Πλένεις τα χέρια σου όλη την ώρα, μετράς τις πλάκες του πεζοδρομίου καθώς περπατάς και ελέγχεις διπλά και τριπλά τις πόρτες και τα παράθυρα πριν φύγεις από το σπίτι; Όλα αυτά είναι συνήθεις συμπεριφορές όσων πάσχουν από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή (OCD), μία πάθηση που ταλαιπωρεί το 1 έως 3% του παγκόσμιου πληθυσμού.

Με τον όρο «ψυχαναγκασμο» εννοούμε οποιαδήποτε επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά εκτελείται από κάποιον, ο οποίος προσπαθεί εκείνη την ώρα να προσφέρει – έστω και προσωρινή – ανακούφιση στον εαυτό του, «καταπνίγοντας το άγχος του».

Αυτές οι επίμονες, ανεπιθύμητες σκέψεις (ιδεοληψίες) και οι επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές ή ψυχικές πράξεις (ψυχαναγκασμοί) είναι εξουθενωτικές για έναν άνθρωπο με OCD, ο οποίος αν και αναγνωρίζει πως όλα αυτά είναι παράλογα, αισθάνεται ανίκανος να σταματήσει όλες αυτές τις «τελετουργίες».

Συνήθεις ψυχαναγκασμοί

Η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή πλήττει ανθρώπους όλων των φυλών, θρησκειών και εθνικοτήτων και αποτελεί μεγάλο πρόβλημα τόσο για τα ίδια τα άτομα με OCD όσο και για τον περίγυρό τους.

Οι πιο συνηθισμένοι ψυχαναγκασμοί περιλαμβάνουν τη σύνταξη λίστας για τα πάντα, το έντονο ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων ή το επίμονο κοίταγμα, το σχολαστικό καθάρισμα και την επανάληψη λέξεων.

Επιπλέον, τα άτομα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή μπορεί μερικές φορές να είναι προληπτικά σε ακραίο βαθμό και να μην τολμούν, για παράδειγμα, να περάσουν κάτω από μία σκάλα, φοβούμενοι ότι κάτι πολύ κακό θα συμβεί.

Οι πιο περίεργοι ψυχαναγκασμοί

Πάμε ξανά πίσω

Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένα συμπτώματα του OCD που είναι αρκετά πιο ασυνήθιστα, όπως όταν ένα άτομο έχει την ανάγκη να γυρίζει ένα βίντεο που παρακολουθεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης 15 δευτερόλεπτα πίσω ξανά και ξανά μέχρι να νιώσει ικανοποίηση. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με μία ταινία, ένα τραγούδι ή ένα απόσπασμα βιβλίου.

Δεξιά ο αρακάς, αριστερά τα καρότα

Άλλες φορές, άτομα με OCD δίνουν μεγάλη σημασία στον χωροταξικό σχεδιασμό των τροφίμων στο πιάτο τους. Μπορεί το κρέας να μην πρέπει να ακουμπά με τις πατάτες ή το ρύζι, το οποίο συχνά μετρούν κόκκο-κόκκο, δίνοντας την εντύπωση πως «παίζουν με το φαγητό τους». Αλλά υπάρχουν κι αυτοί που δεν θα αντέξουν στη θέα ένα μολύβι να κοιτάζει διαφορετικά από τα υπόλοιπα.

Μονά ή ζυγά;

Για μερικούς ανθρώπους με OCD μπορεί να είναι πολύ ενοχλητικό αν κάτι μένει σε μονό αριθμό, όπως η ένταση της τηλεόρασης, η θερμοκρασία του κλιματιστικού, ή ακόμα και η ώρα στο ρολόι, ενώ σε άλλα άτομα με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή συμβαίνει το αντίθετο.

Πρόσεχε πού πατάς

Πολλοί άνθρωποι έχουν την τάση να μην πατούν τις γραμμές μεταξύ των τετραγώνων όταν περπατούν σε πάτωμα με πλακάκια ή μεγαλύτερες πλάκες, αποφεύγοντας σκόπιμα να ακουμπά το πόδι τους στους αρμούς, κάνοντας μικρά άλματα. Άλλοι μετρούν πάντα τις σκάλες στο ανέβασμα και ξαναμετρούν και στο κατέβασμα παρότι ξέρουν πόσες είναι.

Με πληροφορίες από OCD Institute