icon zoom-in

Μεγέθυνση κειμένου

Α Α Α

Η σεξουαλική ταυτότητα μπορεί να εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου και να επηρεάζεται από προσωπικές εμπειρίες, σχέσεις και αλλαγές στις κοινωνικές αντιλήψεις

Μία μελέτη που ήρθε στο φως στις αρχές Δεκεμβρίου από τον Willi Zhang, επιδημιολόγο που ειδικεύεται στα ζητήματα των ΛΟΑΤΚΙ+ αποκαλύπτει πως σχεδόν το 16% των ανθρώπων άλλαξε τη σεξουαλική του ταυτότητα σε μια περίοδο 12 ετών, αμφισβητώντας τις μακροχρόνιες πεποιθήσεις ότι η σεξουαλική ταυτότητα παραμένει, σε μεγάλο βαθμό, σταθερή.

Στην έρευνα, που διεξήγαγε ο ίδιος και συνάδελφοί του, συμμετείχαν περίπου 35.000 άτομα. Όπως αναφέρει ο Zhang, μεταξύ 2010 και 2021, το 15,7% αυτών – ηλικίας 18 ετών και άνω – βίωσαν αλλαγές στη σεξουαλική τους ταυτότητα.

Εντυπωσιακά τα ποσοστά

Τα διεμφυλικά άτομα, μάλιστα, σημείωσαν υψηλό ποσοστό, με το 52% να αναφέρει αλλαγή κατά τη διάρκεια της περιόδου που διεξήχθη η μελέτη. Επιπλέον, από τη συγκεκριμένη ομάδα, το 33% ταυτοποιήθηκαν ως ετεροφυλόφιλα το 2014 ή το 2021, ενώ το 9% μετακινήθηκαν προς την ομοφυλοφιλική ταυτότητα.

Τα ομοφυλόφιλα ακολούθησαν με ποσοστό 36%. Εντός αυτής της ομάδας, το 26% έπαψαν να αυτοπροσδιορίζονται ως ετεροφυλόφιλα το 2014 ή το 2021 και το 7% μετακινήθηκαν προς μια αμφιφυλόφιλη ταυτότητα.

Τα ετεροφυλόφιλα άτομα σημείωσαν πολύ χαμηλότερο ποσοστό αλλαγής – μόλις 7%, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι περίπου τα μισά από όσα ταυτοποιούνταν ως αμφιφυλόφιλα το 2021, το 2010, αυτοπροσδιορίζονταν ως ετεροφυλόφιλα.

Παρόμοια μοτίβα, όπως αναφέρεται στο Conversation, έχουν παρατηρηθεί διεθνώς: σε χώρες όπως η Αυστραλία, η Νέα Ζηλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ, καθώς μελέτες που επικαλείται ο ιστότοπος αναφέρουν ότι μεταξύ 5% και 30% των ατόμων άλλαξαν τη σεξουαλική τους ταυτότητα σε διάφορες χρονικές περιόδους.

Τα παραπάνω ευρήματα αμφισβητούν την κοινή πεποίθηση ότι ο σεξουαλικός προσανατολισμός είναι βιολογικά προκαθορισμένος και αμετάβλητος καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου.

Ενώ ο σεξουαλικός προσανατολισμός περιλαμβάνει σε γενικές γραμμές τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αυτοπροσδιορίζονται, από ποιον έλκονται και πώς ενεργούν βάσει αυτών των συναισθημάτων, οι συγκεκριμένες μελέτες δείχνουν ότι η σεξουαλική ταυτότητα μπορεί να εξελίσσεται με την πάροδο του χρόνου.

Μπορεί, για παράδειγμα, να επηρεαστεί από προσωπικές εμπειρίες, σχέσεις και αλλαγές στις κοινωνικές αντιλήψεις, όπως η αυξανόμενη αποδοχή διαφορετικών τύπων σχέσεων.

Τι είναι η σεξουαλική ταυτότητα;

Η σεξουαλική ταυτότητα αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται και χαρακτηρίζουν τη σεξουαλικότητά τους – είτε θεωρούν τον εαυτό τους ετεροφυλόφιλο, ομοφυλόφιλο, αμφιφυλόφιλο ή οτιδήποτε άλλο. Βασίζεται σε προσωπικές έλξεις, εμπειρίες και αντιλήψεις και μπορεί να αλλάξει με την πάροδο του χρόνου.

«Για παράδειγμα, προσδιορίζω τον εαυτό μου ως ομοφυλόφιλο, αλλά αυτό δεν ίσχυε πάντα. Μεγαλώνοντας, υπέθετα ότι ήμουν ετεροφυλόφιλος, επειδή όλοι γύρω μου – οικογένεια, φίλοι, συμμαθητές – φαίνονταν ετεροφυλόφιλοι. Αυτό άλλαξε όταν πήγα στο κολέγιο στα 17 μου, όπου έγινα στενός φίλος με έναν άνδρα συμφοιτητή μου», γράφει ο Zhang.

«Με την πάροδο του χρόνου, άρχισα να τον συμπαθώ με ρομαντικό τρόπο. […] Χρειάστηκαν δύο χρόνια αυτοεξερεύνησης για να καταλάβω και να αποδεχτώ τη νέα μου ταυτότητα ως γκέι. Ένα προσωπικό ταξίδι όπως αυτό είναι ένα από τα πολλά παραδείγματα του πώς οι εμπειρίες της ζωής και η αυτογνωσία μπορούν να διαμορφώσουν την κατανόηση της σεξουαλικότητάς μας», προσθέτει.

