αναφέρουν ακόμη και ότι έχουν υποστεί διαταραχή μετατραυματικού στρες.
Επίσης, συχνά υφίστανται συναισθηματική και κοινωνική βλάβη.
«Αυτού του είδους η ταπείνωση, είτε πρόκειται για το σώμα του θύματος είτε όχι, μπορεί να το κάνει να χάσει φίλους- μπορεί να βλάψει ανεπανόρθωτα τη φήμη του», εξηγεί η Lieberman.
«Μπορεί να το κάνει να φοβάται να εμφανιστεί σε διαδικτυακούς χώρους και να το αποφεύγει ακόμα και αν χρειάζεται να κάνει αίτηση στο κολέγιο ή να ασχοληθεί με κάτι που αφορά τη μελλοντική του επαγγελματική καριέρα. Ορισμένα θύματα καταλήγουν να μην μπορούν να παρακολουθήσουν το σχολείο επειδή υποφέρουν πολύ».
Επιπλέον, κάποια θύματα αντιμετωπίζουν σοβαρή οικονομική ζημία, δεδομένου ότι προσλαμβάνουν εταιρείες για να προσπαθήσουν να αφαιρέσουν το περιεχόμενο από το διαδίκτυο.
«Γι’ αυτό πρέπει να διδάξουμε στα παιδιά όχι μόνο ότι δεν πρέπει να δημιουργούν deepfakes, αλλά ότι δεν πρέπει ποτέ να εμπλέκονται με αυτά συμβάλλοντας στη διασπορά τους ή κάνοντας like», συμπληρώνει.
Κατά τη διεξαγωγή αυτών των συζητήσεων, οι γονείς θα πρέπει να στηρίζονται στην ενσυναίσθηση ζητώντας από τα παιδιά τους να φανταστούν πώς θα ένιωθαν αν τους συνέβαινε κάτι τέτοιο, δήλωσε η Δρ Devorah Heitner, συγγραφέας του βιβλίου «Growing Up in Public: Coming of Age in a Digital World».
«Όλοι οι νέοι αναγνωρίζουν ότι δεν θέλουμε να συμμετέχουμε στη θυματοποίηση των άλλων. Δεν θέλουμε να συμμετέχουμε στο να κάνουμε άλλους ανθρώπους να αισθάνονται λιγότερο ασφαλείς».
Πώς προστατεύεις τα παιδιά από το να γίνουν θύματα
Οι γονείς πρέπει επίσης να εκπαιδεύουν τα παιδιά τους σχετικά με τον κίνδυνο να γίνουν θύματα.
«Ενθαρρύνω πάντα τους γονείς να καθυστερούν τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και των τηλεφώνων όσο το δυνατόν περισσότερο», δηλώνει η Lieberman.
«Αλλά αν τα παιδιά σας είναι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, θα πρέπει να τους μιλήσετε για τις ρυθμίσεις απορρήτου και να βεβαιωθείτε ότι γνωρίζουν κάθε άτομο με το οποίο είναι συνδεδεμένα και το οποίο μπορεί να δει το περιεχόμενό τους».
Μοιράζοντας περιεχόμενο ιδιωτικά – μόνο με άτομα που έχουν αποδεχτεί ως φίλους ή ακόλουθους – τα παιδιά μπορούν να καταστήσουν δυσκολότερο για αγνώστους ή άτομα που θεωρούν αναξιόπιστα να έχουν πρόσβαση σε φωτογραφίες τους που μπορούν να παραποιηθούν.
Όταν μιλάω σε μαθητές σε σχολεία για τα deepfakes και άλλους κινδύνους που θα μπορούσαν να βιώσουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τους συμβουλεύω επίσης να μιλούν εκτός σύνδεσης με τα άτομα που τους στέλνουν αιτήματα φιλίας ή παρακολούθησης για να επιβεβαιώσουν ότι είναι αυτοί που δημιούργησαν τους λογαριασμούς.
Πώς πρέπει να αντιδράσουν οι γονείς
Προφανώς, αν ποτέ κάποιος γονέας αντιληφθεί deepfake περιεχόμενο, ακόμα και αν δεν αφορά στο παιδί του, πρέπει να ενημερώσει τις αρχές. Σε περίπτωση, δε, που ένα παιδί πέσει θύμα deepfake, θα πρέπει αμέσως να απευθυνθούν και σε δικηγόρο.
Το σημαντικό, βέβαια, είναι να γίνει μια προσπάθεια από τα σχολεία ώστε να προλαβαίνει τέτοια περιστατικά. Μια εκστρατεία ενημέρωσης για τους κινδύνους στους οποίους μπορεί ένα παιδί να θέσεις έναν/μία συμμαθητή ή συμμαθήτριά του και το τι ζημιά μπορεί να προκαλέσει.
Ακολουθήστε το pride.gr στο Google News και ενημερωθείτε πρώτοι