Πάρα πολλά δάχτυλα ή πολλά δόντια – καθώς οι εικόνες Τεχνητής Νοημοσύνης έκαναν θραύση στο διαδίκτυο πέρυσι, αυτές οι σωματικές αστοχίες έγιναν τόσο αφορμή για αστεϊσμούς όσο και ένα σημάδι που μαρτυρούσε ότι οι φωτογραφίες αυτές δεν ήταν αληθινές. Αντιθέτως, ήταν η καλύτερη δυνατή εικασία μιας μηχανής για τον κόσμο μέσω ανθρώπινων προτροπών.

Οι εικόνες που έγιναν viral ήταν συχνά ενοχλητικές: νοσταλγικές φωτογραφίες από πάρτι, με μοντέλα που χαμογελούν με επιπλέον γομφίους, ή πορτρέτα ενός Steve Harvey που κλαίει με λυγμούς και χύνει αλκοόλ σε ένα κατάμαυρο δωμάτιο.

Αλλά τα τελευταία δύο χρόνια, ο φωτογράφος και σκηνοθέτης Charlie Engman, με έδρα το Μπρούκλιν, σκύβει σκόπιμα στην παραδοξότητα των φωτογραφιών Τεχνητής Νοημοσύνης, δημιουργώντας απόκοσμες εικόνες – χρησιμοποιώντας το πρόγραμμα Midjourney – που μοιάζουν να τοποθετούνται στον πραγματικό κόσμο, αλλά παίζουν με την ανατομία και τις χειρονομίες με ανησυχητικούς τρόπους.

Στο βιβλίο του «Cursed», ένας άνδρας με κοστούμι μπαίνει μέχρι το γόνατο σε μια ρηχή λακκούβα στο πρωινό φως, με τα φτερά κύκνου να προεξέχουν από τους ώμους του. Σε μια άλλη εικόνα, μια γυναίκα κοιτάζει μια κοκκινωπή γλυπτική προτομή με τα δικά της χαρακτηριστικά που μοιάζει να κοιτάζει πίσω.

Τα άκρα μεταμορφώνονται και εξαφανίζονται εντελώς, τα πρόσωπα είναι γλοιώδη και σαν μάσκες και τα άψυχα αντικείμενα μοιάζουν με ανθρώπινα μέλη. Οι άνθρωποι κρατούν ζώα κοντά τους και μερικές φορές αρχίζουν να γίνονται αυτά, οι νέες μορφές φαίνεται να εξελίσσονται ή να αποσυντίθενται.

«(Η Τεχνητή Νοημοσύνη) κάνει πράγματα πολύ λανθασμένα», εξήγησε ο Engman στο CNN. «Έχει αυτή την τριτογενή σχέση με τον φυσικό κόσμο, όπου απεικονίζει την ανθρώπινη αναπαράσταση (του). Και έτσι αποδομεί τις φυσικές χειρονομίες και τα ανθρώπινα σώματα… με αυτόν τον πραγματικά ωμό και κατά κάποιο τρόπο ενστικτώδη τρόπο».

Το να βλέπεις τις εικόνες μπορεί να σου προκαλέσει μια υφέρπουσα αίσθηση ανησυχίας. Ορισμένες περνούν διακριτικά από το καθημερινό στο αφύσικο, όπως μια γυναίκα που κρατάει μια λεπτή λεπίδα στο μάγουλό της, χαμογελώντας, με τα μάτια καρφωμένα στον θεατή. Άλλες είναι εφιαλτικές απεικονίσεις, όπως ένα έμβρυο που μοιάζει με τον David Cronenberg και έχει ανατομία τόσο εντόμου όσο και ανθρώπου.

Μέσω του «Cursed», ο Engman επεδίωκε να πετύχει ένα είδος «ισορροπημένης παραφωνίας» που έμοιαζε με επεξεργασία της δικής του φωτογραφικής δουλειάς, όπως είπε.

