Ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ, διευθύνων σύμβουλος (CEO) της Meta, ανακοίνωσε την Τρίτη (07/01) ότι τερματίζει μεγάλο μέρος των προσπαθειών μετριοπάθειας της εταιρείας, όπως ο έλεγχος γεγονότων από τρίτους (fact checking) και οι περιορισμοί περιεχομένου.

Αντ’ αυτού, όπως είπε, η εταιρεία θα παραδώσει τα καθήκοντα ελέγχου των γεγονότων στους καθημερινούς χρήστες στο πλαίσιο ενός μοντέλου που ονομάζεται Community Notes, το οποίο έγινε δημοφιλές από το X και επιτρέπει στους χρήστες να αφήσουν μια διόρθωση σε μια ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η ανακοίνωση αυτή σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής στον έλεγχο του περιεχομένου και την υιοθέτηση χαλαρότερων κατευθυντήριων γραμμών που ακόμη και ο Ζούκερμπεργκ αναγνώρισε ότι θα αυξήσουν τα fake news και το παραπλανητικό περιεχόμενο στο μεγαλύτερο κοινωνικό δίκτυο του κόσμου.

Η μάχη κατά της παραπληροφόρησης χάθηκε

Μια τέτοια στροφή, όπως αναφέρουν οι New York Times, θα ήταν αδιανόητη μετά τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 2016 ή ακόμη και του 2020, όταν οι εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης έπρεπε να είναι μαχητές στην πρώτη γραμμή ενός πολέμου παραπληροφόρησης.

Τα εκτεταμένα ψεύδη κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών του 2016 προκάλεσαν δημόσιες αντιδράσεις και εσωτερικές συζητήσεις στις εταιρείες κοινωνικής δικτύωσης σχετικά με τον ρόλο τους στη διάδοση των λεγόμενων ψευδών ειδήσεων.

Οι εταιρείες αντέδρασαν διοχετεύοντας εκατομμύρια σε προσπάθειες μετριασμού του περιεχομένου, πληρώνοντας τρίτους ελεγκτές γεγονότων, δημιουργώντας πολύπλοκους αλγόριθμους για τον περιορισμό του τοξικού περιεχομένου και κυκλοφορώντας μια σειρά από προειδοποιητικές ετικέτες για την επιβράδυνση της εξάπλωσης των fake news – κινήσεις που θεωρήθηκαν απαραίτητες για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης του κοινού.

Οι προσπάθειες λειτούργησαν, μέχρι ενός σημείου: οι ετικέτες ελέγχου των γεγονότων ήταν αποτελεσματικές στον περιορισμό των ψευδών ειδήσεων, όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές.

Ωστόσο, οι προσπάθειες κατέστησαν επίσης τις πλατφόρμες – και τον ίδιο τον Ζούκερμπεργκ – πολιτικούς στόχους του εκλεγμένου προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και των συμμάχων του, οι οποίοι είπαν ότι η μετριοπάθεια του περιεχομένου δεν ήταν τίποτα λιγότερο από λογοκρισία.

Διαβασε ακομα

Η Meta επιτρέπει τώρα στους χρήστες να λένε ότι οι gay και οι trans είναι ψυχικά ασθενείς

Αλλαγή κλίματος

Πλέον, το πολιτικό περιβάλλον έχει αλλάξει. Με τον Τραμπ να αναλάμβάνει σε περίπου δέκα ημέρες τον έλεγχο του Λευκού Οίκου και των ρυθμιστικών φορέων που εποπτεύουν τη Meta, ο Ζούκερμπεργκ έχει στραφεί στην αποκατάσταση της σχέσης του με τον νέο Αμερικανό Πρόεδρο.

«Οι πρόσφατες εκλογές μοιάζουν με ένα πολιτισμικό σημείο καμπής προς την κατεύθυνση της επαναφοράς του λόγου σε προτεραιότητα», δήλωσε ο CEO της Meta σε ένα βίντεο όπου ανακοίνωσε τις αλλαγές στη μετριοπάθεια.

