Οι πνεύμονές μας είναι η διεπαφή μεταξύ του αίματος και του αέρα. Ο ρόλος τους στην οξυγόνωση της κυκλοφορίας του αίματός μας είναι η πρωταρχική τους λειτουργία. Στον αέρα, όμως, μεταφέρονται πολυάριθμες χημικές ουσίες, ρύποι και σωματίδια που μπορούν να δημιουργήσουν πολλούς τύπους πνευμονικών ασθενειών.

Η ρύπανση στο εσωτερικό της πόλης μπορεί να οδηγήσει στην εισπνοή αερίων -συμπεριλαμβανομένου του διοξειδίου του αζώτου- τα οποία έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζουν άλλες αναπνευστικές παθήσεις όπως το άσθμα. Η σκόνη άνθρακα οδήγησε σε μια κατάσταση γνωστή ως εμφύσημα ή (πλέον) χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια στους ανθρακωρύχους.

Ορισμένα εισπνεόμενα σωματίδια μπορούν επίσης να προκαλέσουν ασυνήθιστες ασθένειες που είναι πιο συνηθισμένες σε άτομα με συγκεκριμένες δουλειές ή συγκεκριμένες ασχολίες. Ο αμίαντος είναι ίσως το πιο γνωστό παράδειγμα.

Η ιστορία του αμιάντου είναι μακρά και τελικά κακοήθης. Είναι μια ουσία που απαντάται στη φύση – ένα ισχυρό και ανθεκτικό στη θερμότητα υλικό – και κάποτε χρησιμοποιήθηκε εκτενώς στον κατασκευαστικό κλάδο και στη ναυπηγική βιομηχανία.

Body + Soul Τα τρως κάθε μέρα και μπορεί να σε σκοτώσουν. Είναι ο νέος επικίνδυνος εθισμός

Όταν ο αμίαντος διασπάται, απελευθερώνει ίνες στον αέρα που μπορούν εύκολα να εισπνευστούν. Κατά τη μεταφορά του στην αναπνευστική οδό, μπορεί πρώτα να επηρεάσει τους πνεύμονες, δημιουργώντας μια μορφή ουλής που τους εμποδίζει να φουσκώνουν κανονικά. Αυτό ονομάζεται αμιάντωση.

Μπορεί επίσης να μετακινηθεί προς τα έξω και να ερεθίσει και να πυκνώσει τον υπεζωκότα (τη μεμβρανώδη επένδυση των πνευμόνων), γεγονός που τους περιορίζει από το να επεκταθούν ακόμη περισσότερο. Χειρότερη περίπτωση είναι αυτή της εκδήλωσης της επιθετικής μορφής καρκίνου που είναι γνωστή ως μεσοθηλίωμα – η οποία είναι σοβαρή και δυστυχώς ανίατη.

Το φάσμα των ασθενών που σχετίζονται με τον αμίαντο δεν περιορίζεται μόνο σε άνδρες που εργάζονται στους χώρους αυτούς εργασίας. Πολλές γυναίκες που έπλεναν τα βρόμικα ρούχα των συζύγων τους εκτέθηκαν επίσης, όπως και τα παιδιά που βρίσκονταν το σπίτι.

Η πρώτη τεκμηριωμένη διάγνωση της αμιάντωσης έγινε το 1924. Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι η καθυστέρηση από την πρώτη αναγνώριση της ασθένειας (και μάλιστα του θανάτου εξαιτίας της) που σχετίζεται με τον αμίαντο στις αρχές της δεκαετίας του 1900, μέχρι την απαγόρευση της χρήσης του σε ορισμένες χώρες τη δεκαετία 1980-90.

Πουλιά, μπλε τυρί και τζακούζι

Δεν είναι, όμως, μόνο η δουλειά σας που μπορεί να σας θέσει σε κίνδυνο αναπτύσσοντας ορισμένες πνευμονικές παθήσεις. Μερικές φορές, είναι και τα πράγματα που κάνετε στον ελεύθερο χρόνο σας.

Πάρτε, για παράδειγμα, τους λάτρεις των πτηνών, εκείνους που διατηρούν περιστέρια για αγώνες ή πουλιά στο σπίτι ως κατοικίδια. Αν είστε ένα τέτοιο άτομο, παραμείνετε σε εγρήγορση για συμπτώματα στο στήθος, όπως επίμονος βήχας ή δύσπνοια, και να τα λάβετε σοβαρά υπόψη σας αν εμφανιστούν.

Η παθολογία που εξετάζουμε εδώ έχει την περίτεχνη ονομασία εξωγενής αλλεργική κυψελιδίτιδα ή ΕΑΑ. Με λίγα λόγια, φλεγμονή των μικροσκοπικών αερόσακων των πνευμόνων (των κυψελίδων) που δημιουργείται από αλλεργική αντίδραση σε ξένο σωματίδιο το οποίο εισέρχεται στον οργανισμό. Έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με την αμιάντωση: βήχας, σφίξιμο στο στήθος και δύσπνοια.