«Τι είναι επιθυμητό, τι είναι αηδιαστικό, τι είναι όμορφο, τι είναι άσχημο – αναγκάζεσαι να αντιμετωπίσεις, σε επίπεδο συναισθημάτων, ποια είναι αυτά τα κριτήρια», πρόσθεσε.

Αλλόκοτη περιοχή

Ο Engman έχει παίξει συχνά με αυτές τις εντάσεις σε όλο του το έργο. Η εντατική 15ετής συνεργασία του με τη μητέρα του, «Mom», διερευνά τη δυναμική της σχέσης μητέρας-γιου και φωτογράφου-υποκειμένου με μερικές φορές άβολους τρόπους. Αλλού, η καλλιτεχνική του διεύθυνση για την εταιρεία μόδας Collina Strada του Μπρούκλιν έχει δει μοντέλα να μεταμορφώνονται σε ζώα στην πασαρέλα ή να την κατακλύζουν με ανισόρροπο χαμόγελο.

Όπως πολλοί άνθρωποι, ο Engman πρωτογνώρισε την Τεχνητή Νοημοσύνη μέσω της εφαρμογής Lensa, η οποία επέτρεπε στους ανθρώπους να δημιουργούν στυλιζαρισμένες αυτοπροσωπογραφίες Τεχνητής Νοημοσύνης για να τις μοιράζονται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αλλά αφού ένας συνάδελφός του στην Collina Strada του έδειξε τα πειράματά του στο Midjourney το 2022, ο Engman κόλλησε.

«Είναι σαν κουλοχέρης, σωστά – βάζεις μια προτροπή και μετά βγάζεις κάτι. Και αυτό που βγάζεις δεν είναι και τόσο σημαντικό… υπήρχε μια αφελής χαρά του αρχάριου που είχα με αυτό», θυμήθηκε ο Engman για τη χρήση του Midjourney. «Νομίζω ότι ήμουν ίσως κλινικά εθισμένος σε αυτό. Ξυπνούσα στις 2 το πρωί (χρησιμοποιώντας το)».

Λόγω της συνεχιζόμενης δουλειάς του με τη μητέρα του, ο Engman εκμεταλλεύτηκε την τεχνολογία ως μια νέα μορφή που θα μπορούσε να πάρει η συνεργασία τους, εκπαιδεύοντας το Midjourney με ένα σύνολο εικόνων της. Και παρόλο που η μητέρα του εμφανίζεται σποραδικά στο βιβλίο, μεταξύ άλλων ως φιγούρα χωρίς άκρα, με φτερά σκόρου, είναι περισσότερο ένα πασχαλινό αυγό για όσους είναι εξοικειωμένοι με το έργο του Engman, παρά ένα κεντρικό σημείο.

Αν και το «Cursed» κινείται φυσικά στη σφαίρα των κινηματογραφιστών τρόμου, ο Engman απέφυγε τις οπτικές αναφορές και αντ’ αυτού άρχισε να διαβάζει κείμενα που σχετίζονται με την κριτική θεωρία της αναπηρίας. Τα ερωτήματα που βρέθηκε να θέτει σχετικά με το σώμα και την ικανότητα αντικατοπτρίζονται στις εικόνες.

«Ποιοι είναι οι πραγματικοί περιορισμοί ενός σώματος; Ποιο είναι ένα κανονιστικό σώμα; Ποιοι είναι οι περιορισμοί ενός κανονιστικού σώματος; Πότε ένα σώμα αρχίζει να βγαίνει από το κανονιστικό πλαίσιο και ποιο είναι το όριο;» έθεσε το ερώτημα. «Αυτά είναι τα πράγματα για τα οποία μιλάει και ο τρόμος του σώματος, στην πραγματικότητα μάλλον με πολύ παρόμοιο τρόπο».

