Στο απέραντο άγριο τοπίο της Αφρικής, εκεί όπου η ζωή ακολουθεί τους δικούς της, απρόβλεπτους ρυθμούς, μια νέα, απολαυστική (και ελαφρώς… μεθυστική) ανακάλυψη έρχεται να ταράξει τα νερά της επιστημονικής κοινότητας. Άγριοι χιμπατζήδες, οι κοντινοί μας συγγενείς στο εξελικτικό δέντρο, φαίνεται πως έχουν αναπτύξει μια ιδιαίτερη αδυναμία στα ζυμωμένα φρούτα, οργανώνοντας αυθόρμητες… «συνεστιάσεις» με άρωμα αιθανόλης.

Εικόνες που κατέγραψαν με υπομονή επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Έξετερ στο εθνικό πάρκο Καντανέζ της Γουινέας-Μπισάου αποκαλύπτουν μια απροσδόκητη πτυχή της κοινωνικής ζωής των χιμπατζήδων. Πρωταγωνιστές; Ο ζουμερός αρτόκαρπος, που αφήνει πίσω του την αθωότητα του απλού φρούτου και μεταμορφώνεται, μέσω της μαγικής διαδικασίας της ζύμωσης, σε μια λιχουδιά με… «χαρακτήρα».

«Για εμάς τους ανθρώπους, η κατανάλωση αλκοόλ είναι συνυφασμένη με την ευχαρίστηση, την απελευθέρωση ντοπαμίνης και ενδορφινών, δημιουργώντας μια αίσθηση ευφορίας και χαλάρωσης», εξηγεί με ενθουσιασμό η Άννα Μπόουλαντ, ερευνήτρια με έδρα την Κορνουάλη. «Και φυσικά, η κοινή κατανάλωση αλκοόλ, μέσω των γνωστών μας γλεντιών, ενισχύει τους κοινωνικούς δεσμούς».

Και κάπου εδώ έρχεται η ανατροπή: Οι άγριοι χιμπατζήδες αποδεικνύονται λάτρεις των ζυμωμένων καρπών, καταναλώνοντας και μοιράζοντας μεταξύ τους αυτό το «πειραγμένο» φρούτο. Μπορεί η χαμηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ (που έφτασε έως και το 0,61% ABV) να μην τους οδηγεί σε ξέφρενους χορούς και ακατάληπτες κραυγές, αλλά ίσως είναι αρκετή για μια ευχάριστη αίσθηση… «ελαφριάς ζαλάδας», όπως εύστοχα σχολιάζει η Κίμπερλι Χόκινγκς. «Μπορούν να καταναλώνουν κιλά από αυτό το φρούτο καθημερινά, οπότε η συνολική πρόσληψη αλκοόλ δεν είναι αμελητέα».

Η Χόκινγκς και η ομάδα της δεν είναι πρωτάρηδες στις αλκοολικές περιπέτειες των χιμπατζήδων. Σε προηγούμενη έρευνά τους το 2015, είχαν καταγράψει περιπτώσεις όπου οι χιμπατζήδες δεν δίσταζαν να «κλέψουν» και να καταναλώσουν αλκοολούχο χυμό φοίνικα που παρήγαγαν οι άνθρωποι, επιδεικνύοντας μάλιστα και κάποιες… ζωηρές συμπεριφορές, όπως το να εμποδίζουν άλλους να χτίσουν τις νυχτερινές τους φωλιές.

Ωστόσο, οι ερευνητές της νέας μελέτης είναι επιφυλακτικοί στο να μιλήσουν για «μεθυσμένους» χιμπατζήδες. Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, άλλωστε, δεν θα βελτίωνε τις πιθανότητες επιβίωσής τους στην άγρια φύση. Αντίθετα, αυτό που παρατηρήθηκε ήταν μια κοινωνική συμπεριφορά, με χιμπατζήδες όλων των ηλικιών και των φύλων να μοιράζονται τα ζυμωμένα φρούτα. Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα των θηλυκών Chip και Até, που προτίμησαν ένα μικρότερο αλλά ζυμωμένο κομμάτι αρτόκαρπου από ένα μεγαλύτερο, «στεγνό» φρούτο.

Ακόμη και στις διενέξεις για την κατοχή των ζυμωμένων λιχουδιών, όπως στην περίπτωση των αρσενικών Mandjambé και Gary, η τελική κατάληξη ήταν μια… ειρηνική συνύπαρξη γύρω από το αλκοολούχο φρούτο.

Η έρευνα, που δημοσιεύεται στο έγκριτο περιοδικό Current Biology, θέτει ένα ερώτημα που μας ταξιδεύει πίσω στον χρόνο: Μήπως η προέλευση της ανθρώπινης συνήθειας του γλεντιού πηγάζει από την κοινή μας καταγωγή με τους χιμπατζήδες;

Διαβασε ακομα

Οι χιμπατζήδες που δεν ξεχνούν ποτέ

«Χρειάζεται να μάθουμε περισσότερα για το αν οι χιμπατζήδες αναζητούν εσκεμμένα τα φρούτα με αιθανόλη και πώς τα μεταβολίζουν», καταλήγει η Χόκινγκς. «Αλλά αυτή η συμπεριφορά θα μπορούσε να είναι ένα πρώιμο εξελικτικό στάδιο του γλεντιού. Αν ισχύει κάτι τέτοιο, τότε η ανθρώπινη παράδοση του να συγκεντρωνόμαστε για φαγητό και ποτό ίσως να έχει τις ρίζες της πολύ βαθιά στην εξελικτική μας ιστορία».

Παρόλο που ο αριθμός των παρατηρήσεων είναι ακόμη μικρός, η ανακάλυψη αυτή αναμένεται να πυροδοτήσει ένα νέο κύμα έρευνας, με τους επιστήμονες να προσπαθούν να αποκρυπτογραφήσουν τα μυστικά της… happy hour των χιμπατζήδων και τη σύνδεσή της με τις δικές μας, βαθιά ριζωμένες, κοινωνικές συνήθειες. Ίσως τελικά, το «στην υγειά μας» να είναι μια φράση που ξεπερνά τα όρια του ανθρώπινου βασιλείου.

Με πληροφορίες από Guardian