Φέτος το φθινόπωρο συμπληρώνονται έξι μήνες από τον θάνατο του συγγραφέα Paul Auster, ο οποίος είχε μια εμμονή με τα τυχερά παιχνίδια.

Μάλιστα δήλωσε, ότι ένας λάθος τηλεφωνικός αριθμός ενέπνευσε το διάσημο μυθιστόρημά του Γυάλινη Πόλη. Κατά τα φαινόμενα, δέχτηκε ένα νυχτερινό τηλεφώνημα, στο οποίο τον ρωτούσαν επίμονα για το γραφείο ντετέκτιβ Pinkerton. Αφού του διευκρίνισαν ότι είχαν κάνει λάθος, υπήρξε και άλλη κλήση την επόμενη νύχτα.

Ο Αμερικανός συγγραφέας και σεναριογράφος έδωσε την ίδια απάντηση, αλλά άρχισε να ασχολείται με μια ιδέα: Αν το ίδιο λάθος συνέβαινε και την τρίτη νύχτα, θα έλεγε ότι ήταν ντετέκτιβ και θα άρχιζε την έρευνα. Αυτό το τηλεφώνημα δεν έγινε, αλλά στον τομέα της μυθοπλασίας έγινε, δίνοντας αφορμή για το πρώτο μυθιστόρημα Τριλογία της Νέας Υόρκης.

Η λοταρία της μοίρας θα συνέχιζε να εμφανίζεται στα βιβλία του, με μυθιστορήματα όπως Η μουσική του πεπρωμένου. Μάλιστα, η γοητεία του Auster για τις συμπτώσεις τον οδήγησε να γράψει για όλες αυτές που είχε βιώσει στο βιβλίο του Το κόκκινο σημειωματάριο.

Ανάμεσα στις πολλές που συγκεντρώνει, αναφέρει έναν φίλο του που πέρασε μήνες προσπαθώντας να εντοπίσει ένα συγκεκριμένο βιβλίο, που ήταν τόσο εξαιρετικό, όσο και δύσκολο να βρεθεί. Ανυπόμονος να το διαβάσει, πήγε σε δεκάδες βιβλιοπωλεία και έψαξε σε καταλόγους, αλλά χωρίς επιτυχία.

Αφού τελικά τα παράτησε, ένα απόγευμα πήρε μια παράκαμψη μέσω του σιδηροδρομικού σταθμού Grand Central και ανέβηκε τις σκάλες που οδηγούσαν στη λεωφόρο Vanderbilt της Νέας Υόρκης. Και εκεί, ξαφνικά, είδε μια κοπέλα να ακουμπάει στα κάγκελα με ένα βιβλίο στο χέρι: Το ίδιο βιβλίο που είχε περάσει μήνες ψάχνοντας απεγνωσμένα.

Ο φίλος του Auster δεν μιλούσε συνήθως σε αγνώστους, αλλά έμεινε τόσο έκπληκτος, που εξομολογήθηκε στη νεαρή γυναίκα, ότι έψαχνε αυτό το βιβλίο εδώ και πολύ καιρό. «Είναι σπουδαίο», είπε εκείνη. «Μόλις το τελείωσα». Άλλη μια σύμπτωση. Αν ήταν ήδη απίθανο το βιβλίο -που ήταν αδύνατο να βρεθεί σε βιβλιοπωλεία που περιείχαν χιλιάδες μυθιστορήματα- να εμφανιστεί στα χέρια μιας άγνωστης, το γεγονός ότι εκείνη μόλις είχε τελειώσει την ανάγνωσή του τη στιγμή που την είχε ανακαλύψει, ήταν ακόμη πιο ασυνήθιστο.

Διαβασε ακομα

Paul Auster: 5 βιβλία του λογοτεχνικού γίγαντα του Μπρούκλιν που πρέπει να διαβάσεις

Ο πρωταγωνιστής αυτής της ιστορίας ρώτησε την κοπέλα πού θα μπορούσε να αγοράσει το βιβλίο, τονίζοντας ότι σήμαινε πολλά γι’ αυτόν. Εκείνη του το έδωσε, αλλά ο φίλος του Auster αρχικά δίστασε να το δεχτεί, λέγοντας στην κοπέλα, ότι ήταν δικό της. «Ήταν δικό μου», απάντησε εκείνη, «αλλά το έχω ήδη τελειώσει και ήρθα σήμερα εδώ για να στο δώσω».

Στο συμπέρασμα αυτής της ιστορίας, ίσως ο αναγνώστης να αναδημιούργησε την κατάσταση για να της δώσει ένα αινιγματικό τέλος, αλλά αυτό δεν αφαιρεί τη μαγεία αυτής της σύμπτωσης. Μεταξύ των εκατομμυρίων βιβλίων που υπάρχουν, ποια ήταν η πιθανότητα η κοπέλα στις σκάλες να είχε τελειώσει την ανάγνωση ακριβώς του μυθιστορήματος που έψαχνε ο άλλος;

Έχουμε την τάση να σκεφτόμαστε με όρους αιτίας και αποτελέσματος, αλλά σε περιπτώσεις όπως αυτή, δεν υπάρχει καμία λογική αιτία, που να εξηγεί τι συνέβη. Είναι τυχαίο; Σύμπτωση; Μια αιτιώδης συνάφεια κρυφής προέλευσης;

Ο Ελβετός ψυχίατρος, ψυχολόγος και δοκιμιογράφος Carl Gustav Jung το ονόμασε συγχρονικότητα, την οποία όρισε, ως την ταυτόχρονη παρουσία δύο γεγονότων που συνδέονται με νόημα, αλλά με μη αιτιώδη τρόπο.

