Όταν οι επιστήμονες άκουσαν ότι ένα μεγάλο, μυστηριώδες ψάρι είχε αλιευθεί στην Καμπότζη το 2020, δεν μπορούσαν να κρύψουν τον ενθουσιασμό τους: Θα μπορούσε άραγε να είναι το «φάντασμα του Mekong», αυτό το τεράστιο πλάσμα που είχε να δει κάποιος από το 2005 και που οι ίδιοι φοβόντουσαν πως είχε εξαφανιστεί;

Οι φωτογραφίες του ψαριού που έλαβαν οι θαλάσσιοι βιολόγοι, όπου ήταν ευδιάκριτα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, το περίεργο στόμα και το προεξέχον εξόγκωμα στο σαγόνι του, τους έκανε να πλημμυρίσουν από χαρά.

Όμως το ψάρι, το οποίο μπορεί να φτάσει τα 66 κιλά, πουλήθηκε πριν καν οι επιστήμονες μπορέσουν να το δουν από κοντά. Τρία χρόνια αργότερα, ωστόσο, μία νέα ανακάλυψη τους έκανε να αναθαρρήσουν.

Η Μητέρα των Ποταμών

Το 2023, ψαράδες της Καμπότζης έπιασαν δύο ψάρια στον ποταμό Mekong, βάρους 11 έως 13 κιλών και μήκους δύο έως τριών μέτρων. Παρόλο που δεν είχαν ξαναδεί τα συγκεκριμένα ψάρια, ήξεραν ότι είχαν κάτι ιδιαίτερο και επικοινώνησαν με τον Zeb Hogan, ερευνητή βιολόγου στο Πανεπιστήμιο της Νεβάδα στο Ρίνο.

Οι επιστήμονες δημοσίευσαν τα ευρήματά τους την Τρίτη (22/10) σε μελέτη στο περιοδικό Biological Conservation: Ήταν μια στιγμή γιορτής για την ομάδα, η οποία εργάζεται για την προστασία του Mekong, ενός από τα μεγαλύτερα ποτάμια του κόσμου και σανίδα σωτηρίας για δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους.

Το όνομα “Mekong” σημαίνει «Η Μητέρα των ποταμών» στα Ταϊλανδέζικα, με τον ποταμό που διασχίζει πολλές χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας να είναι εξαιρετικά πλούσιος σε βιοποικιλότητα.

Ωστόσο, οι διάφοροι θαλάσσιοι οργανισμοί αντιμετωπίζουν καθημερινά όλο και περισσότερα προβλήματα λόγω της ανάπτυξης της υδροηλεκτρικής ενέργειας, της υπεραλίευσης και της υποβάθμισης των οικοτόπων.

Αυτές οι προκλήσεις είναι ο λόγος για τον οποίο οι επιστήμονες ανησυχούσαν εδώ και καιρό πως το «φάντασμα του Mekong», θα μπορούσε να έχει εξαφανιστεί αθόρυβα, καθώς περνούσαν χρόνια χωρίς να τον εντοπίσουν.

Διαβασε ακομα

Ο Σάουρον του Lord of the Rings βγαίνει και σε ψάρι

Ένα πέπλο μυστηρίου

Το ψάρι πήρε επίσημα το όνομά του το 1991. Από τότε, έχουν καταγραφεί λιγότερες από 30 θεάσεις του είδους, γεγονός που το καθιστά εξαιρετικά σπάνιο, σύμφωνα με τον Hogan που είναι επικεφαλής του χρηματοδοτούμενου από την αμερικανική κυβέρνηση προγράμματος Wonders of the Mekong, μιας πρωτοβουλίας για τη μελέτη και τη διατήρηση της βιοποικιλίας των ποταμών στον κόσμο.

Ο ίδιος, ο οποίος έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της καριέρας του στη μελέτη των ψαριών στη λεκάνη του ποταμού Mekong, τον έχει δει μόνο μία φορά στις αρχές της δεκαετίας του 2000.

«Από τότε το ψάχνω, με γοητεύει κάπως, επειδή είναι ένα πολύ ασυνήθιστο γιγάντιο ψάρι», λέει. «Πίστευα ότι μάλλον είχε εξαφανιστεί […] Περίμενα 20 χρόνια γι’ αυτά τα νέα […] Είναι ένα σημάδι ελπίδας. Σημαίνει ότι δεν είναι πολύ αργά».

Ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Bunyeth Chan από το Πανεπιστήμιο Svay Rieng της Καμπότζης, συμφωνεί και συμπληρώνει πως η εκ νέου ανακάλυψη του γιγάντιου ψαριού αποτελεί «λόγο ελπίδας, όχι μόνο για το είδος αυτό, αλλά και για ολόκληρο το οικοσύστημα του Mekong».

Ψαρια και ακτιβιστές σε κίνδυνο

Ανθρώπινα έργα όπως τα φράγματα υδροηλεκτρικής ενέργειας και η εξόρυξη άμμου έχουν υποβαθμίσει περαιτέρω τα θαλάσσια ενδιαιτήματα και έχουν διαταράξει τη ζωή περισσότερων από 1.100 ειδών ψαριών του Mekong, πολλά από τα οποία δεν απαντώνται πουθενά αλλού στη Γη.

Σχεδόν το ένα πέμπτο των ψαριών απειλείται με εξαφάνιση, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2024, σε συνεργασία 25 οργανώσεων, μεταξύ των οποίων το Παγκόσμιο Ταμείο για τη Φύση και το Wonders of the Mekong.

Η Καμπότζη δεν είναι επίσης ένα ασφαλές μέρος για να είναι κανείς περιβαλλοντικός ακτιβιστής. Πολλοί έχουν φυλακιστεί ή δολοφονηθεί όλα αυτά τα χρόνια καθώς προσπαθούν να ευαισθητοποιήσουν για τη διαφθορά και τα επιχειρηματικά έργα που έχουν αντίκτυπο στο περιβάλλον σε ένα έθνος, όπου ελάχιστες πολιτικές αντιδράσεις είναι ανεκτές.

Νωρίτερα φέτος, 10 νεαροί ακτιβιστές από την ομάδα Mother Nature Cambodia καταδικάστηκαν σε φυλάκιση έως και έξι ετών, ο καθένας με την κατηγορία της συνωμοσίας κατά του κράτους.

Διαβασε ακομα

Όσο μπόι του λείπει… Αυτό το μικροσκοπικό ψάρι παράγει ήχους σαν κομπρεσέρ

Οι ερευνητές που βρίσκονται πίσω από την τελευταία έκθεση ελπίζουν ότι η εκ νέου ανακάλυψη του γιγάντιου ψαριού θα μπορέσει να να δώσει ώθηση για περισσότερες μελέτες και δράσεις διατήρησης – συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας μιας διεθνούς ομάδας στην Καμπότζη, το Λάος και την Ταϊλάνδη για την περαιτέρω μελέτη του «φαντάσματος του Mekong».

Με πληροφορίες από CNN