Ήταν μια από τις μνημειώδεις στιγμές της ιστορίας – αλλά αν ο Τζον Γκλεν δεν είχε περάσει από το σούπερ μάρκετ για να πάρει μια φωτογραφική μηχανή Contax και ένα ρολό φιλμ 35 χιλιοστών καθώς πήγαινε να επιβιβαστεί στο Friendship 7, ίσως να μην υπήρχε οπτικό ντοκουμέντο.

Οι φωτογραφίες που τράβηξε ο Αμερικανός αστροναύτης από το παράθυρο της κάψουλάς του, καθώς βρισκόταν σε τροχιά γύρω από τη Γη στις 20 Φεβρουαρίου 1962 έδωσαν μια άνευ προηγουμένου μαρτυρία της πρώτης τροχιακής αποστολής του Mercury Project.

Μπορεί η Σοβιετική Ένωση να είχε νικήσει τους Αμερικανούς στην κούρσα των ανθρώπινων διαστημικών πτήσεων – αλλά οι Αμερικανοί είχαν πλέον τραβήξει τις πρώτες έγχρωμες φωτογραφίες του γαλαξία.

Οι φωτογραφίες είναι επίσης, όπως επισημαίνει ο Γερμανός γκαλερίστας Ντάνιελ Μπλάου, «οι πιο ακριβές φωτογραφίες που τραβήχτηκαν ποτέ. Δισεκατομμύρια δολάρια ξοδεύτηκαν για την απόκτησή τους».

Ο Μπλάου εξέθεσε μια πρωτότυπη εκτύπωση της πρώτης φωτογραφίας του Γκλεν που τραβήχτηκε στο διάστημα στη φετινή έκθεση Paris Photo, μαζί με μια συλλογή σπάνιων φωτογραφικών εκτυπώσεων της NASA– πολλές από αυτές δεν έχουν δει ποτέ ξανά το φως της δημοσιότητας, οι περισσότερες από αυτές από άγνωστους επιστήμονες και αστροναύτες.

«Εκείνη την εποχή, η NASA δεν προμήθευε τους αστροναύτες με φωτογραφικές μηχανές», λέει ο Μπλάου, «οπότε κατά κάποιον τρόπο, αυτή ήταν η προσωπική φωτογραφία του Γκλεν». Αν και με κίνητρο την επιστήμη, η εικόνα του Γκλεν επικοινωνεί το αναπόφευκτο μυστήριο του διαστήματος.

Μια ζεστή λαμπερή σφαίρα φωτός επεκτείνεται από το κέντρο του κάδρου- φωσφορίζουσες λάμψεις αναβοσβήνουν στο κενό του απόλυτου σκοταδιού, χορεύοντας σαν «πυγολαμπίδες», όπως τις περιέγραψε ο Γκλεν. Πρέπει να ήταν τρομακτικό να τις βλέπεις. Στην πραγματικότητα, οι σπίθες αποδείχθηκαν ότι ήταν συμπύκνωση.

View this post on Instagram

A post shared by DANIEL BLAU (@danielblaugallery)

Ταξιδεύοντας με ταχύτητα 28.000 χιλιομέτρων την ώρα, η ανθρωπότητα είχε καταφέρει να μπει στο διάστημα, αλλά δεν είχε ακόμη σχεδιάσει μια φωτογραφική μηχανή αρκετά ισχυρή ώστε να συμβαδίζει με το ταξίδι.

Χωρίς πολλές οπτικές πληροφορίες ή λεπτομέρειες, η φωτογραφία του Γκλεν αποκαλύπτει ίσως λιγότερα για το διάστημα και γίνεται ένα τοτέμ της φιλοδοξίας του ανθρώπου. Ο Γκλεν αργότερα θα της επισυνάψει μια προσωπική λεζάντα και μια προειδοποίηση: «Σας διαβεβαιώνω ότι μια φωτογραφία δεν μπορεί ποτέ να αναπαραγάγει τη λαμπρότητα της πραγματικής θέας».

Ο Μπλάου άρχισε να εμπορεύεται vintage εκτυπώσεις της NASA τη δεκαετία του 1990. «Ο διαστημικός αγώνας και ο ψυχρός πόλεμος ήταν οι καθοριστικές δυνάμεις του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα και φυσικά η γενιά μου θυμάται όλες τις σημαντικές στιγμές».

