Μεγέθυνση κειμένου
Υπάρχει μια λύση που θα αποτελέσει νίκη για όλη την ανθρωπότητα
Κάποια μέρα τα φάρμακα για τη θεραπεία λοιμώξεων θα πάψουν να είναι αποτελεσματικά για τους ανθρώπους. Αυτό αποτελεί μια τεράστια πρόκληση της εποχής και συμβαίνει όταν οι παράγοντες που προκαλούν τις λοιμώξεις – όπως τα βακτήρια, οι ιοί ή οι μύκητες – γίνονται ανθεκτικοί στα φάρμακα.
Τα αντιμικροβιακά είναι μια ευρεία κατηγορία φαρμάκων που δρουν σε μικροοργανισμούς – όπως βακτήρια, μύκητες, ιούς ή παράσιτα. Τα αντιβιοτικά, για παράδειγμα, είναι ένας τύπος αντιμικροβιακού που δρα κατά των βακτηρίων.
Η αντίσταση στα αντιμικροβιακά φάρμακα καθιστά δύσκολη τη θεραπεία και την πρόληψη ενός ευρέος φάσματος λοιμώξεων.
Η αντίσταση στα αντιβιοτικά υπονομεύει τα δημόσια προγράμματα υγείας, όπως οι θεραπείες για τη φυματίωση. Μπορεί επίσης να θέσει σε κίνδυνο άλλες ιατρικές επεμβάσεις όπου χρειάζεται θεραπεία για την πρόληψη λοιμώξεων, όπως οι χειρουργικές επεμβάσεις, οι καισαρικές τομές ή οι θεραπείες καρκίνου.
Οι κύριες αιτίες της αντοχής στα αντιμικροβιακά είναι η κακή χρήση και η υπερβολική χρήση τους σε ανθρώπους, ζώα και φυτά. Η αντοχή στα αντιμικροβιακά προκαλεί περισσότερους θανάτους και ασθένειες στην Αφρική σε σύγκριση με άλλες περιοχές. Η ήπειρος κατέγραψε το 21% των παγκόσμιων θανάτων που σχετίζονται με την αντοχή στα αντιμικροβιακά το 2019. Εκείνο το έτος, πάνω από 1,05 εκατομμύρια θάνατοι στην Αφρική συνδέθηκαν με την αντοχή στα αντιμικροβιακά, αποτελώντας μια εξαιρετική απειλή για την υγεία.
Είναι ανησυχητικό πως οι θάνατοι που σχετίζονται με την αντοχή στα αντιμικροβιακά προβλέπεται να αυξηθούν παγκοσμίως. Η τάση αυτή έχει ήδη παρατηρηθεί στην Αφρική. Για παράδειγμα, τα τελευταία δεδομένα δείχνουν ότι το ποσοστό των λοιμώξεων από E. coli που είναι ανθεκτικές στις κεφαλοσπορίνες (τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία τους) αυξάνεται.
Πώς θα ανατραπεί η κατάσταση;
Για να αλλάξει αυτό, είναι απαραίτητο να μειωθεί το φορτίο των ασθενειών που απαιτούν αντιμικροβιακή θεραπεία.
Μία κατηγορία λοιμωδών νοσημάτων που είναι διαδεδομένη στην Αφρική είναι οι παραμελημένες τροπικές ασθένειες (NTDs). Υπάρχουν ήδη αποτελεσματικά εργαλεία για την πρόληψη και ακόμη και την εξάλειψή τους. Ωστόσο, κάθε χρόνο εκατομμύρια άνθρωποι μολύνονται και αντιμετωπίζονται με αντιμικροβιακά. Αυτό αυξάνει τον κίνδυνο εξάπλωσης της αντοχής.
Μια ασφαλής εναλλακτική λύση φαίνεται να είναι η ενίσχυση της προσπάθειας για την εξάλειψη αυτών των ασθενειών. Αυτό πρέπει να γίνει μέσω ολοκληρωμένων προσεγγίσεων, που περιλαμβάνουν προληπτική ιατρική, υγειονομικές υποδομές ύδρευσης και αποχέτευσης, και έλεγχο των παραγόντων που διαδίδουν τις ασθένειες.
Ακόμη και οι χώρες όπου οι παραμελημένες τροπικές ασθένειες δεν είναι συχνές θα πρέπει να συμβάλλουν σε αυτή την προσπάθεια, ως μέρος της παγκόσμιας ασφάλειας υγείας.
Έλεγχος των παραμελημένων τροπικών ασθενειών
Οι παραμελημένες τροπικές ασθένειες είναι μια ομάδα από 21 διαφορετικές καταστάσεις που μπορούν να προκαλέσουν μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας, αλλά και οικονομικές προκλήσεις.
Προκαλούνται από διάφορους παθογόνους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένων σκωλήκων, βακτηρίων, μυκήτων και ιών. Από αυτές τις ασθένειες, έξι αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά: το έλκος Buruli, η λεϊσμανίαση, η λέπρα, η ογκοκέρκωση, το τράχωμα και το γιαρς.
Παγκοσμίως, εκατομμύρια άνθρωποι που πάσχουν από παραμελημένες τροπικές ασθένειες αντιμετωπίζονται με αντιμικροβιακά κάθε χρόνο.
