Οι σεισμοί, που προκαλούνται από τη μετατόπιση των τεκτονικών πλακών της Γης, έχουν τη δυνατότητα να μεταμορφώσουν το πρόσωπο του κόσμου. Τώρα, για πρώτη φορά, οι επιστήμονες έχουν αποδείξεις ότι οι σεισμοί μπορούν να ανακατευθύνουν ποτάμια: Αυτό συνέβη στον ποταμό Γάγγη πριν από 2.500 χρόνια.

Τα νερά του Γάγγη ρέουν μέσα από την Ινδία και το Μπαγκλαντές, και ενώνονται με τους ποταμούς Βραχμαπούτρα και Μέγκνα. Μέχρι να εκβάλει στον κόλπο της Βεγγάλης, έχει σχηματίσει το μεγαλύτερο σύστημα Δέλτα στον κόσμο, μεταφέροντας περισσότερο νερό από οποιοδήποτε άλλο ποτάμιο σύμπλεγμα στον πλανήτη – εκτός από τον Αμαζόνιο και τον Κονγκό (ο μεγαλύτερος ποταμός της κεντρικής Αφρικής).

Το Δέλτα του Γάγγη είναι «ένα πραγματικά συναρπαστικό μέρος για να εργαστεί κανείς, επειδή έχει αυτά τα μεγάλα, δυναμικά ποτάμια» δήλωσε η Elizabeth Chamberlain, επικεφαλής μιας νέας μελέτης που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Communications.

News Ζάπλουτος σταρ του σινεμά κατηγορείται για τη δολοφονία θαυμαστή. Το σενάριο είναι βγαλμένο από ταινία του

Οι ερευνητές μελέτησαν την περιοχή του Δέλτα περίπου 100 χιλιόμετρα νότια της Ντάκα, της πρωτεύουσας του Μπαγκλαντές, με τη βοήθεια δορυφορικών χαρτών και ψηφιακών μοντέλων που έδειχναν τα κανάλια που μοιάζουν με κοιλάδες, όπου κάποτε κυλούσε ο ποταμός.

«Είναι φυσιολογικό για τους ποταμούς να μετακινούνται από το ένα μέρος στο άλλο. Αναφερόμαστε σε αυτή τη διαδικασία που ονομάζεται εκβύθιση» δήλωσε η Chamberlain, επίκουρος καθηγητής στο τμήμα περιβαλλοντικών επιστημών του Πανεπιστημίου & Έρευνας Wageningen στην Ολλανδία.

Οι επιστήμονες αναζήτησαν ενδείξεις αυτής της αργής, σταθερής διαδικασίας εκβύθισης στο Δέλτα του Γάγγη, αλλά βρήκαν ενδείξεις για κάτι πολύ πιο σπουδαίο που βρίσκεται κρυμμένο στο αρχαίο παρελθόν του ποταμού.

Οι σεισμοί προκαλούν «ηφαίστεια άμμου»

Κατά τη διάρκεια επιστροφής τους στο ξενοδοχείο τους, οι ερευνητές παρατήρησαν έναν λάκκο στην άκρη του δρόμου. «Ήταν φρεσκοσκαμμένος, επομένως μπορούσαμε να δούμε τη στρωματογραφία ή τη διαστρωμάτωση των ιζημάτων στα τοιχώματά του. Έτσι, πηδήξαμε μέσα σε αυτόν» δήλωσε η Chamberlain.

Οι ερευνητές παρατήρησαν κατακόρυφες στήλες μήκους 3 μέτρων, όπου η ανοιχτόχρωμη άμμος ξεχώριζε από τη σκουρότερη λάσπη. Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα μιας κοίτης ποταμού που έχει πληγεί από σεισμό.

Η δόνηση κατά τη διάρκεια ενός σεισμού προκαλεί την κίνηση της άμμου και της λάσπης, αλλά η λάσπη μετατοπίζεται διαφορετικά από την άμμο. «Οι λάσπες κολλάνε μεταξύ τους, ενώ οι κόκκοι της άμμου κινούνται περισσότερο ως μεμονωμένα κομμάτια, ειδικά όταν βρίσκονται μέσα στο νερό».

