icon zoom-in

Μεγέθυνση κειμένου

Α Α Α

Mια συναρπαστική εικόνα για την ιστορία του καρκίνου του μαστού και τις καλλιτεχνικές του αναπαραστάσεις τόσο στο έργο του Μικελάντζελο, όσο και πέρα από αυτό

Ακόμη και σήμερα, πάνω από 500 χρόνια μετά την ολοκλήρωσή του, οι ερευνητές εξακολουθούν να αποκαλύπτουν τα κρυμμένα μυστικά στις πλούσιες εικόνες της τοιχογραφίας στην Καπέλα Σιστίνα του Μιχαήλ Άγγελου.

Η πιο πρόσφατη ανακάλυψη συνδυάζει αρμονικά την ιατρική επιστήμη και την ιστορία της τέχνης υποδηλώνοντας ότι ο Μιχαήλ Άγγελος μπορεί να ζωγράφισε μια γυναίκα με καρκίνο του μαστού στο εμβληματικό δημιούργημά του.

Πηγή: Antoine Taveneaux via Wikimedia Commons

Οκτώ ιστορικοί τέχνης και ειδικοί της ιατρικής ανέλυσαν σχολαστικά τις απεικονίσεις μαστών στην τοιχογραφία του Μιχαήλ Άγγελου, βασιζόμενοι κυρίως στην εικονοδιάγνωση. Ένα διεπιστημονικό πεδίο που διαγιγνώσκει αναπαραστάσεις πιθανών ασθενειών σε διάσημα έργα τέχνης.

Τα αποτελέσματα της μελέτης τους δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στο The Breast, ένα διεπιστημονικό περιοδικό που εστιάζει στις εξελίξεις σχετικά με την πρόληψη του καρκίνου του μαστού. Τελικά, οι ερευνητές εντόπισαν μια γυναίκα με «μη φυσιολογική μορφολογία του μαστού» η οποία αμφισβητεί την εσφαλμένη αντίληψη ότι ο καρκίνος του μαστού είναι αποκλειστικά μια σύγχρονη ασθένεια.

Η γυναίκα κάθεται καμπουριασμένη στο τμήμα του «Κατακλυσμού» της τοιχογραφίας, με επίκεντρο το βιβλικό δράμα της Κιβωτού του Νώε. Φορώντας ένα μπλε μαντήλι στο κεφάλι, που σημαίνει ότι είναι παντρεμένη, η γυναίκα έχει το χέρι ακριβώς κάτω από το δεξί της στήθος. Σε σύγκριση με άλλες γυναίκες σε όλη την τοιχογραφία, οι οποίες έχουν υγιές στήθος, ανεξάρτητα από την ηλικία τους, γίνεται σαφές ότι η συγκεκριμένη φιγούρα φέρει συμπτώματα που συνάδουν με εκείνα του καρκίνου του μαστού.

Πηγή: courtesy of Andreas G. Nerlich, et al. (2024), The Breast

Το δεξί στήθος της αποδίδεται με μια θηλή που έχει μπει προς τα μέσα, παραμορφωμένο δέρμα και δύο εξογκώματα. Οι ειδικοί ισχυρίζονται ότι η συμπερίληψη δεν είναι τυχαία, δεδομένης της ενασχόλησης του Μικελάντζελο με την ανθρώπινη ανατομία.

Σε όλη την καλλιτεχνική του καριέρα, ο Μιχαήλ Άγγελος ανέπτυξε μια έντονη αντίληψη του ανθρώπινου σώματος μέσω της συμμετοχής του σε αυτοψίες, ενώ είχε απίστευτη ακρίβεια και σχολαστικότητα όταν απεικόνιζε ανθρώπινα σώματα στα έργα τέχνης του.

«[Η εικονοδιάγνωση] μπορεί να μας διδάξει για τις ασθένειες στην ιστορία, αλλά επίσης μας δίνει μια εικόνα για το πώς μια κατάσταση ασθενούς μπορεί να χρησιμοποιήθηκε ως στυλιστική μεταφορά στην αρχαιότητα», δήλωσε ο Andreas G. Nerlich, ο επικεφαλής ερευνητής της μελέτης στο artnet. Πράγματι, ο Nerlich και η ομάδα του υποστηρίζουν ότι ο Μιχαήλ Άγγελος φανταζόταν τον καρκίνο του μαστού ως θεματικό σύμβολο σε αυτήν την τοιχογραφία.

«Η αναπαράσταση ενός πιθανού καρκίνου του μαστού συνδέεται με την έννοια της παροδικότητας της ζωής και έχει τη σημασία της τιμωρίας», υποστηρίζουν οι συγγραφείς της μελέτης. Σημειώνουν επίσης ότι η εν λόγω γυναίκα κοιτάζει προς το έδαφος, ένα πιθανό memento mori (καλλιτεχνικό η συμβολικό τροπάριο που λειτουργεί ως υπενθύμιση του αναπόφευκτου του θανάτου) και αναφορά στη μειωμένη διάρκεια ζωής της.

Η ανακάλυψη ακολουθεί μία άλλη πριν από δεκαετίες, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι το γλυπτό της Νύχτας του Μιχαήλ Άγγελου είχε επίσης θέμα τον καρκίνο του μαστού.

Πηγή: George M. Groutas via Wikimedia Commons, CC BY 2.0

Και τα δύο ευρήματα προσφέρουν μια συναρπαστική εικόνα για την ιστορία του καρκίνου του μαστού και τις καλλιτεχνικές του αναπαραστάσεις τόσο στο έργο του Μικελάντζελο, όσο και πέρα από αυτό.

Με πληροφορίες από Mymodernmet