Αν είσαι γυναίκα που λαχταράς να προσθέσεις άλλη μια σφραγίδα στο διαβατήριό σου, να ξέρεις ότι μπορείς να πας ταξίδι παντού στον κόσμο, εκτός από τα πέντε μέρη που θα διαβάσεις παρακάτω. Πρόκειται για προορισμούς διάσημους όχι μόνο για το εντυπωσιακό τοπίο ή την ιστορική τους αξία, αλλά και για την ομορφιά τους.

Από τις αρχαίες θρησκευτικές πεποιθήσεις μέχρι τους ηθικούς περιορισμούς της ναζιστικής εποχής, πέντε μέρη απαγορεύουν τη γυναικεία παρουσία.

Και το ερώτημα είναι για ποιους λόγους το φύλο ενός ανθρώπου είναι ικανό να του στερήσει το δικαίωμα να δει από κοντά μνημεία παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς.

Σε μια εποχή που η κουβέντα περί συμπερίληψης βρίσκεται στο επίκεντρο περισσότερο από ποτέ, μήπως ήρθε η ώρα αυτό να αλλάξει;

Άγιο Όρος, Ελλάδα

Για περισσότερα από 1.000 χρόνια, ορθόδοξοι χριστιανοί προσκυνητές και μοναχοί συρρέουν σε δεκάδες ανατολικορθόδοξα μοναστήρια στο Άγιο Όρος και γύρω από αυτό, που βρίσκεται σε μια γραφική χερσόνησο στη βόρεια Ελλάδα, γνωστή για την εντυπωσιακή θέα και τις κρύπτες σπάνιας τέχνης. Το Άγιο Όρος και περισσότερα από 160 χιλιόμετρα γης γύρω από αυτό προστατεύονται ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO από τη δεκαετία του 1990 για την εξαιρετική οικουμενική του σημασία.

Αλλά ενώ το Άγιο Όρος μπορεί να έχει οικουμενική σημασία, δεν είναι καθολικά ανοικτό. Από το 1046 μ.Χ., τόσο οι γυναίκες όσο και τα θηλυκά ζώα έχουν απαγορευτεί από τη χερσόνησο του Άθω – εξαιρούνται μόνο οι θηλυκές γάτες.

Τα μοναστήρια όχι μόνο απαγορεύουν τις γυναίκες, με το σκεπτικό ότι η παρουσία τους θα δυσκόλευε τους μοναχούς να τηρήσουν τους όρκους αγαμίας, αλλά η ορθόδοξη παράδοση υποστηρίζει ότι το Άγιο Όρος ανήκει στην Παναγία και ότι καμία άλλη γυναίκα δεν μπορεί να επισκεφθεί το αγιασμένο έδαφός του.

Αυτό πάντως δεν εμπόδισε τις γυναίκες να προσπαθήσουν: Κάποιες έχουν προσπαθήσει να «τρυπώσουν» στη χερσόνησο φορώντας ανδρικά ρούχα, ενώ το 2019 ένα σύνολο γυναικείων οστών βρέθηκε κάτω από ένα βυζαντινό παρεκκλήσι στην περιοχή.

Αλλά το Άγιο Όρος παραμένει μόνο για άνδρες και προστατεύεται από ειδικό νομικό καθεστώς εντός της Ελλάδας, η οποία το θεωρεί αυτόνομη περιοχή, και από ειδική διάταξη του ευρωπαϊκού δικαίου που παρέχει στο βουνό ειδικό καθεστώς που δικαιολογείται αποκλειστικά για λόγους πνευματικής και θρησκευτικής φύσης.

Όρος Ōmine, Ιαπωνία

Αν ψάχνεις την ισότητα των φύλων, σίγουρα δεν θα τη βρεις στο ιαπωνικό όρος Ōmine, που βρίσκεται στο νησί Honshu και είναι γνωστό για την ιερή σημασία και την πολιτιστική του κληρονομιά.

Το βουνό έχει επίσης χαρακτηριστεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO και είναι σημαντικό για τον πνευματικό του ρόλο. Οι σιντοϊστικοί και βουδιστικοί ναοί και τα ιερά της περιοχής προσελκύουν εδώ και καιρό ασκητές, ταξιδιώτες, ακόμη και μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας, ενώ όσοι περπατούν στα τραχιά, καταπράσινα μονοπάτια του βουνού απολαμβάνουν ένα μοναδικά γαλήνιο ορεινό τοπίο.

