Για χρόνια, οι άνθρωποι προσπαθούσαν -με μεγάλη αποτυχία- να αποκαλύψουν λεπτομέρειες για τον διασημότερο, αλλά χωρίς όνομα, καλλιτέχνη γκράφιτι από το Μπρίστολ, Banksy.

Τόσο οι ιστορίες ανθρώπων που τον έχουν γνωρίσει, πόσο μάλλον οι φωτογραφίες του είναι εξαιρετικά σπάνιες. Ένας άντρας ωστόσο που κατάφερε να πείσει τον μυστικοπαθή καλλιτέχνη να ζωγραφίσει με παιδιά σε ένα youth club, στο τέλος της δεκαετίας του 1990, έδωσε στο BBC αποκλειστικές εικόνες του ανθρώπου πίσω από τις περίφημες τοιχογραφίες, ακριβώς τη στιγμή που επρόκειτο να γίνει διάσημος σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Πρόκειται για τις πιο παλιές φωτογραφίες του που έχουν δει το φως της δημοσιότητας.

Ο Banksy είναι ο πιο διάσημος καλλιτέχνης γκράφιτι στον κόσμο. Έργα του έχουν δημοπρατηθεί για εκατομμύρια λίρες, ενώ τις εκθέσεις του έχουν επισκεφθεί εκατοντάδες χιλιάδες άτομα.

Πίσω όμως από τα στρώματα μπογιάς, χαμένα στον χρόνο, σε μια λέσχη νέων του Μπρίστολ, κρύβεται ένας Banksy που πολύ λίγοι γνωρίζουν.

Στο κατώφλι της διεθνούς φήμης, ο καλλιτέχνης άφηνε το στίγμα του – όχι μόνο στους δρόμους της πόλης του, αλλά και στους νέους του Lawrence Weston. Εκεί ο Banksy παρέδωσε μαθήματα τέχνης σε ομάδες εφήβων, ακριβώς τη στιγμή που επρόκειτο να ζωγραφίσει τη διάσημη τοιχογραφία του Mild, Mild West.

Διαβασε ακομα

Ο πρώην μάνατζέρ του Banksy εξηγεί γιατί ο διάσημος street artist επιμένει να διατηρεί την ανωνυμία του

«Αν κοιτάξετε τις φωτογραφίες, μπορείτε να δείτε τον τρόπο με τον οποίο δούλευε με τους νέους», λέει ο Peter de Boer, ο άνθρωπος που ευθύνεται για την επίσκεψη του Banksy στο κτήριο.

«Είχαν διάδραση, διασκέδαζαν και μοιράζονταν ιδέες. Ήταν μια αληθινή συνεργασία».

Το μόνο ωστόσο που απομένει από αυτές τις μοναδικές τοιχογραφίες είναι φωτογραφίες, που αποτυπώνουν τα πολύχρωμα, αφηρημένα και ζωηρά σχέδια στους τοίχους της λέσχης. Το BBC πήρε άδεια για να δημοσιεύσει αυτές τις φωτογραφίες με την προϋπόθεση ότι ο Banksy θα παραμείνει ανώνυμος.

Ο καλλιτέχνης επέστρεψε στο κλαμπ αρκετές φορές για να δημιουργήσει νέα έργα, μαζί με μια ομάδα εφήβων ηλικίας μεταξύ 11 έως 16 χρονών – αγνοώντας ποιος θα γινόταν τελικά.

Ήταν στο τέλος της δεκαετίας του 1990 όταν ο Peter, ένας ανώτερος κρατικός υπάλληλος για θέματα της νεολαίας στην περιοχή, έψαχνε ντόπιους καλλιτέχνες για να εμπνεύσει μια νέα γενιά παιδιών σε αυτό το μέρος του δυτικού Μπρίστολ.

Ένας φίλος του είχε μια πρόταση – κάποιον που είχε αρχίσει να αφήνει την σφραγίδα του (tagging) στην πόλη με τον αδερφό του, φτιάχνοντας όνομα. Αυτό το άτομο ήταν ο Banksy.

«Πήρα τον αριθμό του τηλεφώνου του, οπότε τον έπαιρνα τηλέφωνο και τον ρωτούσα αν θα ερχόταν να φτιάξει κάποια έργα τέχνης. Ήταν πολύ πρόθυμος», αποκαλύπτει ο Peter.

