Σαν σε μεσαιωνικό θρίλερ με απροσδόκητο πρωταγωνιστή ένα… πέος, δύο κορυφαίοι ιστορικοί έχουν πιάσει στασίδι σε μια διαμάχη που θα ζήλευε και η πιο πικάντικη τοιχογραφία. Στο επίκεντρο της θυελλώδους συζήτησης; Η εμβληματική Ταπισερί της Μπαγιέ και ένα αναπάντεχο ερώτημα που ταλανίζει τα πνεύματα των ακαδημαϊκών που μελετούν τον μεσαίωνα: Πόσα ανδρικά μόρια έχουν βρει την αιώνια τους θέση σε αυτό το κεντητό έπος;

Ο καθηγητής της Οξφόρδης, Τζορτζ Γκάρνετ, έξι χρόνια πριν, είχε κάνει τον κόσμο να αναρωτηθεί (και ίσως να χαμογελάσει διακριτικά) όταν ανακοίνωσε μετά από σχολαστική καταμέτρηση πως η ιστορική αφήγηση της Νορμανδικής κατάκτησης φιλοξενεί όχι ένα, ούτε δύο, αλλά 93… «ανδρικά διακριτικά».

Με την ακρίβεια ενός λογιστή ερωτικών αναπαραστάσεων, ο Γκάρνετ κατέληξε στο συμπέρασμα πως 88 από αυτά τα πέη κοσμούν άλογα, ενώ τα υπόλοιπα «στολίζουν» ανθρώπινες φιγούρες.

Κι ενώ ο ακαδημαϊκός κόσμος προσπαθούσε να αφομοιώσει αυτό το… πλούσιο σε λεπτομέρειες εύρημα, ένας νέος παίκτης μπαίνει στο παιχνίδι. Ο ιστορικός και μελετητής της Ταπισερί της Μπαγιέ, Δρ Κρίστοφερ Μονκ – γνωστός στους διαδικτυακούς του φίλους ως «Μεσαιωνικός Μοναχός» (το επώνυμό του σημαίνει μοναχός) – δηλώνει πως ανακάλυψε έναν 94ο «εκπρόσωπο του ανδρικού πληθυσμού» στην ταπισερί.

Το επίμαχο σημείο; Ένας άνδρας που τρέχει στην μπορντούρα του ιστορικού κεντήματος και κάτι… κρέμεται κάτω από τη στολή του. Για τον Γκάρνετ, δεν υπάρχει αμφιβολία: Πρόκειται για τη θήκη ενός σπαθιού ή ενός στιλέτου. Όμως ο Μονκ, με την επιμονή ενός αρχαιολόγου που ανακαλύπτει χρυσό, αντιτείνει πως πρόκειται για κάτι πολύ πιο… ανδρικό.

«Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι το συγκεκριμένο εξάρτημα είναι μια απεικόνιση ανδρικών γεννητικών οργάνων – το χαμένο πέος, ας το πούμε έτσι. Η λεπτομέρεια είναι εκπληκτικά ανατομικά… γενναιόδωρη», δήλωσε ο Μονκ, αφήνοντας υπονοούμενα για την καλλιτεχνική τόλμη του μεσαιωνικού κεντητή.

Το Μουσείο της Μπαγιέ, πάντως, κρατά χαμηλούς τόνους για την «ανατομική» αυτή διαμάχη, επισημαίνοντας πως το επικό κέντημα μήκους 70 μέτρων αφηγείται μια ιστορία γεμάτη ποίηση και διδάγματα ηθικής. Ίσως απλώς ξέχασαν να αναφέρουν το κεφάλαιο «και κρυφά αστεία για ενήλικες».

Οι δύο ιστορικοί, πάντως, επιμένουν πως η ακαδημαϊκή τους «σύγκρουση» στο HistoryExtra Podcast δεν είναι απλώς μια συζήτηση για… αμφιβόλου αισθητικής κεντήματα. Ο Γκάρνετ υποστηρίζει πως όλο αυτό αφορά την «κατανόηση των μεσαιωνικών μυαλών».

«Ολόκληρο το νόημα της μελέτης της ιστορίας είναι να κατανοήσουμε πώς σκέφτονταν οι άνθρωποι στο παρελθόν», εξηγεί. «Και οι μεσαιωνικοί άνθρωποι δεν ήταν χυδαίοι, απλοί, βλάκες. Κάθε άλλο».

Μάλιστα, ο Γκάρνετ πιστεύει πως ο άγνωστος καλλιτέχνης της ταπισερί ήταν ένας εξαιρετικά μορφωμένος άνθρωπος που χρησιμοποίησε «λογοτεχνικές αναφορές για να ανατρέψει την τυπική ιστορία της Νορμανδικής κατάκτησης» με έναν κωδικοποιημένο τρόπο.

Και σαν να μην έφτανε η ποσότητα, ο Γκάρνετ ρίχνει και μια μεγαλοπρεπή πινελιά στη συζήτηση, υποστηρίζοντας πως στην Ταπισερί της Μπαγιέ το μέγεθος… μετρούσε.

Επισημαίνει πως οι δύο ηγέτες της μάχης – ο τραγικά χαμένος Χάρολντ Γκόντγουινσον και ο νικητής Γουλιέλμος ο Κατακτητής – απεικονίζονται σε άλογα με εμφανώς μεγαλύτερα «προσόντα». «Το άλογο του Γουλιέλμου είναι μακράν το μεγαλύτερο», τονίζει ο Γκάρνετ, αφήνοντας να εννοηθεί πως δεν πρόκειται για καλλιτεχνική σύμπτωση.

Διαβασε ακομα

Είναι αυτή η ασυνήθιστη στύση του Μιχαήλ Άγγελου; Η διαμάχη για το πέος του πάντως είναι το ίδιο σκληρή

Από την άλλη, ο Μονκ παραμένει ανένδοτος, θεωρώντας πως το αμφισβητούμενο «εξάρτημα» του άνδρα που τρέχει είναι το «χαμένο πέος» που συμπληρώνει την… ανδροκρατούμενη συλλογή της ταπισερί.

Ο Δρ Ντέιβιντ Μάσγκροβ, ο οικοδεσπότης του podcast και ειδικός στην Ταπισερί της Μπαγιέ, χαρακτήρισε τη νέα θεωρία «συναρπαστική».

«Είναι μια υπενθύμιση ότι αυτό το κέντημα είναι ένα πολυεπίπεδο αντικείμενο που ανταμείβει την προσεκτική μελέτη και παραμένει ένα θαυμαστό αίνιγμα σχεδόν μια χιλιετία μετά την κατασκευή του», κατέληξε, αφήνοντας τους ακροατές να αναρωτιούνται: τελικά, πόσα «ανδρικά μυστήρια» κρύβει αυτό το ιστορικό αριστούργημα;

Με πληροφορίες από Guardian