Όμως οι γυναίκες απαγορεύεται να ανέβουν στην κορυφή του όρους Ōmine στην Ιαπωνία εδώ και πάνω από 1.000 χρόνια – απαγορεύεται τόσο λόγω της «απόσπασης της προσοχής» που υποτίθεται ότι θα προκαλούσαν στους άνδρες προσκυνητές, όσο και λόγω των απαγορεύσεων για την παρουσία γυναικών με έμμηνο ρύση στις τελετές.

Η απαγόρευση μπορεί να είναι παλιά, αλλά εξακολουθεί να αμφισβητείται από κάποιες. Πάνω από 10.000 Γιαπωνέζες υπέβαλαν αίτηση για την άρση της απαγόρευσης όταν το βουνό χαρακτηρίστηκε μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO το 2004.

Νησί Okinoshima, Ιαπωνία

Ένας άλλος ιερός τόπος πολιτιστικής κληρονομιάς στην Ιαπωνία απαγορεύει επίσης τις γυναίκες: Το νησί Okinoshima, ένα μικροσκοπικό νησί στα ανοικτά της Φουκουόκα. Το νησί, επανδρωμένο από ένα εναλλασσόμενο καστ μοναχικών ιερέων του Σίντο, θεωρείται θεότητα και αναγνωρίζεται από την UNESCO ως «εξαιρετικό παράδειγμα της παράδοσης της λατρείας ενός ιερού νησιού».

Οι παραδοσιακές καταβολές της λατρείας, επικεντρώνονται στην ουσία γύρω από τρεις θαλάσσιες θεές που μνημονεύονται σε τρία ιερά στην Οκινοσίμα, και για περισσότερα από χίλια χρόνια οι προσκυνητές έφερναν θυσίες στο νησί, συμπεριλαμβανομένων καθρεφτών, νομισμάτων και χρυσών δαχτυλιδιών από την κορεατική χερσόνησο που μνημονεύουν τις ανταλλαγές του παρελθόντος μεταξύ Ιαπωνίας και Κορέας.

Το νησί είναι σε μεγάλο βαθμό απαγορευμένο και για τα δύο φύλα σήμερα, αλλά κάθε χρόνο εκατοντάδες άνδρες επισκέπτονται το νησί για ένα φεστιβάλ. Ακόμα και τότε, επιτρέπεται να πατήσουν το πόδι τους στις ακτές του, μόνο αφού κάνουν μπάνιο στο θαλασσινό νερό.

Γιατί όμως οι γυναίκες δεν μπορούν να έρθουν μαζί τους; Το 2017, ένας αξιωματούχος ισχυρίστηκε, ότι το σύντομο ταξίδι στο νησί θεωρείται πολύ επικίνδυνο για τις γυναίκες και ότι τούς απαγορεύεται για τη δική τους ασφάλεια.

Herbertstrasse, Αμβούργο, Γερμανία

Ακόμη και η φιλελεύθερη Ευρώπη διαθέτει έναν θύλακα που είναι απαγορευμένος για τις γυναίκες. Ο λόγος την περιβόητη Herbertstrasse του Αμβούργου, στη Γερμανία, έναν δρόμο απαγορευμένο για τις γυναίκες – όσες δεν είναι εργάτριες του σεξ, δηλαδή.

Ο δρόμος βρίσκεται κοντά στην Reeperbahn, μια περιοχή της πόλης που θεωρείται μια από τις πιο διάσημες συνοικίες με «κόκκινα φώτα» στον κόσμο.

Τεχνικά, η Herbertstrasse είναι ένας μικρός παράδρομος που φημίζεται για τα φώτα neon και τις βιτρίνες με εκατοντάδες λιτά ντυμένες (και νόμιμες) εργαζόμενες στο σεξ. Αλλά παρόλο που είναι δημόσιος δρόμος και συνεπώς υπόκειται στους αυστηρούς νόμους της Γερμανίας για την ισότητα των φύλων, οι επισκέπτες της Herbertstrasse πρέπει πρώτα να περάσουν από μεγάλες μεταλλικές μπάρες με πινακίδες που απαγορεύουν ρητά την είσοδο σε όλες τις τουρίστριες και τους άνδρες κάτω των 18 ετών.

Και αυτές οι μπάρες έχουν μια δυσοίωνη ιστορία: Αν και οι γυναίκες ασκούν εδώ και καιρό την πορνεία στο Αμβούργο και στην Herbertstrasse, ο διάσημος δρόμος ήταν κάποτε ανοιχτός σε όλους. Αυτό άλλαξε το 1933, όταν οι Ναζί έκλεισαν τον δρόμο με μπάρες, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας να ελέγξουν την εργασία του σεξ στις πρώτες ημέρες του εθνικοσοσιαλισμού.

