Το κέικ της γιαγιάς σας, η μυρωδιά της βροχής σε ένα πευκοδάσος, η μυρωδιά της ρίγανης ή του γιασεμιού. Οι μυρωδιές λειτουργούν συχνά σαν μία μηχανή του χρόνου. Ξεκλειδώνουν τις αναμνήσεις μας και μας μεταφέρουν σχεδόν μαγικά σε στιγμές του παρελθόντος μας.

Μεγαλώνοντας, όμως, η αίσθηση της όσφρησης μειώνεται. Αυτό μπορείς επίσης να συμβεί μετά από μία λοίμωξη όπως ο Covid, το κάπνισμα ή παρατεταμένη έκθεση στην ρύπανση. Περίπου το 11% των Αμερικανών γύρω στα 50 έτη αντιμετωπίζουν πρόβλημα με την όσφρηση – ο αριθμός αυτός αυξάνεται στο 39% για τους άνω των 80 ετών.

Όταν η μύτη μας χάνει την οξύτητά της, συχνά υποφέρει και η ψυχική μας υγεία. Η μειωμένη αίσθηση της όσφρησης σχετίζεται με επιδείνωση της μνήμης, της νόησης και της συνολικής μας ευεξίας. Σχετίζεται επίσης με την άνοια και την κατάθλιψη.

«Ο εγκέφαλός μας χρειάζεται πολλά οσφρητικά ερεθίσματα προκειμένου να διατηρήσει την υγεία του» δήλωσε ο Michael Leon, ομότιμος καθηγητής νευροβιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Irvine.

Ευτυχώς, η μειωμένη αίσθηση της όσφρησης μπορεί να είναι αναστρέψιμη, ίσως με κάτι τόσο απλό όσο το να αφιερώσετε λίγο χρόνο στο ράφι με τα μπαχαρικά σας.

Γιατί η όσφρηση είναι σημαντική

Οι επιστήμονες έχουν από καιρό αναγνωρίσει ότι η μειωμένη ικανότητα ανίχνευσης και αναγνώρισης οσμών μπορεί να αποτελεί πρώιμο σύμπτωμα για την εκδήλωση κατάθλιψης, άνοιας ή νόσο του Πάρκινσον.

Μπορεί να παρατηρήσετε, για παράδειγμα, ότι το αγαπημένο σας κρασί έχει χάσει κατά κάποιο τρόπο το άρωμά του ή να μην καταλάβετε ότι τα τρόφιμα χαλάνε στο ψυγείο σας, δήλωσε η Sarah Banks, νευροψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο. Για πολλούς ανθρώπους, τα προβλήματα με την όσφρηση είναι από τα πρώτα σημάδια της νόσου Αλτσχάιμερ, είπε.

Διαβασε ακομα

Η Αθήνα έχει την καλύτερη μυρωδιά από κάθε άλλη πόλη στον κόσμο – Mπορείς να φανταστείς γιατί;

Αυτό λοιπόν σημαίνει ότι η εξάσκηση της μύτης μπορεί να βοηθήσει το μυαλό; Ορισμένες έρευνες δείχνουν ότι μπορεί πράγματι να το κάνει. Σε μια μελέτη του 2022, ηλικιωμένοι με κατάθλιψη εκπαίδευσαν τη μύτη τους για αρκετούς μήνες και είδαν τα συμπτώματά τους να μειώνονται, ειδικά εκείνοι που είχαν προηγούμενα προβλήματα όσφρησης.

Μια μικρότερη μελέτη του 2021 σε ασθενείς με άνοια διαπίστωσε ότι η εξάσκηση της όσφρησης όχι μόνο βελτίωσε την κατάθλιψη, αλλά τους βοήθησε να θυμούνται γρηγορότερα λέξεις. Ο Dr. Leon δήλωσε ότι τα αποτελέσματα ήταν καλύτερα από αυτά που είδε με τις εφαρμογές εκπαίδευσης του εγκεφάλου. Μερικές άλλες μικρές μελέτες έχουν υποδείξει ότι η εκπαίδευση στην όσφρηση θα μπορούσε να αυξήσει το πάχος του ιππόκαμπου, που είναι το κέντρο μνήμης του εγκεφάλου.

