Μέχρι τώρα δεν έχουν εντοπιστεί ίχνη εξωγήινων πολιτισμών – ωστόσο αν υπάρχουν, θα μπορούσαν να μας περιμένουν να τους ανακαλύψουμε σε «Σφαίρες Ντάισον» (Dyson Spheres) γύρω από άστρα, σαν τον Ήλιο μας, που βρίσκονται διάσπαρτα στον γαλαξία, γνωστά και ως λευκοί νάνοι.

Με βάση όσα φέρνει στο φως η μελέτη που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, αστρονόμοι θα μπορούσαν έτσι να υπολογίσουν πόσοι προηγμένοι πολιτισμοί μπορεί να υπάρχουν στον γαλαξία.

Ένας προηγμένος πολιτισμός χρειάζεται ενέργεια για τροφή, μεταφορές, πόλεμο, ανέσεις και κάθε είδους χρήση και εφαρμογή. Επί παραδείγματι, αυτή τη στιγμή, οι σχεδόν 8 δισεκατομμύρια κάτοικοι της Γης χρησιμοποιούν περίπου 580 εκατομμύρια εκατομμύρια τζάουλ ενέργειας κάθε χρόνο, κάτι που, σύμφωνα με το The World Counts, αντιστοιχεί στην ενεργειακή απόδοση περίπου 14.000 εκατομμυρίων τόνων πετρελαίου.

Το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας της ανθρωπότητας προέρχεται από τα ορυκτά καύσιμα, καθώς δεν έχουμε την τεχνολογική δυνατότητα να βασιστούμε σε επαρκή βαθμό στη μεγαλύτερη πηγή/ «γεννήτρια» ενέργειας στο Ηλιακό Σύστημα, που δεν είναι άλλη από τον Ήλιο.

Αυτή είναι βασική ιδέα πίσω από τις αποκαλούμενες Σφαίρες Ντάισον (Dyson Spheres), η έμπνευση για τις οποίες προήλθε από τον φυσικό Φρίμαν Ντάισον, που ανέπτυξε την ιδέα το 1960: Αν ένας προηγμένος πολιτισμός θέλει στα αλήθεια να αξιοποιήσει πλήρως την ενέργεια του μητρικού του άστρου, πρέπει να κατασκευάσει γιγαντιαίες δομές που θα μπορούν να τη συλλέγουν, μπλοκάροντας τουλάχιστον ένα μέρος του φωτός του άστρου και μετατρέποντάς το σε ενέργεια για χρήσιμες εφαρμογές.

Η αρχική σύλληψη ήταν μια συμπαγής σφαίρα, με κάλυψη του άστρου σε βαθμό 100%, ωστόσο θεωρήθηκε πως δεν θα μπορούσε να αποδώσει λόγω προβλημάτων σταθερότητας, καθώς θα ήταν αδύνατον να διατηρείται το άστρο στο κέντρο, ενώ η σφαίρα θα διαλυόταν λόγω ακραίων πιέσεων.

Ωστόσο, ακόμα και έτσι, δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ένα εξελιγμένο είδος να φτιάχνει δακτυλίους ή σμήνη δομών με ηλιακούς συλλέκτες γύρω από το άστρο.

‘Dyson spheres’ were theorized as a way to detect alien life. Scientists say they’ve found potential evidence.https://t.co/ayP5sz516y

— John Greenewald, Jr. (@blackvaultcom) June 13, 2024

Χρησιμοποιώντας ιστορικά δεδομένα από τηλεσκόπια που συλλέγουν υπογραφές υπέρυθρων, η ερευνητική ομάδα εξέτασε αστέρια που βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη από 1.000 έτη φωτός από τη Γη: «Ξεκινήσαμε με ένα δείγμα 5 εκατομμυρίων αστέρων και εφαρμόσαμε φίλτρα για να προσπαθήσουμε να απαλλαγούμε απ΄ όσο το δυνατόν περισσότερη μόλυνση των δεδομένων», δήλωσε ο κύριος συγγραφέας της μελέτης Matías Suazo, διδακτορικός φοιτητής στο τμήμα φυσικής και αστρονομίας του Πανεπιστημίου της Ουψάλα στη Σουηδία.

«Μέχρι στιγμής, έχουμε επτά πηγές που γνωρίζουμε ότι λάμπουν στο υπέρυθρο, αλλά δεν ξέρουμε γιατί, οπότε ξεχωρίζουν».

Δεν υπάρχουν πάντως πειστικές αποδείξεις ότι τα επτά αστέρια έχουν σφαίρες Ντάισον γύρω τους, προειδοποίησε ο Suazo.

«Είναι δύσκολο για εμάς να βρούμε μια εξήγηση γι΄ αυτές τις πηγές, επειδή δεν έχουμε αρκετά δεδομένα για να αποδείξουμε ποια είναι η πραγματική αιτία της υπέρυθρης λάμψης», είπε. «Θα μπορούσαν να είναι οι συγκεκριμένες σφαιρικές κατασκευές, επειδή συμπεριφέρονται όπως προβλέπουν τα μοντέλα μας, αλλά θα μπορούσαν να είναι και κάτι άλλο».