Γιατί έχει σημασία

Οι κοινωνικές συμπεριφορές παίζουν καθοριστικό ρόλο στο κατά πόσο οι άνθρωποι αισθάνονται ασφαλείς να είναι ανοιχτοί σχετικά με τη σεξουαλική τους ταυτότητα. Ενώ η αυξημένη προβολή των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στα μέσα ενημέρωσης και στη δημόσια ζωή έχει οδηγήσει σε ένα πιο αποδεκτό περιβάλλον, η πόλωση στην κοινωνική αποδοχή των μελών της κοινότητας συνεχίζεται.

Ταυτόχρονα, εξακολουθούν να υπάρχουν πολλοί που θεωρούν τη σεξουαλική ταυτότητα ως σταθερή.

Αυτές οι αρνητικές στάσεις και οι παγιωμένες αντιλήψεις ενισχύουν το στίγμα γύρω από τη σεξουαλικότητα και τις προκαταλήψεις, κάνοντας τους ανθρώπους να φοβούνται να εκφραστούν για να μην έρθουν αντιμέτωποι με την κριτική των άλλων και τις διακρίσεις.

«Με την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη σεξουαλική ρευστότητα, μπορούμε να συμβάλλουμε στην άρση αυτών των εμποδίων και στη δημιουργία μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς, όπου οι άνθρωποι θα αισθάνονται ασφαλείς να εκφράζουν αυτό που είναι καθώς η ταυτότητά τους εξελίσσεται», αναφέρει ο Zhang.

Κατανόηση και αποδοχή

Τα σχολεία και τα κοινοτικά προγράμματα μπορούν να περιλαμβάνουν συζητήσεις σχετικά με τη ρευστότητα της σεξουαλικής ταυτότητας για την προώθηση της κατανόησης και της αποδοχής. Η κατανόηση του γεγονότος ότι η σεξουαλική ταυτότητα μπορεί να αλλάξει με την πάροδο του χρόνου, ιδίως μεταξύ των νεότερων ατόμων, μπορεί να συμβάλλει στη μείωση του στίγματος και στην καλλιέργεια ενός πιο υποστηρικτικού μαθησιακού περιβάλλοντος.

Τα άτομα που βιώνουν αλλαγές στη σεξουαλική τους ταυτότητα μπορεί να αντιμετωπίζουν προκλήσεις για την υγεία, όπως συναισθηματική δυσφορία, συμπτώματα κατάθλιψης ή εθισμό σε αλκοόλ και διάφορες ουσίες. Η έρευνα του Zhang, μάλιστα, δείχνει ότι τα αμφιφυλόφιλα και ομοφυλόφιλα άτομα είναι πιο πιθανό να βιώσουν τέτοιες εμπειρίες.

Έτσι, θα ήταν εξαιρετικά σημαντικό οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, ιδίως όσοι υποστηρίζουν την κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ+, να έχουν επίγνωση αυτού του γεγονότος. Η γνώση αυτών των προκλήσεων θα μπορούσε να τους βοηθήσει να προσαρμόσουν τη φροντίδα τους ώστε να υποστηρίξουν καλύτερα τα άτομα με σεξουαλικές ταυτότητες που αλλάζουν.

Ζώντας τον αληθινό εαυτό μας

Η αναγνώριση ότι η σεξουαλική ταυτότητα μπορεί να αλλάξει είναι επίσης σημαντική για τη διαμόρφωση νόμων και κανονισμών χωρίς αποκλεισμούς. Τα άτομα που μεταβαίνουν από μια σεξουαλική ταυτότητα σε μια άλλη μπορεί να αντιμετωπίσουν αμφιβολίες, κρίσεις ή ακόμη και θυματοποίηση.

Οι προστασίες θα μπορούσαν τότε να επεκταθούν ώστε να περιλαμβάνουν όχι μόνο την τρέχουσα σεξουαλική ταυτότητα ενός ατόμου αλλά και τις αλλαγές στην ταυτότητά του, γεγονός που μπορεί να βοηθήσει καλύτερα στην καταπολέμηση των διακρίσεων.

Επιπλέον, η προώθηση υπηρεσιών ψυχικής υγείας προσαρμοσμένων στα άτομα που διανύουν τις αλλαγές διασφαλίζει ότι η υποστήριξη είναι προσβάσιμη σε όσους τη χρειάζονται.

Με την υιοθέτηση συμπεριφορών, πολιτικών και συστημάτων υποστήριξης χωρίς αποκλεισμούς, οι άνθρωποι μπορούν να αισθάνονται ασφαλείς ώστε να εξερευνήσουν και να ορίσουν αυθεντικά τη σεξουαλική τους ταυτότητα.

Καθώς η κοινωνία συνεχίζει να εξελίσσεται ως προς την κατανόηση της σεξουαλικότητας, η αναγνώριση της ρευστής φύσης της σεξουαλικής ταυτότητας μπορεί να συμβάλλει στην αύξηση της αποδοχής της διαφορετικότητας και να «ενδυναμώσει τους ανθρώπους να ζουν ανοιχτά και με αυτοπεποίθηση ως ο πραγματικός τους εαυτός», καταλήγει ο Zhang.