Η κατανάλωση υψηλότερων επιπέδων υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων μπορεί να μειώσει τη διάρκεια ζωής κατά περισσότερο από 10%, σύμφωνα με νέα, αδημοσίευτη μελέτη, η οποία πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή πάνω από 500.000 ατόμων.

Ο κίνδυνος ανήλθε στο 15% για τους άνδρες και στο 14% για τις γυναίκες, δήλωσε η επικεφαλής συγγραφέας της τρίμηνης μελέτης Erikka Loftfield, ερευνήτρια στο Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου στην Bethesda του Maryland.

«Τα αναψυκτικά διαίτης ήταν ο βασικός συντελεστής της κατανάλωσης υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων. Το δεύτερο ήταν τα ζαχαρούχα αναψυκτικά», δήλωσε η Loftfield. «Τα ποτά είναι ένα πολύ σημαντικό συστατικό της διατροφής και της συμβολής στα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα».

Τα ραφιναρισμένα δημητριακά, όπως τα υπερ-επεξεργασμένα ψωμιά και τα αρτοσκευάσματα, ήταν τα επόμενα σε δημοτικότητα, σύμφωνα με τη μελέτη.

«Πρόκειται για μία ακόμη μεγάλη, μακράς διάρκειας μελέτη κοόρτης που επιβεβαιώνει τη συσχέτιση μεταξύ της πρόσληψης UPF (υπερ-επεξεργασμένων τροφίμων) και της θνησιμότητας από όλα τα αίτια, ιδίως από καρδιαγγειακά νοσήματα και διαβήτη τύπου 2» δήλωσε ο Carlos Monteiro, ομότιμος καθηγητής διατροφής και δημόσιας υγείας στο Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο της Βραζιλίας.

Το σύστημα NOVA

Ο Monteiro επινόησε τον όρο υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα και δημιούργησε το σύστημα ταξινόμησης τροφίμων NOVA, το οποίο εξετάζει πέρα από τα θρεπτικά συστατικά και τον τρόπο παρασκευής των τροφίμων. Ο Monteiro δεν συμμετείχε στη μελέτη, αλλά πολλά μέλη του συστήματος ταξινόμησης NOVA ήταν συν-συγγραφείς.

Body + Soul Τα τρως κάθε μέρα και μπορεί να σε σκοτώσουν. Είναι ο νέος επικίνδυνος εθισμός

Το σύστημα NOVA ταξινομεί τα τρόφιμα από ελάχιστα επεξεργασμένα – ολόκληρα τρόφιμα, όπως φρούτα και λαχανικά – σε επεξεργασμένα τρόφιμα, όπως αλλαντικά και λουκάνικα – έως τα εξαιρετικά επεξεργασμένα.

Τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα περιέχουν συστατικά «που δεν χρησιμοποιούνται σχεδόν ποτέ στην κουζίνα ή πρόσθετα συστατικά που η λειτουργία τους είναι να κάνουν το τελικό προϊόν εύγευστο ή πιο ελκυστικό» σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών.

Ο κατάλογος των πρόσθετων υλών περιλαμβάνει συντηρητικά για την αντίσταση στη μούχλα και τα βακτήρια, γαλακτωματοποιητές για να μην διαχωρίζονται ασύμβατα συστατικά, τεχνητές χρωστικές ουσίες καθώς και πρόσθετη ή τροποποιημένη ζάχαρη, αλάτι και λίπη.

Οι κίνδυνοι από κρέατα και αναψυκτικά

Η προκαταρκτική μελέτη, που παρουσιάστηκε στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Διατροφής στο Σικάγο, ανέλυσε διατροφικά δεδομένα που συγκεντρώθηκαν το 1995 από σχεδόν 541.000 Αμερικανούς ηλικίας 50 έως 71 ετών, οι οποίοι συμμετείχαν στη μελέτη Diet and Health Study των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας των ΗΠΑ-AARP.

Οι ερευνητές συνέδεσαν τα διατροφικά δεδομένα με τα ποσοστά θανάτου για τα επόμενα 20 έως 30 χρόνια. Σύμφωνα με τη μελέτη, σε σύγκριση με εκείνους που ανήκαν στο κατώτερο 10% της κατανάλωσης εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων, οι άνθρωποι που έτρωγαν τα περισσότερα υπερβολικά επεξεργασμένα τρόφιμα είχαν περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν από καρδιακές παθήσεις ή διαβήτη. Σε αντίθεση με άλλες μελέτες, ωστόσο, οι ερευνητές δεν διαπίστωσαν αύξηση των θανάτων που σχετίζονται με τον καρκίνο.

