Μερικές φορές, το να βρεις τι θα φας είναι «δύσκολη πίστα». Τι λιγουρεύεσαι; Τι θέλουν να φάνε οι άλλοι άνθρωποι στο σπίτι σου; Τι μπορείς να αντέξεις οικονομικά; Τι χρόνο έχεις να το ετοιμάσεις; Σε όλα αυτά πρόσθεσε την πίεση από την κυρίαρχη κουλτούρα που εξυμνεί συγκεκριμένα τρόφιμα, συγκεκριμένα σώματα, συγκεκριμένους τρόπους ζωής, ενώ άλλα τα λοιδορεί.

Πρόσφατα, έχει αναζωπυρωθεί το ενδιαφέρον για μια προσέγγιση που ονομάζεται «διαισθητική διατροφή», η οποία βασίζεται στην ιδέα ότι το σώμα σου γνωρίζει ήδη τι ακριβώς χρειάζεται.

Ο όρος διαδόθηκε από τις διαιτολόγους-διατροφολόγους Evelyn Tribole και Elyse Resch στο βιβλίο τους Intuitive Eating (Διαισθητική διατροφή) το 1995: A Revolutionary Anti-Diet Approach. Το βιβλίο απέκτησε δημοτικότητα την τελευταία δεκαετία χάρη στα κινήματα αποδοχής του σώματος και κατά της δίαιτας, ενώ παράλληλα έχει περισσότερες από δισεκατομμύριο αναφορές στο TikTok.

Τι σημαίνει διαισθητική διατροφή; Κάνει για όλους; Ή μήπως το να τρως ό,τι θέλεις σημαίνει ότι θα τρως μόνο πρόχειρο φαγητό;

Η διαισθητική διατροφή είναι μια προσέγγιση «που εστιάζει στα εσωτερικά σήματα πείνας και κορεσμού ενός ατόμου» λέει η Whitney Linsenmeyer, επίκουρη καθηγήτρια διατροφής στο Πανεπιστήμιο Saint Louis και εκπρόσωπος της Ακαδημίας Διατροφής και Διαιτολογίας.

Το ενδιαφέρον εστιάζεται στο πώς τρώει κάποιος και όχι στο τι τρώει, διευκρινίζει. Δεν υπάρχει κανένα διατροφικό πλάνο, μέτρηση θερμίδων ή κατάλογος τροφίμων που είναι αποδεκτά ή απαγορευμένα. Απλώς αποφασίζεις τι θέλεις να φας, πότε και πόσο. Η πρακτική αυτή βασίζεται στο σώμα, το οποίο γνωρίζει τι είδους τρόφιμα και πόση ποσότητα χρειάζεται για να νιώσει καλά.

«Πρόκειται για την εμπιστοσύνη που έχω στο σώμα μου, δηλαδή ότι δεν χρειάζομαι πρόγραμμα γευμάτων που να μου υπαγορεύει τι να φάω» λέει η Linsenmeyer.

Δεν είναι δίαιτα

Πρόκειται για δίαιτα; Όχι, λέει η Christyna Johnson, διαιτολόγος-διατροφολόγος και ιδιοκτήτρια της εταιρείας Encouraging Nutrition. «Στην πραγματικότητα βρίσκεται στον αντίποδα της κουλτούρας της δίαιτας» λέει.

Η Johnson και άλλοι ειδικοί τονίζουν ότι η διαισθητική διατροφή δεν είναι μια προσέγγιση για την απώλεια βάρους. Παρουσιάζεται όμως κατά καιρούς με αυτόν τον τρόπο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, λέει η Michelle Allison, διαιτολόγος από τον Καναδά.

«Οι άνθρωποι θα προσπαθήσουν να το συνδυάσουν με το αδυνάτισμα, επειδή η απώλεια βάρους είναι κάτι που οι περισσότεροι άνθρωποι θέλουν» εξηγεί. «Αλλά δεν αφορά αυτό» επισημαίνει.

Όταν τρώμε σύμφωνα με τις ανάγκες του σώματός μας, αυτό μπορεί να γίνει μεγαλύτερο ή μικρότερο από πριν ή να παραμείνει το ίδιο. Μέρος της πρακτικής της διαισθητικής διατροφής, λέει η Johnson, είναι η αποδοχή της πραγματικότητας της ποικιλομορφίας του σώματος – του γεγονότος ότι κάθε σώμα φαίνεται και λειτουργεί διαφορετικά.

Πώς λειτουργεί η διαισθητική διατροφή;

Το να μάθει κανείς πώς να συντονίζεται με τα συναισθήματα της πείνας και του κορεσμού μπορεί να αποτελεί πρόκληση, ειδικά για όσους έχουν περάσει χρόνια σε περιοριστικές, πειθαρχημένες δίαιτες. «Ζούμε πλέον σε έναν κόσμο όπου οι ιδέες για το φαγητό έχουν απομακρυνθεί τόσο πολύ από τη βιωμένη εμπειρία στο σώμα σου» λέει η Allison.

Body + Soul Με ποια φαγητά τρως το περισσότερο πλαστικό; Η απάντηση θα σε εκπλήξει

Το σώμα και οι διατροφικές ανάγκες κάθε ατόμου είναι διαφορετικές, αλλά υπάρχουν ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με την διαισθητική διατροφή που συνιστούν οι ειδικοί. Μία από τις πιο σημαντικές είναι να τρως σε τακτά χρονικά διαστήματα. Η Allison συνιστά τρία γεύματα και μερικά σνακ την ημέρα ή να τρώτε κάτι κάθε τρεις με τέσσερις ώρες.

