Το 2024 είναι μια προνομιακή χρονιά σε ό,τι αφορά τα μεγάλα διαστημικά σόου! Πρώτη ήταν η ολική έκλειψη ηλίου στις αρχές Απριλίου, που άφησε τον μισό κόσμο με το στόμα ανοιχτό και τον άλλο μισό να «καταβροχθίζει» εικόνες και βίντεο από το γεγονός.

Και πριν από λίγες μέρες και με τον Ήλιο για άλλη μια φορά ως πρωταγωνιστή, οι ηλιακές καταιγίδες που έκαναν το βόρειο σέλας να αφήσει το κλασικό πολικό σκηνικό και έκανε την εμφάνισή του σε απίθανα γεωγραφικά πλάτη, αρκετά μακριά στο νότο, μέχρι το Μεξικό ή την Ισπανία.

Σύμφωνα με το Space Weather Prediction Center (SWPC), το γεγονός της 8ης Μαΐου ήταν η πρώτη ακραία γεωμαγνητική καταιγίδα, επιπέδου G5, από το 2003. Η καταιγίδα επηρέασε τις ραδιοεπικοινωνίες και τα συστήματα GPS σε όλο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της δορυφορικής σύνδεσης του μεγιστάνα Έλον Μασκ, το σύστημα Starlink, το οποίο εξαρτάται από 5.000 δορυφόρους σε τροχιά και το οποίο υπέστη «προσωρινή υποβάθμιση» των σημάτων του.

Όταν τα ηλιακά ενεργειακά σωματίδια έρθουν κοντά στη Γη, δημιουργούν τις ηλιακές καταιγίδες, ως συνέπεια της αλληλεπίδρασης των μαγνητικών πεδίων εκρηκτικών φαινομένων από τον Ήλιο και των μαγνητικών πεδίων της Γης. Όταν υπάρχουν δυνατότερα ηλιακά φαινόμενα, υπάρχουν και δυνατότερες καταιγίδες.

Μια πανίσχυρη ηλιακή καταιγίδα θα μπορούσε να θέσει εκτός λειτουργίας το διαδίκτυο και το ηλεκτρικό ρεύμα για ώρες. Μάλιστα, σε περίπτωση που συνέβαινε κάτι τέτοιο, οι άνθρωποι θα είχαν μόνο 30 λεπτά για να προετοιμαστούν, σύμφωνα με μελέτη της NASA.

Οι επιστήμονες και όχι μόνο αυτοί αναρωτιούνται εάν τους επόμενους μήνες αυτό θα μπορούσε να επαναληφθεί με μεγαλύτερη ένταση το φαινόμενο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, λένε οι ειδικοί, ότι το μέγιστο σημείο δραστηριότητας αυτού του ηλιακού κύκλου (αριθμός 25) είναι ήδη πολύ κοντά και είναι πολύ πιθανό τα χειρότερα να είναι ακόμη μπροστά.

Σύμφωνα με το περιοδικό «Nature», ο ανιχνευτής Solar Orbiter της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας βρίσκεται τώρα σχεδόν πίσω από τον Ήλιο, κάτι που θα του επιτρέψει να παρατηρήσει την καταιγίδα από μια πολύ διαφορετική οπτική γωνία από αυτή που έχουμε από τη Γη. Και η ενεργή περιοχή 3664, υπεύθυνη για τις καταιγίδες πριν από λίγες μέρες, τώρα «περιστρέφεται» προς την κρυφή πλευρά του άστρου μας, (ο Ήλιος ολοκληρώνει μια περιστροφή κάθε 27 ημέρες) έτσι ώστε να εξαφανίζεται από την οπτική μας γωνία.

«Θα πρέπει να έχουμε μια καλύτερη ιδέα τις επόμενες ημέρες για το εάν αυτή η ηλιακή κηλίδα σκοπεύει να συνεχίσει να χτυπά στην άλλη πλευρά του Ήλιου», λέει ο David Williams, ένας από τους επιστήμονες. Τίποτα όμως δεν είναι σίγουρο.

Ο ανιχνευτής Parker Solar της NASA θα μπορούσε επίσης να παρέχει μια πρόσθετη προοπτική του τεράστιου σημείου και ίσως να δώσει πολύτιμα δεδομένα από αυτή την άποψη. Το διαστημικό σκάφος Maven της NASA, που βρίσκεται επί του παρόντος σε τροχιά στον Άρη, θα μπορούσε να παρέχει ενδιαφέροντα δεδομένα, καθώς μια στεφανιαία εκτίναξη μάζας αναμένεται να συντριβεί στον κόκκινο πλανήτη τις επόμενες ημέρες.

Αν ο Ήλιος μας ετοίμασε μια μεγάλη καταιγίδα ως αποχαιρετισμό σε αυτόν τον κύκλο , είναι κάτι που οι επιστήμονες δεν μπορούν να γνωρίζουν. Στην πραγματικότητα, μπορεί να συμβεί ανά πάσα στιγμή. Ο τρέχων ηλιακός κύκλος αναμένεται να φτάσει στο αποκορύφωμά του κάποια στιγμή φέτος, μια πρόβλεψη που προκύπτει από τον μεγάλο αριθμό ηλιακών κηλίδων που έχουν παρατηρηθεί τις τελευταίες εβδομάδες. Και είναι επίσης γνωστό ότι οι μεγαλύτερες καταιγίδες συμβαίνουν συνήθως μήνες, ή και χρόνια μετά από αυτή την κορύφωση που επιτυγχάνεται μία φορά κάθε 22 χρόνια. Για να γίνουν τα πράγματα χειρότερα, καθώς προχωρά ο ηλιακός κύκλος, οι κηλίδες τείνουν να εμφανίζονται πιο κοντά στον ηλιακό ισημερινό, αυξάνοντας τις πιθανότητες οι εκτοξεύσεις μάζας στεμμάτων να κατευθύνονται απευθείας προς τη Γη και όχι προς το διάστημα.

Παραμένει ακόμα σημείο αναφοράς η μεγαλύτερη ηλιακή καταιγίδα που καταγράφηκε στους ιστορικούς χρόνους, το γεγονός Carrington , το οποίο το 1859 διοχέτευσε τόση ενέργεια στην ατμόσφαιρα που τα τηλεγραφεία (το μεγαλύτερο ηλεκτρικό σύστημα της εποχής) πήραν φωτιά! Αν συνέβαινε κάτι τέτοιο σήμερα, σε μια κοινωνία που εξαρτάται από την ηλεκτρική ενέργεια για τις επικοινωνίες, τις μεταφορές, την υγεία και την οικονομία, οι συνέπειες θα ήταν ανυπολόγιστες.

Θα ξανασυμβεί κάτι παρόμοιο; Η απάντηση είναι ένα ηχηρό «ναι»!

Πότε; Αυτό είναι δύσκολο, πρακτικά αδύνατο να το γνωρίζουμε. Το μόνο που γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι ότι, όταν συμβεί, πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι και η αλήθεια είναι ότι, όσο κι αν το θέλουμε, είμαστε ακόμα πολύ μακριά από αυτό.

Με πληροφορίες από ABC