Η εκπληκτική ικανότητα της αγελάδας να συντηρείται τρώγοντας μόνο χορτάρι είναι ένα από τα θαύματα της φύσης, αλλά έχει κόστος. Καθώς το χορτάρι ζυμώνεται στη μεγάλη κοιλία – ένα από τα τέσσερα διαμερίσματα στο στομάχι του ζώου – παράγει φυσικά μεθάνιο, ένα αέριο του θερμοκηπίου 28 φορές πιο ισχυρό από το CO2, αν και με μικρότερη διάρκεια ζωής στην ατμόσφαιρα.

Αυτό το μεθάνιο απελευθερώνεται με ρέψιμο και αέρια, και κατά μέσο όρο, μια αγελάδα μπορεί να παράγει περίπου 90 κιλά ετησίως.

Το αέριο απελευθερώνεται επίσης από την κοπριά, και η κτηνοτροφία αντιπροσωπεύει περίπου το ένα τρίτο των εκπομπών μεθανίου που σχετίζονται με τον άνθρωπο, οι οποίες είναι συλλογικά υπεύθυνες για περίπου το 30% της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Ορισμένες φάρμες που εκτρέφουν αγελάδες σε εξωτερικούς χώρους χρησιμοποιούν ήδη πρόσθετα τροφίμων που βοηθούν στη μείωση της παραγωγής μεθανίου στο στομάχι μιας αγελάδας, αλλά έχουν μειονεκτήματα, όπως η μεταβαλλόμενη αποδοτικότητα και η ανάγκη συνεχούς τροφοδοσίας, κάτι που είναι δύσκολο αν τα ζώα είναι ελεύθερα να περιφέρονται.

Ένα εμβόλιο θα μπορούσε να είναι μια εναλλακτική λύση, και το Ινστιτούτο Pirbright στο Ηνωμένο Βασίλειο, ένα εργαστήριο ιολογίας που επικεντρώνεται στην κτηνοτροφία, ηγείται μιας τριετούς μελέτης για την ανάπτυξη ενός τέτοιου εμβολίου.

«Η ελκυστικότητα ενός εμβολίου ως μέρος της λύσης είναι ότι πρόκειται για μια πολύ καλά υιοθετημένη, κοινή πρακτική, με υποδομές που είναι ήδη σε θέση να το κάνουν αυτό, και οι άνθρωποι γνωρίζουν τα οφέλη του εμβολιασμού για την υγεία των ζώων γενικά», λέει ο John Hammond, διευθυντής έρευνας στο Ινστιτούτο Pirbright.

Η διεθνής προσπάθεια υποστηρίζεται από 9,4 εκατομμύρια δολάρια από το Bezos Earth Fund, τη φιλανθρωπική οντότητα του ιδρυτή της Amazon για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, και περιλαμβάνει επίσης το Royal Veterinary College του Ηνωμένου Βασιλείου και το AgResearch, ένα εργαστήριο γεωργικής καινοτομίας στη Νέα Ζηλανδία.

«Η προσδοκία είναι ότι θα είναι οικείο – θα είναι όπως τα άλλα εμβόλια», λέει ο Hammond. «Στην καλύτερη περίπτωση, θα είναι ένα εμβόλιο μιας δόσης που ένα ζώο θα λάβει σχετικά νωρίς στη ζωή του και το οποίο θα συνεχίσει να έχει αποτέλεσμα, και ο στόχος είναι η απόλυτη ελάχιστη μείωση των εκπομπών μεθανίου κατά 30%».

Ένα ασυνήθιστο εμβόλιο

Οι επιστήμονες εργάζονται πάνω στην ιδέα ενός «εμβολίου για τα αέρια της αγελάδας» για πάνω από μια δεκαετία, σύμφωνα με τον Hammond, αλλά χωρίς απτά αποτελέσματα μέχρι στιγμής.

«Έχουν γίνει σημαντικές επενδύσεις σε διάφορες χώρες στην προσπάθεια να αναπτυχθεί αυτό το ασυνήθιστο εμβόλιο, δεδομένου ότι δεν είναι απαραίτητα προς όφελος του ζώου, αλλά προς όφελος των εκπομπών που μπορεί να παράγει το ζώο», λέει.

«Δεν υπάρχει προϊόν, αλλά υπάρχει επιστημονική βιβλιογραφία που υποδηλώνει ότι μπορεί να λειτουργήσει και θα λειτουργήσει. Για να λειτουργήσει, το εμβόλιο θα πρέπει να παράγει αντισώματα που να δεσμεύονται με τα βακτήρια στη μεγάλη κοιλία που παράγουν το μεθάνιο και να τα εμποδίζουν να το κάνουν».