Μία από τις πιο αποτελεσματικές προσεγγίσεις δημόσιας υγείας για τον έλεγχο αυτών των ασθενειών είναι η προληπτική χημειοθεραπεία, η οποία περιλαμβάνει τη μαζική χορήγηση φαρμάκων, όπου οι άνθρωποι αντιμετωπίζονται χωρίς διάγνωση. Ωστόσο, αυτή η μέθοδος δεν είναι βιώσιμη, τόσο από πλευράς κόστους όσο και επειδή αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης αντοχής στα αντιμικροβιακά.
Παρ’ όλα αυτά, η προληπτική χημειοθεραπεία είναι ένα αναγκαίο και αποτελεσματικό εργαλείο για τη μείωση των λοιμώξεων και των ασθενειών. Από το 2012, πάνω από 600 εκατομμύρια άνθρωποι έχουν θεραπευτεί από λοιμώξεις παραμελημένων τροπικών ασθενειών με αυτόν τον τρόπο.
Ένα παράδειγμα είναι το πρόγραμμα ελέγχου της σχιστοσωμίασης στη Ζιμπάμπουε (μια οξεία ασθένεια που προκαλείται από παρασιτικούς σκώληκες), με το οποίο έχω ασχοληθεί. Προληπτική χημειοθεραπεία χορηγήθηκε σε περίπου 5 εκατομμύρια παιδιά κάθε χρόνο από το 2012 έως το 2019. Τα επίπεδα μόλυνσης μειώθηκαν από 32% σε λιγότερο από 2% στα παιδιά ηλικίας 6-15 ετών.
Η πιο πρόσφατη έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας από το 2022 έδειξε ότι σχεδόν 1,7 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως χρειάζονταν προληπτική χημειοθεραπεία. Από αυτούς, σχεδόν 600 εκατομμύρια βρίσκονται στην Αφρική.
Ένας ακόμη κίνδυνος για την αύξηση της αντοχής στα αντιμικροβιακά είναι ότι τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία των παραμελημένων τροπικών ασθενειών χρησιμοποιούνται και για τη θεραπεία άλλων λοιμώξεων. Για παράδειγμα, η αζιθρομυκίνη (για τη θεραπεία του τραχώματος και του γιαρς) χρησιμοποιείται επίσης για τη θεραπεία άλλων βακτηριακών λοιμώξεων, όπως η βρογχίτιδα, η πνευμονία και τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα.
Ήδη, από τις έξι παραμελημένες τροπικές ασθένειες που αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά, οι πέντε έχουν καταγράψει αντοχή στα φάρμακα. Αυτή η τάση θα αυξηθεί περαιτέρω.
Επομένως, είναι ζωτικής σημασίας να εξαλειφθούν οι παραμελημένες τροπικές ασθένειες ώστε να χρησιμοποιούνται λιγότερα αντιβιοτικά και αντιμικροβιακά. Αυτό επίσης προστατεύει τους ανθρώπους από άλλες επικίνδυνες λοιμώξεις.
Έτοιμα εργαλεία
Τα καλά νέα είναι ότι τα εργαλεία για την εξάλειψη των παραμελημένων τροπικών ασθενειών ήδη υπάρχουν.
Μέσα στην τελευταία δεκαετία, 51 χώρες έχουν εξαλείψει τουλάχιστον μία παραμελημένη τροπική ασθένεια. Πίσω από αυτές τις επιτυχίες βρίσκονται η χρήση πολλαπλών εργαλείων, διατομεακές στρατηγικές και συνεχείς προσπάθειες για την πρόληψη και τη θεραπεία των λοιμώξεων.
Στην περίπτωση ασθενειών που μεταδίδονται από ζώα ή έντομα (φορείς), η λύση είναι ο έλεγχος του φορέα. Για παράδειγμα, η εξόντωση των μυγών που μεταδίδουν τα παράσιτα της ογκοκέρκωσης ή των σαλιγκαριών που φιλοξενούν τους παρασιτικούς σκώληκες της σχιστοσωμίασης.
Παρομοίως, η παροχή ασφαλούς νερού και υγειονομικών εγκαταστάσεων είναι κρίσιμη για την εξάλειψη ασθενειών. Για παράδειγμα, οι οργανισμοί που προκαλούν ορισμένες ασθένειες περνούν κάποια στάδια της ζωής τους στα κόπρανα. Όταν τα κόπρανα δεν απορρίπτονται σωστά, μπορούν να μολύνουν το περιβάλλον και να μεταδώσουν την ασθένεια.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει θέσει ως στόχο να εξαλείψουν τουλάχιστον μία παραμελημένη τροπική ασθένεια 100 χώρες έως το 2030.
Αυτό θα ήταν μια τεράστια υγειονομική και οικονομική νίκη για τις χώρες όπου αυτές οι ασθένειες είναι διαδεδομένες.
Επιπλέον, θα οδηγήσει σε μείωση της χρήσης αντιμικροβιακών – κάτι που αποτελεί ζωτικής σημασίας παγκόσμιο στόχο για την υγεία.
Με πληροφορίες από The Conversation
Ακολουθήστε το pride.gr στο Google News και ενημερωθείτε πρώτοι