Η ΕΑΑ μπορεί να διαγνωστεί με ακτινογραφική απεικόνιση. Σε μια ακτινογραφία θώρακος, τα πεδία των πνευμόνων έχουν μια θολερότητα που μοιάζει με γυαλί. Μπορεί επίσης να διερευνηθεί με εξετάσεις αίματος και μια ειδική αναπνευστική εξέταση όπου ο ασθενής φυσάει σε ένα σωλήνα για να μετρήσει τον όγκο των πνευμόνων του και τη ροή του αέρα κατά την εκπνοή. Αυτό το ονομάζουμε σπιρομέτρηση.

Η σκόνη από τα φτερά και τα περιττώματα των πουλιών περιέχουν ουσίες που μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή στους πνεύμονες όταν εισπνέονται. Αυτές μπορεί να προέρχονται από μια ποικιλία διαφορετικών ειδών πτηνών. Παρατηρείται σε περιστεριώνες, αλλά μπορεί επίσης να παρατηρηθεί σε πτηνοτρόφους, σε όσους πωλούν πτηνά καθώς και σε όσους τα διατηρούν.

Διαβασε ακομα

Πώς ο άνθρωπος έχει εθίσει τα ψάρια στη μεθαδόνη και τα πτηνά στην καφεΐνη

Ακόμα και η διατήρηση μικρών πτηνών, όπως καναρίνια ή budgerigars, μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο, αλλά το ίδιο μπορεί να συμβεί και με μεγαλύτερα πτηνά, όπως τα cockatiels και οι παπαγάλοι.

Η ΕΑΑ έχει κι άλλες αιτίες εκτός από την επανειλημμένη εισπνοή σωματιδίων από πτηνά. Ο κατάλογος είναι τόσο εκτενής όσο και ιδιόρρυθμος, περιλαμβάνοντας μια ποικιλία αλλεργιογόνων που προέρχονται από πολλούς τομείς.

Πάρτε για παράδειγμα τη μαγειρική βιομηχανία. Φανταστείτε να εισπνέετε τους μύκητες από τις φλούδες των μπλε τυριών και να προσβληθείτε από τον πνεύμονα του τυροκόπτη. Ή τους μύκητες από τη μούχλα των σταφυλιών και να αναπτύξετε τον πνεύμονα του αμπελουργού. Παρόμοια σωματίδια μπορεί να προέρχονται από κόκκους καφέ, ζάχαρη από μελάσα, μανιτάρια και κριθάρι, δημιουργώντας το καθένα τη δική του μορφή αναπνευστικής ασθένειας.

Όσοι εργάζονται με αποξηραμένο γρασίδι ή σανό – αγρότες ή κτηνοτρόφοι, για παράδειγμα – μπορεί επίσης να βρεθούν στο στόχαστρο άλλων φλεγμονωδών μυκήτων. Άλλες πηγές περιλαμβάνουν πριονίδι, λιπάσματα και βρύα.

Φαίνεται επίσης ότι το να παίζετε μουσική ή να κάνετε μια βουτιά στο τζακούζι σας δεν είναι εντελώς ακίνδυνο. Βακτήρια που σχετίζονται με εκείνα που προκαλούν φυματίωση μπορούν να εισπνευστούν από ένα χάλκινο όργανο ή από το νερό που αναβλύζει. Αναφέρονται επίσης στην καθομιλουμένη ως ο πνεύμονας των χάλκινων πνευστών και ο πνεύμονας του υδρομασάζ.

Οι περισσότερες από αυτές τις καταστάσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν με στεροειδή, αλλά ο πρωταρχικός στόχος είναι η αποφυγή της έκθεσης στο εν λόγω αλλεργιογόνο. Για ορισμένους, αυτό είναι ευκολότερο από άλλους. Η απαλλαγή από ένα αγαπημένο κατοικίδιο μπορεί να αποδειχθεί τόσο δύσκολη, όσο και η αλλαγή επαγγέλματος.

Προσοχή στα συμπτώματα

Πολλές φορές είναι δύσκολο, όμως, να διαπιστωθεί τι είναι αυτό που προκαλεί το πρόβλημα. Γι’ αυτό είναι πάντα σημαντικό ο γιατρός να ρωτάει τόσο για το επάγγελμα, όσο και για τα χόμπι σας που μπορεί να σχετίζονται με τα αναπνευστικά σας συμπτώματα.

Μην υποτιμάτε λοιπόν το πώς ο αέρας που αναπνέουμε μπορεί να επηρεάσει τους πνεύμονές μας. Τόσο ο αέρας της πόλης όσο και ο αέρας της υπαίθρου μπορούν να ασκήσουν την επιρροή τους.

Με πληροφορίες από The Conversation