Ωστόσο, προσθέτει, η ανάπτυξή του είναι μια πολύ σύνθετη πρόκληση, επειδή τα αντισώματα – πρωτεΐνες που παράγονται από το ανοσοποιητικό σύστημα μετά τη λήψη ενός εμβολίου, για να επιτεθούν σε ξένες ουσίες – δεν είναι γνωστό ότι λειτουργούν καλά στη μεγάλη κοιλία.

Ένα άλλο πιθανό πρόβλημα είναι η ευημερία των ζώων, και παρόλο που υπάρχει η προσδοκία ότι θα υπάρχει «μηδενική επίδραση» στην υγεία τους, λέει ο Hammond, αυτό δεν έχει ακόμη αποδειχθεί.

Θα μπορούσε επίσης να υπάρξει μείωση της ποσότητας της τροφής που μπορεί να απορροφήσει η μεγάλη κοιλία, πράγμα που σημαίνει ότι τα βοοειδή μπορεί να χρειαστούν περισσότερη τροφή, αυξάνοντας το κόστος για τους κτηνοτρόφους.

Στόχος της μελέτης είναι να απαντηθούν αυτά τα ερωτήματα και να δημιουργηθεί μια «απόδειξη της έννοιας» που μπορεί στη συνέχεια να χρησιμοποιηθεί για την ανάπτυξη ενός πραγματικού φαρμάκου.

Διαβασε ακομα

Η πρώτη χώρα που βάζει φόρο άνθρακα σε αγελάδες και γουρούνια

Το κύριο πλεονέκτημα ενός εμβολίου θα ήταν ότι θα μπορούσε να χορηγηθεί στα μοσχάρια μετά τη γέννηση, παρόμοια με τα εμβόλια κατά των ασθενειών, τα οποία χρησιμοποιούνται ήδη, λέει ο Dirk Werling, καθηγητής Μοριακής Ανοσολογίας στο Βασιλικό Κτηνιατρικό Κολέγιο, ο οποίος εργάζεται επίσης στο project.

«Εάν είμαστε σε θέση να προσδιορίσουμε μια κατάλληλη προσέγγιση εμβολίου, αυτό θα μπορούσε επίσης να σημαίνει ότι μπορούμε ενδεχομένως να εμβολιάσουμε τη μητέρα αγελάδα», λέει.

«Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα την παραγωγή αντισωμάτων που θα μεταδίδονταν μέσω του πρωτογάλακτος (το πρώτο γάλα που παράγεται μετά τον τοκετό). Έτσι, υπάρχουν πολλαπλοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε δυνητικά να χρησιμοποιήσουμε την άμυνα της ίδιας της αγελάδας, αλλά όλα αυτά μένει να τα δούμε».

Η απειλή της παραπληροφόρησης

Ένα εμβόλιο κατά των εκπομπών μεθανίου θα ήταν «κάτι σαν το ιερό δισκοπότηρο», σύμφωνα με τον Joseph McFadden, αναπληρωτή καθηγητή Βιολογίας Γαλακτοπαραγωγών Βοοειδών στο Πανεπιστήμιο Cornell, ο οποίος δεν συμμετέχει στο έργο, επειδή μια εφάπαξ δόση θα μείωνε μακροπρόθεσμα τις εκπομπές μεθανίου μιας αγελάδας, καθιστώντας την εφαρμογή του ευκολότερη από άλλες λύσεις.

Ωστόσο, προσθέτει, δεν υπάρχει καμία οριστική ένδειξη ότι ένα εμβόλιο θα ήταν βιώσιμο. «Θα χρειαστεί κάποιος χρόνος, και πολλά ζώα, για να γίνει αυτό το είδος εργασίας, και δεν πρόκειται να συμβεί από τη μια μέρα στην άλλη».

Ο McFadden λέει ότι ένα εμβόλιο είναι μόνο μία από μια σειρά πιθανών λύσεων για το πρόβλημα, οι οποίες επί του παρόντος περιλαμβάνουν την επιλεκτική αναπαραγωγή, τα ένζυμα, τη γενετική επεξεργασία των μικροβίων που εκπέμπουν το μεθάνιο και τα πρόσθετα ζωοτροφών, τα οποία είναι μακράν τα πιο προηγμένα αυτή τη στιγμή.