Μεταξύ των φυσικών αιτιών που θα μπορούσαν να εξηγήσουν την υπέρυθρη λάμψη είναι μια άτυχη ευθυγράμμιση στην παρατήρηση, με έναν γαλαξία στο βάθος να επικαλύπτεται με το αστέρι, πλανητικές συγκρούσεις που δημιουργούν συντρίμμια ή το γεγονός ότι τα αστέρια μπορεί να είναι νεαρά και επομένως να περιβάλλονται ακόμα από δίσκους καυτά συντρίμμια, από τα οποία αργότερα θα σχηματίζονταν πλανήτες.

Πώς θα εντοπίζονταν οι σφαίρες;

Από την άλλη βέβαια, ο εντοπισμός τέτοιων δομών δεν είναι ακριβώς εύκολη υπόθεση: «Αν υπάρχουν σφαίρες Ντάισον, θα είναι δύσκολο να εντοπιστούν επειδή υπάρχουν πολλά άστρα που πρέπει να διερευνηθούν» σημείωνε πέρυσι, σε τοποθέτησή του, ο ο Μπεν Ζάκερμαν, επίτιμος καθηγητής Φυσικής και Αστρονομίας στο University of California Los Angeles. Μιλώντας στο Live Science, προσέθεσε ότι «το σήμα από τη σφαίρα Ντάισον θα είναι πιθανότατα πολύ αχνό συγκριτικά με το άστρο γύρω από το οποίο περιστρέφεται».

Πώς θα ήταν το σήμα αυτό; Η παρουσία μιας σφαίρας Ντάισον (ή ενός δακτυλίου Ντάισον, ή ενός σμήνους Ντάισον) γύρω από έναν λευκό νάνο θα έχει δύο επιπτώσεις: Αν είναι αρκετά μεγάλο ή αρκετά κοντά στο άστρο, θα μπλοκάρει το φως που φτάνει στη Γη όπως συμβαίνει με τους εξωπλανήτες που πραγματοποιούν διελεύσεις μπροστά από τα άστρα τους. Ωστόσο τέτοιες δομές θα μπορούσαν επίσης να προσθέτουν ένα σήμα από υπέρυθρη ακτινοβολία. Οι δομές θα απορροφούν ακτινοβολία από τον λευκό νάνο και θα μετατρέπουν αυτή την ενέργεια σε άλλα πράγματα.

Από τη στιγμή που καμιά μετατροπή δεν έχει αποδοτικότητα 100%, η διαδικασία αυτή θα αφήνει πίσω της κάποια θερμότητα, που θα διαφεύγει ως υπέρυθρο φως.

Αξίζει να σημειωθεί πως έχουν ήδη βρεθεί πολλοί λευκοί νάνοι με περίσσιες υπέρυθρες εκπομπές, ωστόσο αυτό θεωρείται πως οφείλεται στην παρουσία σκόνης στα συστήματα αυτά, όχι σε γιγαντιαίες δομές, σύμφωνα με το επιστημονικό άρθρο.

Διαβασε ακομα

Γιατί οι εξωγήινοι μπορεί να γνωρίζουν ήδη την ύπαρξή μας

Διόλου παράδοξο πάντως δεν πρέπει να θεωρείται πόσο ενδιαφέρουσα παραμένει η σκέψη του ριζοσπαστικά δημιουργικού φυσικού και στοχαστή. Ο Ντάισον πέθανε το 2020 πριν μπορέσει να βρεθεί κάποια από τις σφαίρες του – αν και είναι μόνο μία από τις αρκετές ιδέες που φέρουν το όνομά του.

«Ως νεαρός επιστήμονας, έδειξε ότι τρεις ανταγωνιστικές κβαντικές θεωρίες ήταν στην πραγματικότητα η ίδια θεωρία – τερμάτισε συνοπτικά τον διαγωνισμό», είπε ο Γουίλιαμ Πρες, καθηγητής Επιστήμης Υπολογιστών και Ολοκληρωμένης Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν, ο οποίος δεν συμμετείχε στη μελέτη. «Αργότερα, εφάρμοσε την ιδιοφυΐα του σε τομείς της αστρονομίας, της κοσμολογίας, του εξωγήινου βασιλείου και επίσης στο πολύ πραγματικό πρόβλημα της εξάπλωσης των πυρηνικών όπλων εδώ στον πλανήτη Γη. Τη στιγμή του θανάτου του, αναγνωρίστηκε ως προκλητικός και δημιουργικός στοχαστής».

«Εκμεταλλευόμενος ένα σύντομο εύρος προσοχής και την αποστροφή του για τη γραφειοκρατία, συνέβαλλε σε πέντε τομείς των μαθηματικών και έντεκα πεδία της φυσικής, καθώς και στη θεωρητική βιολογία, τη μηχανική, την επιχειρησιακή έρευνα, τη λογοτεχνία και τις δημόσιες υποθέσεις», πρόσθεσε αν και «πολλές από τις ιδέες του ήταν αμφιλεγόμενες, με μια από τις κατευθυντήριες αρχές του να υποστηρίζει πως «είναι καλύτερα να κάνεις λάθος παρά να είσαι ασαφής».

Με πληροφορίες από CNN