Η συσσωρευμένη μοναξιά στους μεσήλικες και στα άτομα τρίτης ηλικίας μπορεί να έχει αξιοσημείωτο αντίκτυπο στην υπερβάλλουσα θνησιμότητα, αναφέρει έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences.

Για την επικεφαλής συγγραφέα της μελέτης, Lindsay Kobayashi, Καθηγήτρια Επιδημιολογίας και Παγκόσμιας Υγείας και Διευθύντρια του Εργαστηρίου Κοινωνικής Επιδημιολογίας της Παγκόσμιας Γήρανσης στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, η στροφή της προσοχής στη συσσωρευμένη μοναξιά μπορεί να δώσει νέα στοιχεία στην έρευνα γύρω από το δυσάρεστο συναίσθημα.

Μεγάλα διαστήματα μοναξιάς, μεγαλύτερος κίνδυνος θνησιμότητας

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι συμμετέχοντες στη μελέτη (US Health and Retirement Study) που ανέφεραν ότι βίωσαν μεγάλα διαστήματα μοναξιάς διέτρεχαν σημαντικά μεγαλύτερο κίνδυνο θνησιμότητας, σε σύγκριση με εκείνους που δήλωσαν ότι δεν έχουν νιώσει ποτέ μοναξιά ή που τη βίωσαν για μικρότερες χρονικές περιόδους.

Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν στοιχεία από 9.000 άτομα ηλικίας 50 ετών και άνω. Τα δεδομένα κάλυψαν την περίοδο από το 1996 έως το 2004 και οι συμμετέχοντες κατηγοριοποιήθηκαν σε τέσσερις ομάδες: Σε όσους δεν ένιωσαν ποτέ μοναξιά και εκείνους που βίωσαν μοναξιά σε μία, δύο ή τρεις περιπτώσεις.

Οι απαντήσεις που δόθηκαν συνδυάστηκαν με άλλες πληροφορίες σχετικά με την υγεία και τον τρόπο ζωής τους, ενώ μετρήθηκαν η κοινωνική απομόνωση κατά την έναρξη της έρευνας, το 1996 και ο επακόλουθος κίνδυνος θνησιμότητας μέχρι το 2019.

Οι επιπτώσεις της συσσωρευμένης μοναξιάς

Τα αποτελέσματα εξέπληξαν ακόμη και τους ερευνητές. Συγκεκριμένα, παρατηρήθηκαν 106 παραπάνω θάνατοι στις περιπτώσεις ατόμων που βίωσαν μοναξιά μία φορά κατά την οκταετή περίοδο.

Υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία ότι, όσο ο πληθυσμός γερνάει, η μοναξιά θα αυξηθεί

Σε εκείνους που αναφέρθηκαν σε δύο περιόδους μοναξιάς, σημειώθηκαν 202 παραπάνω θάνατοι, ενώ σε όσους έκαναν λόγο για τρεις ή περισσότερες περιόδους παρατηρήθηκαν 288 θάνατοι.

«Η μοναξιά δεν είναι μία στατική αλλά δυναμική εμπειρία.[…] Οι αριθμοί με εξέπληξαν. Μου φαίνονται πολύ υψηλοί επειδή η μοναξιά μπορεί να προληφθεί», αναφέρει η Kobayashi.

Πρόσθεσε μάλιστα ότι είναι εξαιρετικά σοκαριστικό να προκύπτουν τόσοι παραπάνω θάνατοι εξαιτίας ενός παράγοντα κινδύνου που μπορεί εύκολα να τροποποιηθεί.

Μοναξιά: Η νέα παγκόσμια υγειονομική κρίση

Με το προσδόκιμο ζωής στις ΗΠΑ να παραμένει σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα και τη μοναξιά να αντιμετωπίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως υγειονομική κρίση που αφορά όλο τον κόσμο, η μελέτη ενθαρρύνει την πρόληψη.

«Η μείωση της μοναξιάς σε κοινωνικό επίπεδο είναι κρίσιμη για τους ηλικιωμένους αλλά και για τα νεότερα άτομα», υποστηρίζει η καθηγήρια επιδημιολογίας. «Υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία ότι, καθώς ο πληθυσμός γερνάει, η μοναξιά θα αυξηθεί».

Άλλο μοναξιά και άλλο μοναχικότητα

Καθώς μεγαλώνουμε, έρχεται η απώλεια ουσιαστικών ρόλων στη ζωή μας, όπως είναι η έξοδος από τον εργασιακό χώρο. Τέτοιου είδους αλλαγές μπορεί να είναι επιβαρυντικές για ορισμένα άτομα.

Πρέπει ωστόσο να σημειωθεί ότι είναι άλλο το να ζει κανείς μόνος ή να προτιμά τη μοναξιά και άλλο το να νιώθει μοναξιά.

Πρέπει να αξιολογήσουμε τη σημασία που έχουν οι ηλικιωμένοι στην κουλτούρα μας

«Ακόμη και εκείνοι που είναι κοινωνικά απομονωμένοι μπορεί να μην αισθάνονται μοναξιά», αναφέρει η Kobayashi.

Στην ουσία, το αίσθημα της μοναξιάς, η ανάγκη για ανθρώπινη επαφή και η έλλειψη σκοπού είναι επιζήμια για την υγεία.

«Καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, αφήνουν πίσω σημαντικούς κοινωνικούς ρόλους. [..] Η διατήρηση της επαφής με την οικογένεια είναι σημαντική και μπορεί να αποτελέσει μεγάλη πηγή νοήματος στη ζωή. Ζούμε σε μία ατομικιστική κοινωνία και θα πρέπει να αξιολογήσουμε τη σημασία που έχουν οι ηλικιωμένοι στην κουλτούρα μας», ισχυρίζεται η καθηγήτρια.

Πολεοδομικός σχεδιασμός φιλικός προς τους ηλικιωμένους

Σημαντικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης της μοναξιάς θα μπορούσαν να είναι οι φιλικές προς την τρίτη ηλικία κοινότητες και οι πόλεις που ενσωματώνουν τους ηλικιωμένους στον πολεοδομικό σχεδιασμό, αναφέρει η Kobayashi.

«Υπάρχουν τρόποι με τους οποίους μπορούμε να κάνουμε τα περιβάλλοντα προσβάσιμα [για τους ηλικιωμένους]. Να προσφέρουμε χώρους για να πηγαίνουν και να κοινωνικοποιούνται. Έχει να κάνει με τον φυσικό σχεδιασμό των κοινοτήτων, τους πόρους και τις προτεραιότητες», λέει η καθηγήτρια επιδημιολογίας.

Διαβασε ακομα

Νοσταλγία: Η αναπόληση του παρελθόντος επιδρά θετικά στην ψυχική υγεία

Για την Kobayashi, η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης θα μπορούσε να είναι ωφέλιμη σε ορισμένες περιπτώσεις.

«Αυτές οι αλλαγές μπορούν να ωφελήσουν γενικά την κοινότητα, κάτι που είδαμε να χάνεται με την πανδημία COVID-19. Το ζήτημα αυτό αφορά πολλά τμήματα της κοινωνίας. Μας επηρεάζει πραγματικά όλους», καταλήγει.

Με πληροφορίες από: Futurity