Ωστόσο, οι πρόσθετες ύλες ζωοτροφών δεν ήταν απαλλαγμένες από αντιπαραθέσεις. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η σίτιση των βοοειδών με κόκκινα φύκια θα μπορούσε να μειώσει δραματικά το μεθάνιο, αλλά υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με το ενεργό συστατικό, το βρωμοφόρμιο, το οποίο έχει ταξινομηθεί ως «πιθανό καρκινογόνο για τον άνθρωπο» στις ΗΠΑ.

Διαβασε ακομα

Ο πιο ευεργετικός ήρωας της φάρμας, είναι η αγελάδα

Εάν οι αγελάδες φάνε αρκετό από αυτό, μπορεί να καταλήξει στο γάλα, αλλά οι μελέτες το έχουν ανιχνεύσει μόνο σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα από εκείνα που είναι αποδεκτά για τον άνθρωπο.

«Είναι συναρπαστικό επειδή μπορείτε να επιτύχετε αξιοσημείωτη μείωση, 80 ή 90%, η οποία φαίνεται υπέροχη στα χαρτιά, αλλά υπάρχει επίσης μείωση στην πρόσληψη ζωοτροφών και κάποιες περιορισμένες ανησυχίες σχετικά με την υγεία του ζώου», λέει ο McFadden.

Στα τέλη του 2024, το Bovaer, ένα πρόσθετο ζωοτροφών με βάση τα νιτρικά άλατα που δεν περιέχει βρωμοφόρμιο, βρέθηκε στο επίκεντρο θύελλας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στο Ηνωμένο Βασίλειο, αφού η Arla, μία από τις μεγαλύτερες γαλακτοβιομηχανίες της χώρας, ανακοίνωσε ότι θα το δοκιμάσει σε ορισμένες από τις φάρμες της.

Αν και το Bovaer έχει εγκριθεί για χρήση και θεωρείται ασφαλές για τις αγελάδες, η παραπληροφόρηση διαδόθηκε στο διαδίκτυο σχετικά με πιθανά τοξικά κατάλοιπα στο γάλα και δυσμενείς επιπτώσεις στα ζώα, γεγονός που οδήγησε ορισμένους να μποϊκοτάρουν το brand.

Ο Οργανισμός Τυποποίησης Τροφίμων του Ηνωμένου Βασιλείου αναγκάστηκε να δημοσιεύσει ένα άρθρο στο οποίο αναφέρεται ότι «το πρόσθετο μεταβολίζεται από τις αγελάδες και έτσι δεν περνάει στο γάλα».

Ωστόσο, η αντίδραση δείχνει ένα άλλο πιθανό εμπόδιο για την επιτυχή ανάπτυξη του εμβολίου: Τον τρόπο αντιμετώπισης της παραπληροφόρησης και της αποδοχής από τους καταναλωτές.

Διαβασε ακομα

Δώστε φύκια στις αγελάδες για να αερίζονται πράσινα

«Δεν είμαστε προετοιμασμένοι γι’ αυτό», λέει ο McFadden. «Βλέπω επενδύσεις στην επιστήμη για να αποκτήσουμε την τεχνολογία, αλλά βλέπω μηδενικές επενδύσεις στο να σκεφτούμε πώς αυτά τα πράγματα, μόλις βγουν στην αγορά, θα γίνουν αποδεκτά από τους καταναλωτές».

Ο Dirk Werling, ο οποίος εργάζεται πάνω στο εμβόλιο, λέει ότι μετά από 15 χρόνια στον τομέα έχει μάθει ότι ορισμένοι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να ακούσουν και να μάθουν από τα δεδομένα και τα αποτελέσματα, ενώ άλλοι όχι, και η κύρια προσέγγιση θα πρέπει να είναι η επικοινωνία με αντικειμενικό τρόπο, η ακρόαση των επιχειρημάτων και η κατάλληλη απάντηση.

«Αισθάνομαι ότι μετά την πανδημία κάθε θέμα συζητείται μόνο ως μαύρο ή άσπρο, οπότε ό,τι και να βρούμε πάντα θα υπάρχει κάποιος που θα μας επικρίνει και κάποιος που θα μας επικροτεί», λέει.

«Στο τέλος, αν η δουλειά που κάνουμε βοηθάει τον συνολικό αντίκτυπο στην υπερθέρμανση του πλανήτη, αυτό -για μένα προσωπικά- είναι μια δουλειά που έγινε καλά».

Με πληροφορίες από CNN