Ορισμένα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα εγκυμονούν μεγαλύτερο κίνδυνο από άλλα, δήλωσε η Loftfield: «Το πολύ επεξεργασμένο κρέας και τα αναψυκτικά ήταν μερικές από τις υποομάδες των εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων που συνδέονταν πιο έντονα με τον κίνδυνο θνησιμότητας».

Τα ροφήματα διαίτης θεωρούνται υπερ-επεξεργασμένα ποτά επειδή περιέχουν τεχνητά γλυκαντικά όπως ασπαρτάμη, ακεσουλφάμη κάλιο και στέβια, καθώς και πρόσθετες ουσίες που δεν υπάρχουν σε ολόκληρα τρόφιμα. Τα ροφήματα διαίτης έχουν συνδεθεί με υψηλότερο κίνδυνο πρόωρου θανάτου από καρδιαγγειακά νοσήματα, καθώς και με την εμφάνιση άνοιας, διαβήτη τύπου 2, παχυσαρκίας, εγκεφαλικού επεισοδίου και μεταβολικού συνδρόμου, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε καρδιακές παθήσεις και διαβήτη.

Οι διατροφικές οδηγίες των ΗΠΑ για τους Αμερικανούς συνιστούν ήδη τον περιορισμό των ποτών με ζάχαρη, τα οποία έχουν συνδεθεί με τον πρόωρο θάνατο και την ανάπτυξη χρόνιων ασθενειών. Μια μελέτη του Μαρτίου 2019 διαπίστωσε ότι οι γυναίκες που έπιναν περισσότερες από δύο μερίδες την ημέρα ζαχαρούχων ποτών – που ορίζονται ως ένα τυπικό ποτήρι, μπουκάλι ή κονσέρβα – είχαν 63% αυξημένο κίνδυνο πρόωρου θανάτου σε σύγκριση με τις γυναίκες που τα έπιναν λιγότερο από μία φορά το μήνα. Οι άνδρες που έκαναν το ίδιο είχαν 29% αύξηση του κινδύνου.

Τα επεξεργασμένα κρέατα, όπως το μπέικον, τα χοτ ντογκ, τα λουκάνικα, το ζαμπόν, το κορν μπιφ, τα αποξηραμένα κρέατα και τα αλλαντικά, επίσης δεν συνιστώνται. Μελέτες έχουν συνδέσει τα κόκκινα και επεξεργασμένα κρέατα με καρκίνο του εντέρου και του στομάχου, καρδιακές παθήσεις, διαβήτη και πρόωρο θάνατο από οποιαδήποτε αιτία.

Διαβασε ακομα

Κρασί, τυρί, πουλιά και τζακούζι: Δεν σου έχει πει κανείς τι μπορεί να σου προκαλέσουν

«Τα στοιχεία αυτής της νέας μελέτης δείχνουν ότι το επεξεργασμένο κρέας μπορεί να είναι ένα από τα πιο ανθυγιεινά τρόφιμα, αλλά οι άνθρωποι δεν τείνουν να θεωρούν το ζαμπόν ή τα chicken nuggets ως υπερ-επεξεργασμένο τρόφιμο» δήλωσε η Rosie Green, καθηγήτρια περιβάλλοντος, τροφίμων και υγείας στη Σχολή Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου.

Η μελέτη διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που κατανάλωναν τα περισσότερα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα ήταν νεότεροι και βαρύτεροι, και είχαν συνολικά χειρότερη ποιότητα διατροφής από εκείνους που κατανάλωναν λιγότερα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα.

Ωστόσο, ο αυξημένος κίνδυνος για την υγεία δεν μπορούσε να εξηγηθεί από αυτές τις διαφορές, διότι ακόμη και τα άτομα με φυσιολογικό βάρος και καλύτερη διατροφή διέτρεχαν επίσης κάποιο κίνδυνο πρόωρου θανάτου από τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα, σύμφωνα με τη μελέτη.

Ένας βασικός περιορισμός της μελέτης ήταν ότι τα διατροφικά δεδομένα συλλέχθηκαν μόνο μία φορά πριν από περίπου 30 χρόνια, δήλωσε ο Green: «Είναι δύσκολο να πούμε πώς μπορεί να έχουν αλλάξει οι διατροφικές συνήθειες τότε και τώρα».

Ωστόσο, η παραγωγή υπερεπεξεργασμένων τροφίμων έχει εκτοξευθεί από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 και υπολογίζεται ότι σχεδόν το 60% των ημερήσιων θερμίδων του μέσου Αμερικανού προέρχεται από υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα. Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη, αν αναλογιστεί κανείς ότι μέχρι και το 70% των τροφίμων σε κάθε παντοπωλείο μπορεί να είναι υπερ-επεξεργασμένα.

Με πληροφορίες από CNN