Ορισμένες από τις εικόνες είχαν δημοσιευτεί εκείνη την εποχή, αλλά οι πρωτότυπες εκτυπώσεις είναι πιο δύσκολο να βρεθούν. «Αυτοί οι επιστήμονες και άλλοι που συμμετείχαν στις αποστολές παρέδωσαν προσωπικά αρχεία στα παιδιά τους, και τώρα στα εγγόνια τους, και έτσι πολύ υλικό εξακολουθεί να βγαίνει στην αγορά. Επομένως, ήταν λογικό για μένα να αναζητήσω τις καλύτερες φωτογραφίες και να αρχίσω να ασχολούμαι με αυτές».

Στο Paris Photo, πλήθος κόσμου συγκεντρώθηκε γύρω από μια σειρά έξι φωτογραφιών αργυροτυπίας από το 1948, που έβλεπαν τον Ρίο Γκράντε από έναν πύραυλο V-2 σε ύψος 73.000 ποδιών. Εκτέθηκε επίσης η πρώτη κοντινή εικόνα του Άρη από τον άνθρωπο, που τραβήχτηκε το 1965, και μια πανοραμική εικόνα της Γης, η οποία ήταν η πρώτη λήψη του πλανήτη μας όπως φαίνεται από το φεγγάρι. Η τελευταία δεν τραβήχτηκε από ανθρώπινα χέρια, αλλά μεταδόθηκε με ραδιοσήματα από μια μη επανδρωμένη αποστολή τον Αύγουστο του 1966. Στη συνέχεια ενώθηκε, pixel προς pixel, σε μια ενιαία εικόνα στο Jet Propulsion της NASA.

View this post on Instagram

A post shared by DANIEL BLAU (@danielblaugallery)

Μέχρι το 1979, το διαστημικό σκάφος Voyager κατέστησε δυνατή την λήψη καλύτερων εικόνων των πλανητών, και μια εικόνα του Δία και των τεσσάρων φεγγαριών του που αιωρούνται σαν μάρμαρα στην ατμόσφαιρα είναι ιδιαίτερα εκπληκτική.

Ένα εντυπωσιακό ψηφιδωτό μεγάλης κλίμακας της σημαδεμένης από στίγματα επιφάνειας του Ερμή από το 1974, είναι «το μοναδικό σε τόσο μεγάλη κλίμακα που έχω δει ποτέ», λέει ο Μπλάου.

«Πιθανότατα δημιουργήθηκε, όπως και οι εικόνες του Voyager από τον Άρη, για μια παρουσίαση της NASA». Η φωτογραφία -που δείχνει μόνο ένα μέρος του μικρότερου πλανήτη του ηλιακού συστήματος- προσφέρει μια ακόμη ματιά σε ό,τι βρίσκεται πέρα από τη δική μας αντίληψη και τον έλεγχό μας.

Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’70, η φωτογραφία είχε κεντρικότερο ρόλο στις αποστολές και στην πρόοδο της διαστημικής επιστήμης. «Η NASA, τότε όπως και τώρα, εξαρτιόταν από τη δημόσια χρηματοδότηση και με τις έγχρωμες φωτογραφίες του Γκλεν από την τροχιά του γύρω από τη Γη, έγινε φανερό στη NASA ότι ο καλύτερος και πιο θετικός τρόπος για να παρουσιάσει τα επιτεύγματά της ήταν μέσω της φωτογραφίας», λέει ο Μπλάου. «Φυσικά, η επιστημονική πλευρά των πραγμάτων είναι η κινητήριος δύναμη, αλλά οι φωτογραφίες λένε την άμεση ιστορία».

Διαβασε ακομα

Η εμβληματική φωτογραφία που άλλαξε τον κόσμο

Οι εικόνες του Μπλάου παρουσιάστηκαν την επομένη των αμερικανικών προεδρικών εκλογών. Λέει ότι ήθελε να υπενθυμίσει στους επισκέπτες μια «θετική κοινή προσπάθεια πολλών εθνών». Είναι σίγουρα συγκινητικές. «Ίσως τίποτα δεν ενσαρκώνει καλύτερα από αυτή τη φωτογραφία το μείγμα μυστικιστικού δέους και φυσικής μαεστρίας που συνθέτει την ανθρώπινη κατάσταση», συλλογίζεται ο Μπλάου. «Ο άνθρωπος, ξεφεύγει από τα γήινα όριά του και βλέπει και καταγράφει πράγματα που δεν έχουν παρατηρηθεί ή καταγραφεί ποτέ πριν – το ακατόρθωτο».

Με πληροφορίες από Guardian