Οι κοινωνικοί μας στόχοι αλλάζουν με ποικίλους τρόπους κατά τη διάρκεια της ζωής μας. Άπαξ και το κατανοήσουμε αυτό, τότε σίγουρα θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε πιο ουσιαστικές σχέσεις με τους γύρω μας. Αυτό υποστηρίζουν οι έρευνες.

Προτιμάτε να γνωρίζετε πολλούς νέους ανθρώπους ή να περνάτε χρόνο με έναν μικρό κύκλο στενών φίλων; Ίσως πιστεύετε ότι η απάντηση εξαρτάται από το αν είστε εξωστρεφής ή εσωστρεφής. Ωστόσο, υπάρχει ένας ακόμη σημαντικός, αλλά λιγότερο γνωστός, παράγοντας που διαμορφώνει τις κοινωνικές μας προτιμήσεις: η ηλικία.

Οι φιλίες ωφελούν τους ανθρώπους όλων των ηλικιών, βελτιώνοντας ακόμη και την υγεία και τη μακροζωία μας, όπως διαπιστώνουν πολλές έρευνες. Στην τρίτη ηλικία, οι φιλίες μπορούν να αποτελέσουν ιδιαίτερα σημαντική πηγή ευτυχίας και ικανοποίησης. Μάλιστα, οι συχνές επαφές με στενούς φίλους μπορεί να αυξήσουν την ευτυχία περισσότερο από τις επαφές με μέλη της οικογένειας.

Οι φιλίες στην τρίτη ηλικία

Μια απλή εξήγηση γι’ αυτό είναι ότι οι φιλίες μπορεί να είναι πιο ευχάριστες και λιγότερο τεταμένες από άλλες σχέσεις. Σύμφωνα με μελέτη Αμερικανών άνω των 65 ετών, οι συναντήσεις με φίλους θεωρήθηκαν πιο ευχάριστες από εκείνες με μέλη της οικογένειας. Αυτά τα ευρήματα έρχονται σε αντίθεση με παλαιότερες μελέτες που δίνουν έμφαση στην οικογένεια ως την κύρια πηγή υποστήριξης για ηλικιωμένους.

Διαβασε ακομα

Ευχαρίστησε τους φίλους σου γιατί εκτός από παρέα, σου προσφέρουν και υγεία

Ωστόσο, υπάρχει μια σημαντική διαφορά στον τρόπο με τον οποίο οι ηλικιωμένοι επιλέγουν και διατηρούν φιλίες. Ενώ οι νέοι αναζητούν ενεργά νέες επαφές, οι ηλικιωμένοι περιορίζουν σκόπιμα τον κοινωνικό τους κύκλο, περιγράφει η Katherine Fiori, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Adelphi της Νέας Υόρκης. Αυτός ο περιορισμός έχει πλεονεκτήματα, αλλά και ορισμένα μειονεκτήματα που αξίζει να αντιμετωπιστούν.

Τα πλεονεκτήματα ενός μικρότερου κύκλου

Ένα πλεονέκτημα της καλλιέργειας ενός μικρότερου κύκλου είναι ότι οι εναπομείνασες σχέσεις τείνουν να είναι υψηλής ποιότητας. «Καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, η προοπτική τους για το μέλλον αλλάζει – έχουν λιγότερο χρόνο ζωής ουσιαστικά», λέει η Fiori. «Οι προτεραιότητές τους αλλάζουν και επικεντρώνονται σε κοινωνικο-συναισθηματικούς στόχους».

Αυτό είναι γνωστό ως θεωρία της κοινωνικο-συναισθηματικής επιλεκτικότητας. Οι νεότεροι βλέπουν το μέλλον τους ως ανοιχτό και εστιάζουν στη δημιουργία νέων συνδέσεων. Οι μεγαλύτεροι ενήλικες προτιμούν να περνούν χρόνο με ανθρώπους που τους γνωρίζουν καλά, μειώνοντας έτσι τις κοινωνικές τους σχέσεις.

Συστολή και εξάπλωση κοινωνικών κύκλων

Στο πλαίσιο αυτής της συστολής, οι ηλικιωμένοι απομακρύνουν ακόμη και λιγότερο στενές γνωριμίες από τον κοινωνικό τους κύκλο, αυξάνοντας τη λεγόμενη «συναισθηματική πυκνότητα». Επιδιώκουν να δημιουργήσουν μια μικρότερη, πιο σφιχτή ομάδα σχέσεων. Παράλληλα, τείνουν να συγχωρούν περισσότερο και να είναι θετικοί με τους δεσμούς που έχουν επιλέξει, προσπαθώντας να απολαύσουν τον χρόνο που τους απομένει.

Διαβασε ακομα

Μην είσαι αυτός ο τοξικός φίλος που δεν θέλει κανείς

Αυτή η θετική προσέγγιση συνδέεται με άλλες έρευνες που δείχνουν ότι οι ηλικιωμένοι γενικά έχουν πιο θετική στάση και εστιάζουν σε θετικές εμπειρίες, γνωστό ως «φαινόμενο θετικότητας». Όμως, δεν χρειάζεται να είναι κάποιος ηλικιωμένος για να εστιάσει σε στενές, θετικές σχέσεις. Οι νέοι που σκέφτονται τη θνητότητα και τον περιορισμένο χρόνο αλλάζουν επίσης κοινωνικούς στόχους, όπως έδειξε μια μελέτη του 2016.

Η οικογένεια που έχεις επιλέξει

Μερικές φιλίες γίνονται τόσο στενές που μπορεί να μοιάζουν με οικογένεια. Στην ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, οι «επιλεγμένες οικογένειες» συχνά παρέχουν υποστήριξη, ειδικά για μεγαλύτερους ανθρώπους που έχουν βιώσει διακρίσεις και απόρριψη. Παράλληλα, όσοι δεν έχουν παιδιά βασίζονται περισσότερο στους φίλους τους.

Η έρευνα της Alexandra Thompson στο Πανεπιστήμιο Newcastle διαπίστωσε ότι ο ιδανικός αριθμός στενών φίλων για την ψυχολογική ευημερία είναι τέσσερις. Πάνω από αυτόν τον αριθμό, τα οφέλη δεν είναι τόσο σημαντικά.

Με πληροφορίες από BBC