Τι κοινό έχουν οι σύγχρονοι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης με τους Αμερικανούς στρατιώτες που αποφάσισαν να μην επιστρέψουν στις Ηνωμένες Πολιτείες αφού κρατήθηκαν ως αιχμάλωτοι πολέμου στη Βόρεια Κορέα; Περισσότερα απ’ ό,τι νομίζεις, σύμφωνα με μια καθηγήτρια.

Είμαστε όλοι εν δυνάμει θύματα ελέγχου του νου, μέσω του doomscrolling, σύμφωνα με τη Ρεμπέκα Λεμόφ, ιστορικό της επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ και συγγραφέα του νέου βιβλίου «The Instability of Truth: Brainwashing, Mind Control, and Hyper-Persuasion» (Η αστάθεια της αλήθειας: Πλύση εγκεφάλου, έλεγχος του νου και υπερ-πειθώ).

Οι Αμερικανοί στρατιώτες υπέστησαν πλύση εγκεφάλου ώστε να μην θέλουν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους μέσω τακτικών όπως η απομόνωση, η φθορά των κοινωνικών δεσμών και η στέρηση ύπνου, σύμφωνα με τη Λεμόφ. Και υποστηρίζει ότι τα ίδια πράγματα συμβαίνουν και σε πολλούς χρήστες των social media, και αυτό είναι τρομερό για την ψυχική τους υγεία.

Μετά από δεκαετίες μελέτης της πλύσης εγκεφάλου σε καταστάσεις όπως οι αιχμάλωτοι πολέμου, οι αιρέσεις και τα βασανιστήρια, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «είναι κάτι στο οποίο είμαστε όλοι ευάλωτοι, και ότι υποτιμούμε συνεχώς την προσαρμοστικότητά μας».

Αλλά ενώ τα κοινωνικά δίκτυα μπορεί να χειραγωγούν τα συναισθήματά μας, μπορούμε να λάβουμε μέτρα για να προστατευτούμε, αξιοποιώντας τα διδάγματα από την έρευνά της.

Διαβασε ακομα

Με ένα μόνο πράγμα θα μειώσεις στο μισό τη χρήση του κινητού σου

Σκέψου πώς σε επηρεάζουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζουν τους χρήστες με διαφορετικό τρόπο, σημείωσε η Λεμόφ, παρομοιάζοντάς τα με τις εμπειρίες ορισμένων ανθρώπων σε αιρέσεις.

«Αυτό που είναι αντικείμενο λατρείας για ένα άτομο μπορεί να μην έχει απαραίτητα την ίδια επίδραση σε κάποιον άλλο», σημείωσε. Όταν ένα άτομο που στρατολογείται αποφασίζει να τα δώσει όλα, ένα άλλο «μπορεί να πάρει ορισμένα πράγματα από αυτό, αλλά να μην αποφασίσει να δώσει τις αποταμιεύσεις του ή άλλα τέτοια πράγματα».

Είπε ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν τον ίδιο τρόπο. Επηρεάζουν διαφορετικούς ανθρώπους με διαφορετικό τρόπο, ίσως εν μέρει λόγω προηγούμενων εμπειριών. Γι’ αυτό, όταν καταναλώνουμε περιεχόμενο στο διαδίκτυο, κάνοντας doomscrolling, είναι σοφό να δίνουμε προσοχή στο πώς αισθανόμαστε.

«Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε βάζουν πραγματικά πολύ στο μυαλό σου», είπε. «Είναι σχεδόν σαν να είσαι μια οντότητα χωρίς σώμα».

Τι να κάνετε γι’ αυτό: Η Λεμόφ δίνει προσοχή στις δικές της αντιδράσεις κάνοντας διαλογισμό κάθε μέρα, ο οποίος της δίνει έναν τρόπο να συντονίζεται με τις αισθήσεις στο σώμα της και πώς αυτές αλλάζουν. Αν ένας συγκεκριμένος τύπος περιεχομένου αφήνει κάποιον να νιώθει άγχος ή αναστάτωση, αυτό είναι ένα χρήσιμο μήνυμα για να καταναλώνει λιγότερο από αυτό και να μπλοκάρει ακόμη και όσους δημιουργούν αυτού του είδους το διαδικτυακό έργο.

Διαβασε ακομα

Ένα χόμπι μετά τη δουλειά βάζει τέλος στο ατέρμονο doomscrolling

Τα social media μπορούν να μας χειραγωγήσουν

Δεν είναι μόνο ο τρόπος με τον οποίο τα διάφορα είδη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζουν τα συναισθήματά μας. Η Λεμόφ δήλωσε ότι τα κοινωνικά δίκτυα μπορούν να μας χειραγωγήσουν ενεργά.

Το 2014, το Facebook αποκάλυψε ότι διεξήγαγε ένα πείραμα εν αγνοία των χρηστών που έδειχνε ότι μπορούσε να επηρεάσει τη διάθεσή τους. Η πλατφόρμα έδειξε σε ορισμένους χρήστες περισσότερο θετικό περιεχόμενο και σε άλλους περισσότερο αρνητικό περιεχόμενο, και στη συνέχεια εξέτασε τα συναισθήματα που μετέφεραν αυτοί οι χρήστες στις μετέπειτα αναρτήσεις τους. Όσοι είδαν περισσότερες θετικές αναρτήσεις φάνηκαν πιο ευτυχισμένοι, ενώ όσοι είδαν περισσότερες αρνητικές αναρτήσεις φάνηκαν λιγότερο ευτυχισμένοι.