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι ένας λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ότι οι περιοχές του εγκεφάλου που εμπλέκονται στην όσφρηση συνδέονται μοναδικά με τμήματα που εμπλέκονται στη νόηση, όπως ο προμετωπιαίος φλοιός.

Πώς να εκπαιδεύσετε τη μύτη σας

Οποιαδήποτε σοβαρή εξέταση της όσφρησης είναι καλύτερο να γίνεται από έναν ωτορινολαρυγγολόγο. Ωστόσο, αν είστε περίεργοι, υπάρχουν μερικοί τρόποι για να αξιολογήσετε τις ικανότητες της μύτης σας στο σπίτι. Μπορείτε να παραγγείλετε ένα κιτ αυτοελέγχου, το οποίο μπορεί να περιέχει κάρτες για να μυρίσετε, ή να αξιολογήσετε τον εαυτό σας με απλά οικιακά αντικείμενα.

Αν και ένα τεστ στο σπίτι δεν αντικαθιστά την αξιολόγηση από γιατρό, μπορεί ωστόσο να σας προειδοποιήσει για πιθανές φθορές, δήλωσε ο Thomas Hummel, καθηγητής οσφρητικών επιστημών στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο της Δρέσδης στη Γερμανία.

Για να κάνετε το τεστ, ρίξτε τέσσερα προϊόντα με έντονη μυρωδιά σε ξεχωριστά φλιτζάνια όπως κρασί, σαπούνι, απορρυπαντικό ρούχων, μέλι ή καφέ. Ζητήστε από κάποιον να σας δέσει τα μάτια και να σας προσφέρει τα φλιτζάνια για να μυρίσετε. Δώστε στον εαυτό σας έναν πόντο αν μπορείτε να μυρίσετε κάτι και δύο αν μπορείτε να το αναγνωρίσετε.

Εάν συγκεντρώσετε λιγότερους από επτά πόντους στους οκτώ, μπορεί να έχετε οσφρητική δυσλειτουργία. Αλλά αυτό δεν αποτελεί απαραίτητα ένδειξη γνωστικών προβλημάτων ή νοητικής παρακμής. Η δυσλειτουργία της όσφρησης μπορεί να είναι προσωρινή, όπως μπορεί να είναι κατά τη διάρκεια και μετά από μια ιογενή λοίμωξη, αν και μπορεί να υποδηλώνει ότι πρέπει να συμβουλευτείτε έναν γιατρό.

Science Γιατί κάποιες αναμνήσεις σού μένουν για πάντα

Επιπλέον, οι κακές βαθμολογίες της όσφρησης μπορούν να βελτιωθούν. Ο Dr. Hummel συνιστά στους ασθενείς του να βρουν τέσσερα αντικείμενα οικιακής χρήσης με έντονη μυρωδιά, όπως ένα μπαχαρικό ή κάποια οδοντόκρεμα. Μυρίστε το καθένα από αυτά το πρωί και το βράδυ για τουλάχιστον 30 δευτερόλεπτα, είπε.

Αν μπορείτε να μυρίσετε περισσότερες οσμές, περισσότερες φορές την ημέρα και για περισσότερο από 30 δευτερόλεπτα, τόσο το καλύτερο, πρόσθεσε. Δεν χρειάζεστε μαντήλι στα μάτια- το θέμα είναι απλώς να είστε πιο προσηλωμένοι και συνειδητοποιημένοι στις μυρωδιές. Ανακατέψτε τις μυρωδιές, αν θέλετε: Τη μια μέρα μπορείτε να μυρίσετε κανέλα, την άλλη καφέ.

Η εκπαίδευση της μύτης σας, είπε ο Dr. Hummel, μας συνδέει με τον κόσμο γύρω μας. Ίσως η βοήθεια για τον εγκέφαλό σας να είναι τόσο απλή όσο το να αφιερώνετε χρόνο για να μυρίσετε τα τριαντάφυλλα.

Με πληροφορίες από New York Times