Ακούς μια ιστορία για ένα χαμένο γατάκι. Αν το έβλεπες έξω θα το έπαιρνες στην αγκαλιά σου για να μην το πατήσει αυτοκίνητο, θα έβλεπες αν πονάει, αν πεινάει και θα φρόντιζες να είναι ζεστό και ασφαλές. «Η καρδιά σου θα το αγκάλιαζε», όπως χαρακτηριστικά λέει ο ψυχολογικός ανθρωπολόγος, Άλαν Φίσκε.

Εσύ δεν είσαι πολύ ένθερμος φίλος των γατών, ούτε θεωρείς τον εαυτό σου υπερβολικά συναισθηματικό, αλλά η σκέψη αυτή σε ανατριχιάζει. Νιώθεις κάτι να ανοίγει στο στήθος σου και τα μάτια σου να υγραίνονται.

Νιώθεις το “kama muta”! Ένα συναίσθημα που δεν είναι ευρέως γνωστό και που αποτελεί αντικείμενο μελέτης για τον Φίσκε εδώ και πάνω από δεκαετία. Σύμφωνα με τον ίδιο και τους συναδέλφους του, το kama muta εξελίχθηκε για να μας δένει με τους άλλους και να ενισχύει τις σχέσεις μας. «Μας κινητοποιεί να αγκαλιάσουμε και να νοιαστούμε για τους άλλους», λέει ο Τζον Ζαμπάλα, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Χώρας των Βάσκων.

Συγκινημένος από αγάπη

Το βιώνουμε σε μερικές από τις πιο σημαντικές στιγμές της ζωής μας – στη γέννηση, στους γάμους και στις κηδείες – και συχνά το εκμεταλλεύονται συγγραφείς, σκηνοθέτες και διαφημιστές για να ενισχύσουν τον συναισθηματικό αντίκτυπο των ιστοριών τους. Οι κυνικοί μπορεί να το θεωρούν γλυκανάλατο και υπερβολικά συναισθηματικό, αλλά οι τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι το kama muta μπορεί να είναι μια ισχυρή δύναμη στην πολιτική.

Το ενδιαφέρον του Φίσκε για το kama muta ξεκίνησε πριν από περισσότερο από δέκα χρόνια, κατά τη διάρκεια μιας εργασιακής άδειας στη Νορβηγία με τους δύο φίλους και συνεργάτες του, τους ψυχολόγους Τόμας Σούμπερτ και Μπεάτε Ζάιμπτ. Μια μέρα, η συζήτηση στράφηκε στις παιδικές ταινίες και τις ταινίες υπερηρώων. Γιατί, αναρωτιόταν ο Σούμπερτ, κλαίει στο τέλος τους;

Διαβασε ακομα

Πότε είναι το τέλος; Ή, τέλος πάντων, πότε πρέπει να το φέρεις εσύ;

Μετά από σκέψη και συζήτηση, οι ερευνητές άρχισαν να υποψιάζονται ότι αυτή η άμεση, ακούσια αντίδραση αντικατοπτρίζει ένα συναίσθημα που δεν είχε μελετηθεί επιστημονικά. «Όλοι οι ψυχολόγοι θεωρούσαν ότι το κλάμα σήμαινε θλίψη», λέει ο Φίσκε, ωστόσο τα δάκρυα που περιέγραφε ο Σούμπερτ εμφανίζονταν κατά τη διάρκεια θετικών γεγονότων. Σε μια ταινία υπερηρώων, για παράδειγμα, είναι λιγότερο πιθανό να κλάψεις όταν ο ήρωας συνθλίβεται και νικιέται, παρά όταν οι φίλοι του έρχονται να τον σώσουν – μια στιγμή ελπίδας. «Ήμασταν απλώς τόσο περίεργοι για αυτό το συναίσθημα που αρχίσαμε να το μελετάμε», λέει ο Φίσκε, ο οποίος βρίσκεται στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, στο Λος Άντζελες.

Η πρώτη τους πρόκληση ήταν να συγκεντρώσουν όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις εμπειρίες των ανθρώπων από αυτό το συναίσθημα και το πότε το βίωναν, μέσω συνεντεύξεων, πειραμάτων και εθνογραφικών παρατηρήσεων. Παράλληλα, ο Φίσκε άρχισε να αναζητά έναν όρο που θα περιέγραφε με ακρίβεια το συναίσθημα που ήλπιζαν να καταγράψουν. Μετά από πολλή αναζήτηση, κατέληξε στο “kama muta”, έναν παλιό σανσκριτικό όρο που σημαίνει «συγκινημένος από αγάπη».

Διαβασε ακομα

Διαβάσαμε μια νέα έρευνα για τις φοβίες σου και φοβηθήκαμε

Αυτή η αρχική έρευνα αποκάλυψε μια σειρά χαρακτηριστικών που καθόριζαν το συναίσθημα ως επιστημονική έννοια. Το kama muta, σύμφωνα με τους ερευνητές, είναι ένα σύντομο και θετικό (ή γλυκόπικρο) συναίσθημα που συχνά περιγράφεται με μεταφορές κίνησης, όπως «συγκινημένος» ή «ταραγμένος». Συνοδεύεται από ζεστασιά στο στήθος, ρίγη στο δέρμα, ανατριχίλα στον αυχένα και δάκρυα στα μάτια και εμφανίζεται κατά την απότομη ένταση «σχέσεων κοινοτικής ανταλλαγής» – με φίλους, οικογένεια, ερωτικούς συντρόφους ή μέλη της ίδιας κοινότητας.

Με πληροφορίες από Guardian