Ήταν την ίδια χρονιά που ο Banksy έκανε την πρώτη του μεγάλη τοιχογραφία με στένσιλ στο Stokes Croft, την Mild Mild West, που απεικόνιζε ένα αρκουδάκι να πετάει μια βόμβα μολότοφ σε τρεις αστυνομικούς.

Κάθε φορά που ο Banksy έφτανε στο κλαμπ, τον υποδέχονταν δεκάδες παιδιά.

Το ειδικά χτισμένο κέντρο νέων από τη δεκαετία του 1970 είχε μετατραπεί σε ένα πραγματικό κοινοτικό hot spot.

«Υπήρχαν κυριολεκτικά εκατοντάδες νέοι που έρχονταν εδώ τη βδομάδα», λέει ο Peter, ο οποίος είναι παθιασμένος με τη σημασία της ίδρυσης συλλόγων νέων στις τοπικές κοινωνίες.

Ο Peter θυμήθηκε τη διαφημιστική καμπάνια γύρω από το έργο του Banksy στο Μπρίστολ, αλλά «κανείς δεν σκέφτηκε ποιος ήταν» όταν πήγαινε στο Lawrence Weston.

Ήταν απλώς ένας ακόμα καλλιτέχνης που μοιραζόταν τις δεξιότητές του με την κοινότητα, είπε.

«Αυτό που με εντυπωσίασε τότε ήταν πως δεν είχε καβαλήσει το καλάμι Έκανε τέχνη μαζί τους, αντί να κάνει τέχνη γι΄ αυτούς» προσθέτει, για να περιγράψει:

«Το πρωί, καθόταν γύρω από ένα τραπέζι με τα παιδιά, μιλώντας για τις ιδέες τους. Στη συνέχεια θα δημιουργούσαν όλοι μαζί αυτά που σκέφτηκαν. Τα έργα δεν ήταν πιο Banksy από τους νέους, ήταν σίγουρα 50/50».

Όσο για το πόσο κόστισε να φέρει τον Banksy;

«Για το πρώτο εργαστήριο, νομίζω ότι πληρώσαμε 50 λίρες. Πιθανότατα καλύπταμε μόνο το κόστος των σπρέι», αποκάλυψε ο Peter.

«Δεν νομίζω ότι ήρθε ποτέ για τα χρήματα. Δείχνει πόσο βαθύς, ευγενικός και στοργικός άνθρωπος είναι»

Οι τοιχογραφίες που δημιούργησε ο Banksy με τα παιδιά ήταν διασκεδαστικές και με ζωηρά χρώματα – αλλά πάντα με νόημα, όπως άλλωστε κι όλα τα έργα του.

Αγελάδες που κοιτούν ψηλά καθώς πέφτουν βόμβες από πάνω τους, κάτι που ο Peter πιστεύει πως ήταν μια αναφορά στο άγχος για το κλίμα, ενώ ένα άλλο ήταν πιο σκοτεινό: ένα τσίρκο από ρομπότ.

«Ζωγράφισα πάνω από έναν Banksy»

Τι έγινε όμως με αυτές τις τοιχογραφίες; Ζωγραφίστηκαν από πάνω. Ξανά και ξανά.

«Εγώ προσωπικά ζωγράφισα πάνω από έναν Banksy. Πέταξα ένα στένσιλ του Banksy όταν καθάριζα», εξομολογήθηκε ο Peter.

Αλλά δεν είναι από αυτούς που βλέπουν συναισθηματικά τη διατήρηση της street art.

«Δεν μετανιώνω καθόλου [που τους κάλυψα]. Τότε, ήταν πολύ περισσότερο να δουλεύω με τους νέους. Και ήταν απλώς ένα ακόμα έργο τέχνης τότε», εξηγεί.

Για τον Peter, η αξία των έργων του Banky στο κλαμπ δεν είναι χρηματική, αλλά βασίζεται στο τι έκαναν αυτές οι τοιχογραφίες για την κοινότητα.

Αναρωτιέται αν τα παιδιά θυμούνται ότι ζωγράφισαν με έναν άντρα που είναι πλέον ένας από τους πιο διάσημους καλλιτέχνες στον κόσμο.

«Είμαι πολύ περήφανος που ήρθε εδώ. Θα υπάρχουν [αυτοί που ήταν τότε] νέοι στην τοπική κοινότητα οι οποίοι είναι γονείς τώρα, συνεργάστηκαν κάποτε με τον Banksy και μπορεί να μην το γνωρίζουν», καταλήγει.

Με πληροφορίες από BBC