Το στοίχημα του Ζούκερμπεργκ να χρησιμοποιήσει τις κοινοτικές σημειώσεις (community notes) για να αντικαταστήσει τους επαγγελματίες ελεγκτές γεγονότων εμπνεύστηκε από ένα παρόμοιο πείραμα στο X που επέτρεψε στον Έλον Μασκ, τον δισεκατομμυριούχο ιδιοκτήτη του, να αναθέσει τον έλεγχο γεγονότων της πλατφόρμας στους χρήστες.

Το X ζητά πλέον από καθημερινούς χρήστες να εντοπίζουν τα ψεύδη και να γράφουν διορθώσεις ή να προσθέτουν επιπλέον πληροφορίες σε αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Οι ακριβείς λεπτομέρειες του προγράμματος της Meta δεν είναι γνωστές, αλλά στο X, οι σημειώσεις είναι αρχικά ορατές μόνο στους χρήστες που εγγράφονται στο πρόγραμμα Community Notes. Μόλις μια σημείωση λάβει αρκετές ψήφους που την κρίνουν πολύτιμη, προσαρτάται στην ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να τη δουν όλοι.

Γιατί δεν λειτουργούν τα community notes

Μελέτες έχουν δείξει ότι το σύστημα των Community Notes λειτουργεί στην εξάλειψη ορισμένων ψευδών στοιχείων, όπως στα θέματα για τα οποία υπάρχει ευρεία συναίνεση, όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές.

Ωστόσο, οι χρήστες με διαφορετικά πολιτισμικά backgrounds, ιδεολογίες και πολιτικές απόψεις, για παράδειγμα, δύσκολα θα συμφωνήσουν στο fact-checking έτσι ώστε η σημείωση να προστεθεί δημοσίως σε μια ανάρτηση, πράγμα που σημαίνει ότι οι παραπλανητικές αναρτήσεις για πολιτικά διχαστικά θέματα δεν θα μπορούν να ελεγχθούν ή να διορθωθούν και θα είναι ανεξέλεγκτες.

Η MediaWise, η μη κερδοσκοπική πρωτοβουλία του Ινστιτούτου Poynter για τον έλεγχο των γεγονότων, διαπίστωσε ότι λιγότερο από το 10% των κοινοτικών σημειώσεων που συντάχθηκαν από χρήστες κατέληξαν να δημοσιεύονται σε προσβλητικές αναρτήσεις. Οι αριθμοί είναι ακόμη χαμηλότεροι για ευαίσθητα θέματα, όπως η μετανάστευση και η άμβλωση.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η πλειονότητα των αναρτήσεων στο X λαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της επισκεψιμότητάς της μέσα στις πρώτες ώρες, αλλά μπορεί να χρειαστούν ημέρες για να εγκριθεί μια community note ώστε να τη δουν όλοι.

Διαβασε ακομα

Ο σκοτεινός Έλον Μασκ απειλεί τη δημοκρατία στην Ευρώπη

Αντίθετα, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2024 στο περιοδικό Nature Human Behavior έδειξε ότι οι προειδοποιητικές ετικέτες, όπως αυτές που χρησιμοποιούσε μέχρι τώρα το Facebook για να προειδοποιεί τους χρήστες για τα fake news, μείωσαν την πίστη στις ψευδείς πληροφορίες κατά 28% αλλά και τη συχνότητα κοινοποίησης fake news κατά 25%.

Έτσι, οι ειδικοί θεωρούν πως ο έλεγχος των γεγονότων από τους χρήστες μπορεί να είναι αποτελεσματικός μόνο όταν συνδυάζεται με εσωτερικές προσπάθειες συντονισμού του περιεχομένου. Ως εκ τούτου, η νέα προσέγγιση της Meta, κατά πάσα πιθανότητα, θα είναι όχι μόνο αναποτελεσματική, αλλά και άκρως επικίνδυνη.