Ποια είναι η αλήθεια πίσω από τον «κανόνα των πέντε δευτερολέπτων»; Οι επιστήμονες ερεύνησαν το πόσο ασφαλές είναι να καταναλώσουμε κάτι που έχει έρθει σε επαφή με το πάτωμα, ακόμα και αν είναι για ελάχιστα δευτερόλεπτα, παίρνοντας θέση για την -εδώ και δεκάδες χρόνια- θεωρία, σύμφωνα με την οποία, δεν εγκυμονεί κινδύνους για την υγεία.

Όπως πρεσβεύει αυτός ο κανόνας, αν πέσει ένα κομμάτι τροφής στο πάτωμα και το πάρουμε μέσα στα πέντε πρώτα δευτερόλεπτα, δεν προλαβαίνει να μολυνθεί από τα μικρόβια και είναι ασφαλές για κατανάλωση. Έτσι δεν κινδυνεύουμε από τροφική δηλητηρίαση.

Το κλειδί για τον κανόνα είναι να κατανοήσουμε πόσο γρήγορα τα βακτήρια μεταφέρονται από την επιφάνεια του δαπέδου στο φαγητό. Πολλοί άλλοι άνθρωποι έχουν κάνει λάθος αυτή τη μέτρηση, λέει ο επιστήμονας τροφίμων Donald Schaffner του Πανεπιστημίου Rutgers. Ερασιτεχνικές επιστημονικές μελέτες και τηλεοπτικές «έρευνες» έχουν μπερδέψει το ζήτημα βασιζόμενοι σε πειράματα που δεν στηρίζονται σε επιστημονική διερεύνηση.

Το 2007 το πανεπιστήμιο Clemson βρήκε, μέσω πειραμάτων, ότι δεν έχει σημασία εάν ένα κομμάτι τροφής μείνει σε μια επιφάνεια για πέντε, 30 ή 60 δευτερόλεπτα καθώς η μόλυνση εξαρτάται από το συνολικό αριθμό των μικροβίων που υπάρχουν σε αυτή. Επίσης παίζει ρόλο και το είδος της επιφάνειας.

Πειράματα που αναφέρθηκαν στο περιοδικό Applied and Environmental Microbiology το 2016 έδειξαν ότι ο «κανόνας των πέντε δευτερολέπτων» δεν είναι πραγματικά κανένας κανόνας. Ανακάλυψαν ότι όσο περισσότερο το φαγητό καθόταν σε μια επιφάνεια επικαλυμμένη με βακτήρια, τόσο περισσότερα βακτήρια έμπαιναν πάνω της – αλλά πολλά βακτήρια συγκεντρώθηκαν μόλις το φαγητό χτύπησε στο έδαφος.

Ο μεγαλύτερος ένοχος εδώ δεν είναι ο χρόνος, αλλά η υγρασία. Η υγρή τροφή (για παράδειγμα ένα καρπούζι) συγκεντρώνει περισσότερα βακτήρια από τα πιο ξηρά τρόφιμα, όπως το ψωμί ή τα γλυκά. Οι επιφάνειες με μοκέτα μετέφεραν λιγότερα βακτήρια στα τρόφιμα από ό,τι το πλακάκι. Εννοείται, λένε οι επιστήμονες, ότι δεν πρέπει να ανταλλάσσετε τα πιάτα σας με χαλιά!

Έκτοτε, περισσότερες μελέτες έχουν επιβεβαιώσει πόσο εύκολο είναι να μεταφέρονται βακτήρια στην κουζίνα, είτε στα δάχτυλα, είτε απλά χρησιμοποιώντας το ίδιο ξύλο κοπής για κρέας και λαχανικά (ακόμα και όταν πλένονται μεταξύ των χρήσεων).

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η κατανάλωση ενός μπισκότου που έχει μαζέψει λίγη σκόνη και βακτήρια δαπέδου δεν είναι πιθανό να βλάψει κάποιον με υγιές ανοσοποιητικό σύστημα. Η πρακτική της καλής υγιεινής διατηρώντας τα δάπεδα και τις επιφάνειες καθαρά είναι το πιο σημαντικό μάθημα σε όλο αυτό.

Ίσως, η αξία του «κανόνα των πέντε δευτερολέπτων» βρίσκεται περισσότερο στην ψυχολογία παρά στη μικροβιολογία. Αν μη τι άλλο, το να έχουμε έναν κανόνα παρέχει μια κοινωνικά αποδεκτή δικαιολογία για την άσχημη συμπεριφορά μας. Απλά φωνάξτε «κανόνας πέντε δευτερολέπτων!» πριν μαζέψετε ένα μπισκότο από το πάτωμα και το ρίξετε στο στόμα σας, και όλοι γύρω σας βάλουν τα γέλια.

Με πληροφορίες από National Geographic