Το 1902, ο J. M. Barrie, ένας Σκωτσέζος μυθιστοριογράφος μάς σύστησε τον Πίτερ Παν, ένα αγόρι που μπορούσε να πετάξει και είχε την ικανότητα να μεταφέρεται από την πραγματικότητα σε έναν φανταστικό κόσμο, παίρνοντας πολλές φορές και άλλα παιδιά μαζί του. Ο Πίτερ Παν ήταν ο αιώνιος έφηβος: Ένα αγόρι που δεν μεγαλώνει ποτέ ούτε θέλει να ωριμάσει. Η ενηλικίωση, εξάλλου, θα σήμαινε την απώλεια της περιπέτειας και το βάρος της ευθύνης.

Και κάπως έτσι, το σύνδρομο του Πίτερ Παν χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει τους ενήλικες που δυσκολεύονται να αποδεχτούν τις ευθύνες που συνεπάγεται η ενηλικίωση.

Παρόλο που δεν αποτελεί επίσημη διάγνωση, οι κοινωνικοί επιστήμονες έχουν αναπτύξει τρόπους μέτρησης του Συνδρόμου, ώστε οι κλινικοί γιατροί να μπορούν να το αναγνωρίζουν και να το αντιμετωπίζουν καλύτερα.

Τι είναι το σύνδρομο του Πίτερ Παν;

Το σύνδρομο του Πίτερ Παν έχει να κάνει με την προσπάθεια αποφυγής των δεσμεύσεων που συνοδεύουν την ενηλικίωση, όπως η οικονομική ανεξαρτησία και η αυτοδυναμία. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ο Dr. Dan Kiley, ένας ψυχολόγος χρησιμοποίησε τον όρο για να περιγράψει τα έφηβα αγόρια που έβλεπε στην κλινική του πρακτική πως ήταν δυστυχισμένα και απρόθυμα να αποδεχτούν την επικείμενη ενηλικίωσή τους.

Ένα άτομο που πάσχει από το σύνδρομο του Πίτερ Παν μπορεί να αισθάνεται αποκομμένο από την ομάδα των συνομηλίκων του καθώς ωριμάζει και μεταβαίνει προς την ενηλικίωση. Συχνά, το άτομο βιώνει μοναξιά και δυσαρέσκεια.

Ο ψυχολόγος πρότεινε ότι μέρος της δυστυχίας οφείλεται σε χαρακτηριστικά που διαθέτουν οι νάρκισσοι, όπως η κατηγορία των άλλων για τις προσωπικές αποτυχίες, η προτεραιότητα στις προσωπικές επιθυμίες εις βάρος των αναγκών των άλλων και ο φόβος της κριτικής και της σύγκρουσης.

Οι συγκεκριμένοι έφηβοι λίγο πριν τα 18 έτη ήθελαν μια καριέρα και ένιωθαν ότι τους άξιζε η επιτυχία, αλλά δεν ήταν πρόθυμοι να εργαστούν γι’ αυτήν ή να αναλάβουν μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις. Ταυτόχρονα, όμως, ένιωθαν απογοητευμένοι από την έλλειψη ευκαιριών ή επιτευγμάτων.

Τα χαρακτηριστικά

Τυπικά χαρακτηριστικά του Συνδρόμου είναι:

• η αδυναμία ανάληψης ευθυνών
• η αδυναμία δέσμευσης και τήρησης υποσχέσεων
• η υπερβολική φροντίδα για την εξωτερική εμφάνιση
• η έμφαση στην καλοπέραση
• τα μειωμένα επίπεδα αυτοεκτίμησης (το οποίο όμως δεν γίνεται αντιληπτό, καθώς το άτομο δείχνει υπερβολικά «ανεξάρτητο»)
• ο φόβος για τη μοναξιά
• η έλλειψη ανοχής στην κριτική

Θεραπεία του Συνδρόμου του Πίτερ Παν

Το τεστ για το Σύνδρομο του Πίτερ Παν αποτελείται από 22 ερωτήσεις στις οποίες ένα άτομο καλείται να απαντήσει – κατά πόσο συμφωνεί ή διαφωνεί – χρησιμοποιώντας μία κλίμακα από το 1 έως το 5. Η βαθμολογία μπορεί να κυμαίνεται από τις 22 έως τις 110 μονάδες.

Σημειώνεται πως το Σύνδρομο του Πίτερ Παν δεν αποτελεί κλινικό ορισμό και δεν περιλαμβάνεται στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών. Ωστόσο, η Melek Kalkan, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Ondokuz Mayıs στην Τουρκία, βλέπει τη δυνατότητα χρήσης του ερωτηματολογίου σε κλινικές δοκιμές ασθενών.

«Με ένα τέτοιο εργαλείο, μπορούν να αναπτυχθούν προληπτικές ή θεραπευτικές παρεμβάσεις για να βοηθηθούν τα άτομα που αγωνίζονται με την καθυστέρηση της ενηλικίωσης, αποφεύγουν τις ευθύνες και έχουν δυσκολίες στην εγκαθίδρυση και διατήρηση σχέσεων με ενήλικες», λέει η ίδια.

Παρόλο που δεν είναι το τέλος του κόσμου εάν κάποιος πάσχει από το Σύνδρομο του Πίτερ Παν, καλό θα ήταν, εάν εντοπίζεις ότι προκαλεί προβλήματα στις προσωπικές ή και επαγγελματικές σχέσεις σου με τους άλλους, να ζητήσεις βοήθεια από ειδικό.

Διαβασε ακομα

Βαριέσαι; Η Ανία έχει πολλά να σου μάθει

Η ψυχοθεραπεία μπορεί, για άλλη μία φορά, να κάνει θαύματα: Το να ασχολούμαστε με τον εαυτό μας εξάλλου, επιχειρώντας να νιώθουμε και να είμαστε καλύτερα ψυχικά δεν δηλώνει αδυναμία αλλά απαράμιλλο θάρρος και διάθεση για ζωή.

Με πληροφορίες από Discover