Ζώα εμφανίζονται επίσης, με κύκνους, σκύλους και άλογα να κάνουν την εμφάνισή τους ως πλήρως διαμορφωμένες ή αποσυναρμολογημένες προτάσεις πλασμάτων. Ο Engman επέστρεψε σε αυτά επειδή ο τρόπος με τον οποίο αποδίδονταν ήταν όμορφος γι’ αυτόν, εξήγησε, αλλά έχουν επίσης μια μακρά ιστορία υπονοούμενων συμβολισμών, επίσης.

«Είναι κατηγορηματικά αλληγορικά ζώα, οπότε μπόρεσα να κάνω ποιητικές εννοιολογικές συνδέσεις μεταξύ ανθρώπινου και μη ανθρώπινου», είπε. Λόγω της χρήσης τους στην τέχνη, τη λογοτεχνία και άλλα μέσα, «υπάρχει ήδη μια περίτεχνη γλώσσα γι’ αυτά με την οποία οι άνθρωποι μπορούν να συνδεθούν».

Διαβασε ακομα

Η εγκατάσταση τέχνης μόνο για γυναίκες δικαιώνεται και ανοίγει ξανά. Οι άνδρες μπορούν να μπουν μόνο για τα οικιακά

Μια σύντομη στιγμή στο χρόνο

Με την επιτάχυνση της απεικόνισης της Τεχνητής Νοημοσύνης, το βιβλίο αποτελεί ήδη δείκτη μιας εποχής που ξεθωριάζει. Τα φωτογραφικά βιβλία από τη σύλληψη μέχρι την εκτύπωση συχνά διαρκούν χρόνια, όχι μήνες. Ο Engman διαπίστωσε ότι η τεχνολογία κινείται ταχύτερα από το έργο, καθώς κυκλοφόρησαν πολλαπλές νέες ενημερώσεις για το Midjourney – και τα ακατάστατα χαρακτηριστικά, όπως τα χέρια με έξι δάχτυλα, έγιναν παρωχημένα.

«Οι πρώτες εικόνες που έφτιαξα για το έργο και η τελευταία εικόνα που έφτιαξα σχεδόν δεν μπορούσαν να συνυπάρξουν… και αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον και για μένα», είπε.

«Αυτό που ήταν τόσο συναρπαστικό, και στην πραγματικότητα ήταν πολύ παρακινητικό, είναι ότι έφτιαχνα ένα ξεπερασμένο βιβλίο. Καθώς φτιάχνω το βιβλίο, είναι ήδη εκτός συγχρονισμού με όσα συμβαίνουν», πρόσθεσε.

Οι νέες ικανότητες της AI έρχονται γενικά με ριπές, και στη συνέχεια κάνουν παύση, καθώς η επεξεργαστική ισχύς συμβαδίζει και γίνονται ανακαλύψεις. Μπορεί να υπάρχει ένα «ταβάνι» σε αυτό το νέο κύμα εικόνων Τεχνητής Νοημοσύνης όσον αφορά την ακρίβεια με την οποία ένα πρόγραμμα υπολογιστή μπορεί να κατανοήσει και να απεικονίσει τον κόσμο, παραδέχτηκε ο Engman και είναι περίεργος, όχι ανήσυχος, για το τι θα συμβεί στη συνέχεια.

Στο μέλλον, το πλαίσιο μπορεί να χαθεί για το «Cursed», με τα ανώμαλα παραγόμενα σώματα να είναι απλώς ένα στίγμα στο ευρύτερο σχήμα των πιστών απεικονίσεων της Τεχνητής Νοημοσύνης. Ή ίσως η επόμενη γενιά της Τεχνητής Νοημοσύνης να μας στρίβει ακόμα πιο βαθιά στην κοιλάδα του αλλόκοτου με άγνωστους και τρομακτικούς ακόμα τρόπους. Όπως και να έχει, ο Engman θέλει το βιβλίο να σταθεί μόνο του.

«Πρέπει να υπάρχει κάτι ενδιαφέρον στο έργο που να είναι έξω από την τεχνολογία», είπε. «Η τεχνολογία πρέπει να υποτάσσεται στο περιεχόμενο».