Ο καθένας βιώνει αυτές τις σημαίνουσες συμπτώσεις σε καθημερινή βάση. Σκέφτεσαι έναν παλιό φίλο για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό και ακριβώς τότε, έρχεται σε επαφή μαζί σου. Ή μια ακόμη πιο συνηθισμένη συγχρονικότητα: Σκέφτεσαι ένα τραγούδι και το άτομο μπροστά σου αρχίζει να το σιγοτραγουδάει.

Για τον Jung – ο οποίος δημοσίευσε το βιβλίο Synchronicity: An Acausal Connecting Principle – στο τέλος της ζωής του, υπάρχει μια ανεξερεύνητη αιτιότητα πίσω από πολλές από αυτές τις συμπτώσεις.

Ίσως μας γοητεύουν, ακριβώς επειδή υποδεικνύουν μια κρυμμένη τάξη μέσα στον χαοτικό μας κόσμο. Παρόλο που ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού έχει πάψει να πιστεύει σε μια ανώτερη δύναμη, μας αρέσει να πιστεύουμε ότι όλα συμβαίνουν για κάποιο λόγο, ότι τελικά αυτό που βιώνουμε έχει νόημα.

Διαβασε ακομα

Τη Δευτέρα serial killer και την Τρίτη χορευτής: Τι συμβαίνει στα όνειρά μας;

Είναι η αναζήτηση του ανθρώπου για νόημα, όπως το έργο του Αυστριακού ψυχιάτρου Viktor Frankl. Από αυτή την άποψη, οι συγχρονικότητες είναι στοιχεία που αποκαλύπτουν τη μυστική πορεία της ζωής μας. Και όσο πιο παρατηρητικοί είμαστε απέναντί τους, τόσο περισσότερες θα βρούμε.

Επιστρέφοντας στον Paul Auster, στο βιβλίο του I Thought My Father Was God, επέλεξε αληθινές ιστορίες που έστειλαν ακροατές σε μια δημόσια ραδιοφωνική εκπομπή που φιλοξενούσε. Πολλές από αυτές αφορούν τέτοιου είδους περιστατικά. Ένας άνδρας στο Όρεγκον ισχυρίστηκε ότι κάθε φορά που έβλεπε ένα λάστιχο να κυλάει στο δρόμο, πράγμα που συνέβαινε αρκετές φορές, είχε μια ευκαιρία για δουλειά.

Μπορεί να νομίζουμε ότι πρόκειται απλώς για τύχη, αλλά ο Carl Gustav Jung πρότεινε ότι, όπως και τα όνειρα, οι συγχρονικότητες μας καθοδηγούν σε αποφάσεις που πρέπει να πάρουμε ή μας προετοιμάζουν για μια αλλαγή που πρόκειται να συμβεί.

Τα πουλιά του Jung

Στο βιβλίο του για τη συγχρονικότητα, ο Ελβετός ψυχίατρος την περιγράφει ως «την ταυτόχρονη εμφάνιση μιας συγκεκριμένης ψυχικής κατάστασης με ένα ή περισσότερα εξωτερικά γεγονότα που εμφανίζονται ως νοηματικοί παραλληλισμοί με τη στιγμιαία υποκειμενική κατάσταση».

Για παράδειγμα, γράφει ότι η σύζυγος ενός ασθενούς του είπε ότι όταν πέθανε η μητέρα της και η γιαγιά της, είχε παρατηρήσει το ίδιο φαινόμενο: Ένα σμήνος πουλιών είχε συγκεντρωθεί στα παράθυρα του νεκροθαλάμου, σαν να ήταν εκεί για να αποχαιρετήσουν τον νεκρό.

Διαβασε ακομα

Η μακάβρια συνήθεια που υπόσχεται να σου μάθει το νόημα της ζωής

Λίγο καιρό αργότερα, ο ασθενής του Jung, ο οποίος ήταν γύρω στα πενήντα, πήγε να κάνει κάποιες εξετάσεις καρδιάς, αφού παρατήρησε κάποια δυσφορία. Ο γιατρός δεν διαπίστωσε λόγο ανησυχίας. Ωστόσο, ο ασθενής κατέρρευσε μόλις έφυγε από το ιατρείο και μεταφέρθηκε στο σπίτι του σε κρίσιμη κατάσταση.

Η σύζυγός του τον περίμενε με αγωνία, γιατί λίγο αφότου έφυγε για τον γιατρό, ένα σμήνος πουλιών είχε απογειωθεί πάνω από το σπίτι τους.

Με πληροφορίες από El Pais