Σε μια μελέτη του Ιουλίου 2016, ο Michael Steckler, συν-συγγραφέας της νέας δημοσίευσης και γεωφυσικός στο Κλιματικό Σχολείο Lamont-Earth Observatory της Columbia στη Νέα Υόρκη, είχε προηγουμένως ανακατασκευάσει τις κινήσεις των τεκτονικών πλακών – εκείνα τα γιγάντια κομμάτια του φλοιού της Γης και του ανώτερου μανδύα – που ευθύνονται για τους σεισμούς που σημειώνονται στο Δέλτα του Γάγγη.

Τα μοντέλα έδειξαν ότι η πιθανή πηγή των σεισμών στην περιοχή είναι σχεδόν 160 χιλιόμετρα μακριά από τα ηφαίστεια άμμου, τα οποία ανακάλυψαν η Chamberlain και οι συνάδελφοί της. Με βάση το μεγάλο μέγεθος των «ηφαιστείων άμμου», ο σεισμός πρέπει να ήταν τουλάχιστον 7 ή 8 βαθμών της Κλίμακας Ρίχτερ – προσεγγίζοντας το μέγεθος του μεγάλου σεισμού του 1906 στο Σαν Φρανσίσκο.

Τα ιζήματα αποκαλύπτουν αρχαία μυστικά

Η Chamberlain και οι συνάδελφοί της χρησιμοποίησαν μια μέθοδο που ονομάζεται οπτικά διεγερμένη φωταύγεια. «Πρόκειται για την άμεση μέτρηση κόκκων άμμου ή λάσπης, μέσω της οποίας εξετάζεται πότε αυτοί οι κόκκοι ιζήματος εκτέθηκαν για τελευταία φορά στο ηλιακό φως».

Όταν οι κόκκοι ιζήματος θάβονται, εκτίθενται σε χαμηλά επίπεδα ακτινοβολίας, την οποία αποθηκεύουν ως ενέργεια. Η ερευνητική ομάδα χρησιμοποίησε ένα εργαλείο για να μετρήσουν σε πόση ακτινοβολία εκτέθηκαν οι κόκκοι, αποκαλύπτοντας έτσι πόσο καιρό πριν τα ιζήματα θάφτηκαν από τον σεισμό. Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι τα «ηφαίστεια άμμου» σχηματίστηκαν πριν από 2.500 χρόνια.

Περίπου 85 χιλιόμετρα μακριά, οι επιστήμονες ανακάλυψαν επίσης ένα μεγάλο κανάλι ποταμού που γέμισε με λάσπη περίπου την ίδια εποχή. Το εύρημα αυτό δείχνει ότι πριν από 2.500 χρόνια, η πορεία του ποταμού άλλαξε δραματικά. Η εγγύτητα αυτών των γεγονότων τόσο χρονικά όσο και χωρικά υποδηλώνει ότι ένας τεράστιος σεισμός πριν από 2.500 χρόνια είναι η αιτία αυτής της αλλαγής πορείας του Γάγγη.

Διαβασε ακομα

Το ροζ δελφίνι που έγινε άνθρωπος για να τα σώσει

Επαγρύπνηση για νέους σεισμούς

Στην περίπτωση που ένας παρόμοιος σεισμός συνέβαινε σήμερα στο Δέλτα του Γάγγη, περισσότεροι από 140 εκατομμύρια άνθρωποι στην περιοχή θα μπορούσαν να επηρεαστούν. Προκειμένου να προστατευτούν, οι τοπικές κυβερνήσεις θα πρέπει να επενδύσουν σε συστήματα σεισμικής παρακολούθησης και έγκαιρης προειδοποίησης, να βελτιώσουν τις υποδομές και την ενημέρωση του κοινού, υπογράμμισε ο Syed Humayun Akhter, καθηγητής γεωλογίας και αντιπρύτανης του Ανοικτού Πανεπιστημίου του Μπαγκλαντές.

«Αυτού του είδους τα ακραία γεγονότα δεν συμβαίνουν πολύ συχνά. Επομένως, δεν έχουμε πάντα μια σύγχρονη καταγραφή όλων όσων συμβαίνουν», δήλωσε η Elizabeth Chamberlain.

Μελέτες όπως αυτή, πρόσθεσε, «μας βοηθούν να κοιτάξουμε στο παρελθόν και να δούμε πώς λειτουργεί ή μπορεί να λειτουργήσει η Γη σε κλίμακες 100.000 ετών ή μεγαλύτερων χρονικών διαστημάτων. Είναι πραγματικά σημαντικό γιατί μπορούμε να κατανοήσουμε τι μπορεί να συμβεί στο μέλλον».

Με πληροφορίες από CNN