Η απομόνωση των εργαζόμενων στο σεξ στο Αμβούργο υποτίθεται ότι αποσκοπούσε στο να αποτρέψει την «μόλυνση» των ηθών των Γερμανών, αλλά εξυπηρετούσε επίσης την απομόνωσή τους από την κοινότητα και κατέληξε να προστατεύει, όχι μόνο το επάγγελμά τους, αλλά και τη δίωξή τους.

Από το 1933, οι Ναζί συνέλαβαν περισσότερες από 3.000 γυναίκες στο Αμβούργο ως «αντικοινωνικές», ως τιμωρία για την πορνεία. Πολλές πέθαναν μαζί με εργάτριες του σεξ από άλλες γερμανικές πόλεις σε στρατόπεδα συγκέντρωσης όπως το Ράβενσμπρουκ και το Νόιενγκαμ, με τις ιστορίες τους να χάνονται στο χρόνο.

Αλλά οι πύλες -και η απαγόρευση για τις γυναίκες επισκέπτριες- παρέμειναν για πολύ καιρό μετά την αποχώρηση των Ναζί- τη δεκαετία του 1970 το Αμβούργο ενίσχυσε τις πύλες, υψώνοντας ακόμη υψηλότερα ατσάλινα φράγματα για να αποκλείσει το δημόσιο χώρο από τη θέα.

Αυτές τις μέρες, οι γύρω δρόμοι διαθέτουν κάτι άλλο: Stolpersteine, δηλαδή μνημεία με κυβόλιθους ή πλάκες που φέρουν τα ονόματα ορισμένων από τις διωκόμενες εργαζόμενες στο σεξ και μνημονεύουν το θάνατό τους στα ναζιστικά στρατόπεδα.

Εθνικό Πάρκο Band-e-Amir, Αφγανιστάν

Γνωστό ως η αφγανική εκδοχή του Grand Canyon, το Band-e-Amir στην επαρχία Bamiyan είναι το πρώτο πάρκο του είδους του στο Αφγανιστάν και φημίζεται για τα περισσότερα από 300 χιλιόμετρα εντυπωσιακών λιμνών, τους ψηλούς βράχους και τα φυσικά φράγματα.

Το εθνικό πάρκο, που άνοιξε για πρώτη φορά το 2009 και προτάθηκε για αναγνώριση από την UNESCO, κάποτε επαινέθηκε ως σύμβολο της μεταπολεμικής προόδου του Αφγανιστάν και μάλιστα απασχολούσε τις πρώτες γυναίκες φύλακες του πάρκου της χώρας.

Το 2023, ωστόσο, η αφγανική κυβέρνηση υπό την ηγεσία των Ταλιμπάν ανακοίνωσε ότι το εθνικό πάρκο ήταν απαγορευμένο για τις γυναίκες επισκέπτριες, δήθεν λόγω παραβίασης της «σεμνότητας». Μαχητές των Ταλιμπάν έχουν επίσης τοποθετηθεί στις εισόδους του πάρκου για να απαγορεύσουν την είσοδό τους.

Η κίνηση αυτή είναι μία μόνο από τις πολλές που έχουν σχεδιαστεί για να κρατήσουν τις γυναίκες μακριά από τη δημόσια ζωή στο Αφγανιστάν.

Διαβασε ακομα

Στενεύουν τα τείχη για τις γυναίκες στο Αφγανιστάν

Από τότε που ανέλαβε εκ νέου τη διακυβέρνηση της χώρας το 2021, το υπουργείο Ηθών και Αρετών των Ταλιμπάν έχει αποκλείσει τις γυναίκες από τις περισσότερες πτυχές της δημόσιας ζωής, περιορίζοντας την ενδυμασία και τις μετακινήσεις και εμποδίζοντας τις γυναίκες να ταξιδεύουν σε μεγάλες αποστάσεις χρησιμοποιώντας τα δημόσια μέσα μεταφοράς.

Οι κάτοικοι του Band-e-Amir αναφέρουν ότι ο τουρισμός έχει μειωθεί από τότε που τέθηκε σε ισχύ η απαγόρευση – μια απαγόρευση που εμποδίζει τις γυναίκες να δουν κάποια από τα πιο μαγευτικά τοπία της χώρας. Προς το παρόν, οι μόνες γυναίκες που θα μπορέσουν να το απολαύσουν είναι εκείνες που ζουν ήδη στη γραφική περιοχή.

Με πληροφορίες από National Geographic