Το μυθιστόρημα της Judy Blume για την πρώιμη γυναικεία εφηβεία, ”Are You There God? It’s Me, Margaret” περιγράφει μια ομάδα 12χρονων κοριτσιών που ανυπομονούν να έρθει η πρώτη τους περίοδος.

Δεν γνωρίζουν ότι τα μυστήρια που περιβάλλουν τις ωοθήκες και τις μήτρες τους θα τα κουβαλούν για μία ζωή, με τρόπους μοναδικούς για την καθεμιά τους. Εναλλαγές της διάθεσης, κράμπες, πονοκέφαλοι, σπυράκια, πτώσεις της ενέργειας, εκκρίσεις.

Και μετά, όταν γύρω στα 50, οι ωοθήκες έχουν ξεμείνει από ωάρια, όλα ησυχάζουν. Πολλές γυναίκες εκφράζουν βαθιά ανακούφιση όταν φτάνει εκείνη η στιγμή. Αλλά τι θα γινόταν αν οι ωοθήκες δεν ησυχάζανε για άλλη μια δεκαετία ή ποτέ;

Η επίτευξη αυτού του γεγονότος χαιρετίζεται ως το επόμενο σύνορο στην υγεία των γυναικών: Η καθυστέρηση ή η αποφυγή της εμμηνόπαυσης και, με τον τρόπο αυτό, ο περιορισμός των αυξημένων κινδύνων για την υγεία που συνδέονται με αυτήν.

Η ιδέα είναι ότι παρατείνοντας τη διάρκεια ζωής των ωοθηκών, οι οποίες επηρεάζουν τη συστηματική υγεία, από το μεταβολισμό έως την ποιότητα των οστών και του συνδετικού ιστού, τη γνωστική λειτουργία και τη διάθεση, οι γυναίκες μπορεί να έχουν περισσότερες πιθανότητες να αποφύγουν τις καρδιακές παθήσεις, την άνοια, την οστεοπόρωση, την παχυσαρκία, το διαβήτη και άλλες καταστάσεις που μπορεί να επηρεάσουν την υγεία τους.

Επιβράνδυση της γήρανσης

Τον Ιούλιο, μια ομάδα του Πανεπιστημίου Κολούμπια ανακοίνωσε κάποια προκαταρκτικά αποτελέσματα στην προσπάθειά της να παρατείνει τη ζωή των ωοθηκών, χρησιμοποιώντας ένα καθιερωμένο, φθηνό φάρμακο χωρίς πατέντα που ονομάζεται ραπαμυκίνη.

Το φάρμακο που χρησιμοποιείται παραδοσιακά ως ανοσοκατασταλτικό για ασθενείς με μεταμόσχευση οργάνων, επιβραδύνει τη φυσική απώλεια ωαρίων από τις ωοθήκες και έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει τη διάρκεια ζωής των ωοθηκών σε ποντίκια.

Μετά τους πρώτους τρεις μήνες κλινικών δοκιμών με τη χρήση μιας χαμηλής εβδομαδιαίας δόσης σε 34 γυναίκες ηλικίας έως 35 ετών (τελικά θα συμμετάσχουν 1.000), η ομάδα ανέφερε ότι φαίνεται να υπάρχουν θετικές αλλαγές σε ορισμένες από τις συμμετέχουσες.

Διαβασε ακομα

Γιατί οι γυναίκες ξοδεύουν χιλιάδες ευρώ για να κάνουν αυτό το ταξίδι

Πρόκειται για μια «τυφλή» μελέτη, οπότε οι ερευνητές δεν μπορούν να πουν σε αυτό το στάδιο αν οι γυναίκες αυτές ανήκουν στην ομάδα του εικονικού φαρμάκου ή όχι, αλλά έχουν αισθανθεί αρκετά θετικά ώστε να πουν δημοσίως ότι τα αποτελέσματα είναι «πολύ, πολύ συναρπαστικά».

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι το φάρμακο θα μπορούσε να επιβραδύνει τη γήρανση των ωοθηκών κατά περίπου 20%, γεγονός που θα μπορούσε να καθυστερήσει αρκετά την εμμηνόπαυση ώστε να αντικατοπτρίζει την αυξημένη διάρκεια ζωής μας στις μέρες μας.

«Η έναρξη της εμμηνόπαυσης έχει βαθιές κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις, επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής και στην υγεία», αναφέρεται στην περιγραφή της κλινικής δοκιμής. «Το στενό αναπαραγωγικό παράθυρο προσθέτει κοινωνικοοικονομική πίεση στις γυναίκες να ολοκληρώσουν την τεκνοποίηση μέσα σε περιορισμένο χρονικό διάστημα ή να διατηρήσουν τη γονιμότητά τους με κατάψυξη ωαρίων ή εμβρύων».

Μια άλλη προσέγγιση υπό διερεύνηση, που επίσης στοχεύει στην επιβράδυνση της απελευθέρωσης των ωαρίων, αναπτύσσεται από την Oviva Therapeutics, μια αμερικανική εταιρεία βιοτεχνολογίας.