«Ήταν σχεδόν σαν μια περήφανη ανακοίνωση (από τα στελέχη του Facebook ότι) έχουν τη δυνατότητα να … συντονίζουν τα συναισθήματα σαν να είχαμε ένα ρυθμιστή έντασης», δήλωσε η Λεμόφ, σημειώνοντας ότι το κοινωνικό δίκτυο δέχτηκε πολλές αντιδράσεις μετά την ανακοίνωσή του.

Επιλέξτε μια πραγματική κοινωνική ζωή αντί για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης

Η ενασχόληση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να απομονώσει τους ανθρώπους, και σε αντίθεση με τους αιχμαλώτους πολέμου, είναι φαινομενικά από επιλογή.

«Όσο περισσότερος χρόνος δαπανάται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τόσο λιγότερος χρόνος δαπανάται σε κοινωνικές ομάδες», δήλωσε η Λεμόφ, αναφερόμενη στις λέσχες και τα πρωταθλήματα μπόουλινγκ που ήταν πιο δημοφιλή στο παρελθόν. Ως αποτέλεσμα, είπε, οι άνθρωποι μπορεί να χάσουν την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων.

Διαβασε ακομα

Έχεις κι εσύ αυτό το σημάδι στο μικρό δάχτυλο του χεριού; Γιατί προκαλεί ανησυχία

Η Λεμόφ δήλωσε ότι πιστεύει ότι το να περνάς περισσότερο χρόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να εξηγήσει γιατί τόσοι πολλοί άνθρωποι είναι μοναχικοί. Είναι μια κατάσταση Catch-22: Οι άνθρωποι που είναι μόνοι τείνουν να χρησιμοποιούν περισσότερο τα κοινωνικά δίκτυα, σύμφωνα με μια μελέτη του 2016. Και η συνεχιζόμενη χρήση των κοινωνικών δικτύων θα μπορούσε να τους κάνει πιο μοναχικούς.

Η μοναξιά είναι τρομερή για την ψυχική υγεία ενός ατόμου. Σε μια μελέτη που διεξήχθη κατά τη διάρκεια των lockdowns του Covid-19 διαπιστώθηκε ότι η μοναξιά συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με μεγαλύτερη κατάθλιψη και σκέψεις αυτοκτονίας.

Τι να κάνετε γι’ αυτό: Για να καταπολεμήσετε αυτό που ο πρώην Γενικός Χειρουργός των ΗΠΑ Vivek Murthy αποκάλεσε επιδημία μοναξιάς, η Λεμόφ συνέστησε να προκαλέσετε τον εαυτό σας να ενταχθεί σε ομάδες που συναντιούνται offline για να κοινωνικοποιηθούν, είτε πρόκειται για μια λέσχη βιβλίου, μια ομάδα περιπάτου, μια βραδιά επιτραπέζιων παιχνιδιών, ή οποιαδήποτε άλλη δραστηριότητα θεωρείτε διασκεδαστική.

Δεν χρειάζεται καν να είναι πάντα τόσο οργανωμένα. Αρκεί να αφήσετε το τηλέφωνό σας στην άκρη και να μιλήσετε με τους διπλανούς σας στο λεωφορείο, στο διάλειμμα και σε κοινωνικές εκδηλώσεις. Τότε δημιουργείται η ευκαιρία να ξεκινήσουν συζητήσεις και μερικές φορές αληθινές φιλίες.

Καλός ύπνος

Οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν περισσότερο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί επίσης να χάσουν τον ύπνο – ένα άλλο πράγμα που είναι απαραίτητο για την ψυχική μας υγεία. Έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι οι νέοι που χρησιμοποιούν περισσότερο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης τείνουν να κοιμούνται αργότερα. Η χρήση smartphones στη μέση της νύχτας μπορεί επίσης να επηρεάσει τον ύπνο.

Το να μην κοιμάστε αρκετά είναι κάτι τρομερό για την ψυχική και σωματική υγεία. Μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η στέρηση ύπνου συνδέεται με πολύ υψηλότερο άγχος και κατάθλιψη.

Διαβασε ακομα

Τι ακριβώς κάνει τελικά η ντοπαμίνη στον εγκέφαλο και το σώμα μας;

Τι να κάνετε γι’ αυτό: Η Λεμόφ συνέστησε στους χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης να ασχοληθούν με αυτό που ονομάζεται καλή υγιεινή του ύπνου. «Συνιστώ στους μαθητές μου να αφήνουν τα τηλέφωνα έξω από τα υπνοδωμάτια τους όταν πέφτουν για ύπνο. Τότε είναι πιο εύκολο να καταπολεμήσουν τον πειρασμό να μείνουν ξύπνιοι κάνοντας doomscrolling μετά την ώρα του ύπνου ή να ελέγξουν το τηλέφωνο όταν ξυπνούν στη μέση της νύχτας, επειδή η συσκευή δεν είναι σε απόσταση αναπνοής», λέει.

Το να χρησιμοποιούμε περισσότερο τις εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να σημαίνει ότι ξοδεύουμε λιγότερο χρόνο για να κοινωνικοποιηθούμε στην πραγματική ζωή και να κοιμηθούμε – και τα δύο είναι απαραίτητα για την ψυχική μας υγεία. Φροντίζοντας να συνειδητοποιούμε πώς μας επηρεάζει η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, περνώντας χρόνο για κοινωνικοποίηση εκτός σύνδεσης και με το να κοιμόμαστε αρκετά, μπορούμε να διατηρούμε τον έλεγχο της ζωής μας αντί να αφήνουμε τα κοινωνικά δίκτυα να μας ελέγχουν.

Με πληροφορίες από CNN