Αυτή η συνέπεια είναι σημαντική, λέει η Allison, επειδή διδάσκει στο σώμα μας ότι η τροφή θα είναι διαθέσιμη. Αυτό καθιστά λιγότερο πιθανή την υπερκατανάλωση τροφής και επιτρέπει σε κάποιον να νιώθει την πείνα μεταξύ των γευμάτων με τρόπο που δεν είναι αγχωτικός.

«Η εμπιστοσύνη έρχεται με το να είσαι συνεπείς, να δίνεις στον εαυτό σου φαγητό σε τακτική βάση, να μην του το απαγορεύεις και να μην επινοείς νέους κανόνες στην πορεία» λέει η Allison.

Συνιστά επίσης να ελέγχεις το επίπεδο της πείνας σου, πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το γεύμα, το οποίο θα πρέπει να τελειώνεις ότι νιώθεις ικανοποιημένος, όχι όμως δυσάρεστα χορτάτος.

Εάν κάποιος φάει πολύ ή αισθανθεί φουσκωμένος, η Allison λέει ότι είναι σημαντικό οι άνθρωποι να είναι επιεικείς με τον εαυτό τους. «Όλοι γνωρίζουν πώς είναι να το παρακάνεις με ένα φαγητό που πραγματικά αγαπάς. Αν μπορείς να εμπιστευτείς τον εαυτό σου και τον αφήσεις να βιώσει κι αυτές τις εμπειρίες, θα βρεις τελικά τα δικά σου όρια με το φαγητό χωρίς να έχεις μια εξωτερική πηγή να σου λέει ποια όρια πρέπει να τηρείς».

Τα όρια

Ένας κοινός φόβος που έχουν οι άνθρωποι σχετικά με τη διαισθητική διατροφή, λένε οι ειδικοί, είναι ότι αν δώσουν στον εαυτό τους την άδεια να τρώνε ό,τι θέλουν, θα περάσουν το υπόλοιπο της ζωής τους τρώγοντας σοκολάτες.

Ένα άρθρο στον ιστότοπο της Σχολής Δημόσιας Υγείας TH Chan του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ προειδοποιεί ότι η διαισθητική διατροφή «δεν αντιμετωπίζει την έννοια του εθισμού στα τρόφιμα από “υπερ-γευστικά” τρόφιμα, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε επιθυμία για φαγητό».

Εξηγεί ότι η κατανάλωση εξαιρετικά επεξεργασμένων, πυκνών σε θερμίδες και χαμηλών θρεπτικών συστατικών τροφίμων – όπως τα ντόνατς – ενεργοποιεί τα συστήματα ανταμοιβής στον εγκέφαλο, τα οποία με τη σειρά τους μπορεί να οδηγήσουν κάποιον να τρώει πολλά τέτοια τρόφιμα και να τα επιθυμεί.

«Το να βασίζεται κανείς στη διαίσθηση σχετικά με το τι πρέπει να τρώει μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ αν έχει αναπτύξει εθισμό σε τέτοιου είδους τρόφιμα» αναφέρει το άρθρο, αν και σημειώνει επίσης ότι «η έννοια του εθισμού στα τρόφιμα είναι αμφιλεγόμενη».

Η Whitney Linsenmeyer σημειώνει ωστόσο ότι αν κάποιος τρώει πραγματικά διαισθητικά, δεν μπορεί να τρέφεται με τέτοιου είδους τρόφιμα και να αισθάνεται για πολύ καιρό ικανοποιημένος. «Η υπερκατανάλωση ή η κατανάλωση μόνο πρόχειρου φαγητού, οδηγεί στο να μην αισθανόμαστε καλά σωματικά η διανοητικά. Το σώμα επιθυμεί θρεπτικά τρόφιμα» όπως εξηγεί.

Αλλά για να φτάσει κανείς σε ένα σημείο όπου μπορεί να εξισορροπήσει τις κατευθυντήριες γραμμές με τις ανάγκες και τις επιθυμίες του, υπογραμμίζει ότι τα άτομα θα πρέπει να επανεξετάσουν τις εσωτερικευμένες πεποιθήσεις τους σχετικά με τα τρόφιμα, το σώμα και την υγεία.

Διαβασε ακομα

Τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα που πρέπει να σταματήσεις να τρως

Ποια είναι τα οφέλη;

Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι η διαισθητική διατροφή μπορεί να βελτιώσει τα επίπεδα λιπιδίων και την αρτηριακή πίεση των ανθρώπων, λέει η Linsenmeyer.

Περισσότερα από τα οφέλη της μπορεί να είναι ψυχολογικά. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2021, η διαισθητική διατροφή συνδέεται με θετική εικόνα του σώματος, την αυτοεκτίμηση και την ευεξία. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2022 διαπίστωσε ότι τα άτομα που ασκούσαν διαισθητική διατροφή είχαν λιγότερες πιθανότητες να εμπλακούν σε επιβλαβείς συμπεριφορές, όπως η λήψη χαπιών διατροφής ή η αδηφαγία.

Το να είσαι απλώς πιο συντονισμένος με το σώμα σου μπορεί να έχει πολλαπλά οφέλη για τον οργανισμό και την ψυχολογία σου. Αν πεινάμε, νυστάζουμε ή επιθυμούμε ένα σάντουιτς ή έναν περίπατο, μπορούμε πιο εύκολα να εντοπίσουμε και να ικανοποιήσουμε τις δικές μας ανάγκες. Αυτό μπορεί να ενισχύσει την αυτοπεποίθηση μας και την εικόνα για το σώμα μας.

Με πληροφορίες από Guardian