Χρησιμοποιεί «μια τροποποιημένη πρωτεΐνη που βασίζεται σε μια ορμόνη που ονομάζεται αντι-μυλλεριανή ορμόνη (AMH)», λέει η διευθύνουσα σύμβουλος και ιδρύτρια Daisy Robinton.

Όποια έχει υποβληθεί σε εξετάσεις γονιμότητας θα είναι εξοικειωμένη με την AMH, διότι η ποσότητα που υπάρχει στην κυκλοφορία του αίματος μιας γυναίκας παρέχει στους κλινικούς γιατρούς την καλύτερη, αν και αρκετά αναξιόπιστη, εκτίμηση των αποθεμάτων ωαρίων μιας γυναίκας. Στην πραγματικότητα, είναι ένας από τους τρόπους με τους οποίους η μελέτη της ραπαμυκίνης μετρά τη γήρανση των ωοθηκών.

Στις ηλικιωμένες γυναίκες, θα περίμενε κανείς ότι τα επιπλέον ωάρια που θα καθυστερούσαν την εμμηνόπαυση θα ήταν κακής ποιότητας, αλλά η Robinton πιστεύει ότι αυτό δεν θα επηρεάσει τις ευρύτερες επιπτώσεις της διατήρησης των ωοθηκών σε λειτουργία στην υγεία.

«Δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι η ωοθήκη πρέπει να έχει ποιοτικά ωάρια για να παράγει τις ορμόνες που διατηρούν την υγεία και την ευεξία μας». Λέει ότι η έκθεση θα μπορούσε ενδεχομένως να υποστηρίξει την ποιότητα των ωαρίων, αν και αυτό δεν είναι οριστικό: «Έχει κάποιου είδους ρόλο στην επιδιόρθωση βλαβών του DNA που δεν είναι ακόμη ιδιαίτερα καλά κατανοητός».

Ενστάσεις

Η Paula Briggs, σύμβουλος σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας στο Liverpool Women’s NHS foundation trust, δεν βλέπει θετικά την επιβράδυνση της γήρανσης.

«Υπάρχουν πράγματα σχετικά με την εμμηνόπαυση που είναι πραγματικά χρήσιμα», λέει. «Δεν θέλει κάθε γυναίκα να έχει αιμορραγία κάθε μήνα. Η μη αιμορραγία είναι ένα όφελος για την υγεία. Δεν πέφτει η αιμοσφαιρίνη σας, δεν θα πάθετε κατάθλιψη που συνδέεται με την αναιμία. Οποιοδήποτε σύμπτωμα σχετίζεται με τις ορμονικές αλλαγές θα βελτιωθεί, είτε πρόκειται για ημικρανίες είτε για προεμμηνορροϊκές διαταραχές της διάθεσης. Υπάρχουν πολλά πράγματα που βελτιώνονται με την εμμηνόπαυση χωρίς θεραπεία, και αυτό έχει περάσει εντελώς κάτω από το χαλί. Έχετε ορμονική σταθερότητα».

Διαβασε ακομα

Γιατί η περίοδος στα κορίτσια έρχεται πλέον νωρίτερα;

Επισημαίνει, επίσης, ότι σε μια περίοδο της ζωής, «όταν έχεις γονείς που γερνούν, παιδιά στην εφηβεία, το να έχεις ξανά κανονική περίοδο και να ανησυχείς για το αν θα μείνεις έγκυος είναι το τελευταίο πράγμα που χρειάζονται οι γυναίκες».

Η Briggs ανησυχεί επίσης για το μήνυμα που εκπέμπει αυτός ο ολοένα και πιο προβεβλημένος τομέας έρευνας. «Είναι ένα κόκκινο πανί για να αρχίσουν οι γυναίκες να αισθάνονται ότι όταν φύγουν οι ωοθήκες τους θα είναι νεκρές», λέει. «Εκατοντάδες γυναίκες ιστορικά ήταν πολύ, πολύ μεγαλύτερες σε ηλικία και έκαναν απίστευτα πράγματα» και η διόρθωση των ωοθηκών δεν μπορεί να αναπληρώσει τους μεγαλύτερους δολοφόνους του τρόπου ζωής, όπως το κάπνισμα.

«Οι άνθρωποι δεν θέλουν απαραίτητα να ασχοληθούν με την άσκηση ή την υγιεινή διατροφή, δηλαδή με εξαιρετικά απλά πράγματα που θα παρέτειναν τη ζωή τους», λέει η Briggs. «Ωστόσο, επενδύουμε χρήματα στην παράταση της ζωής μιας ωοθήκης με ένα φάρμακο, όταν δεν ξέρουμε ακριβώς τι είδους αντίκτυπο θα είχε στη γενική υγεία».

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο επιστημονικός έλεγχος της υγείας των γυναικών έχει καθυστερήσει εδώ και καιρό. Ανεξάρτητα λοιπόν από το αν αυτές οι νέες ιδέες αποδειχθούν ότι λειτουργούν επαρκώς, χωρίς ακούσιες αρνητικές συνέπειες, θα μπορούσαν τουλάχιστον να προωθήσουν την κατανόηση της γυναικείας γονιμότητας σε σχέση με τη γενική υγεία.

Με πληροφορίες από Guardian