Λίγες ώρες μετά το τρομερό περιστατικό στην πτήση SQ321 της Singapore Airlines λόγω έντονων αναταράξεων – χρειάστηκε να προσγειωθεί εκτάκτως στην Μπανγκόκ, με έναν νεκρό και αρκετούς τραυματίες στο αεροσκάφος – ο Alfonso de Bertodano, ψυχολόγος έλαβε 300 μηνύματα στο Instagram που τον ρωτούσαν τι είχε συμβεί.

«Αυτό που θέλουν πολλοί, άμεσα, για να διαχειριστούν τη φοβία τους, είναι να καταλάβουν ότι δεν θα ξανασυμβεί για να μην έχουν τον φόβο της πτήσης».

Αεροφοβία είναι ο υπερβολικός ή και παράλογος φόβος που βιώνει κάποιο άτομο σε σχέση με τις πτήσεις. Ο φόβος που βιώνει ένα αρκετά μεγάλο μέρος του πληθυσμού (υπολογίζεται περίπου 20—25%) όταν πρόκειται να πετάξει ή κατά τη διάρκεια της πτήσης μπορεί να φτάσει σε διάφορα επίπεδα από απλή ενόχληση έως σοβαρή ανησυχία και τελικά φοβία.

Αρκετοί από αυτούς επιλέγουν να καταναλώσουν κάποια ποσότητα αλκοόλ ή ηρεμιστικά χάπια προκειμένου να καταπραΰνουν τα συμπτώματα προσωρινά και να είναι σε θέση να πραγματοποιήσουν το ταξίδι τους.

Στην περίπτωση όμως της αεροφοβίας ή φοβίας πτήσεων το άτομο αναβάλλει ή ακυρώνει κατ’ επανάληψη τα ταξίδια του ή επίσης μπορεί να επιλέγει άλλους τρόπους για να ταξιδέψει, περισσότερο χρονοβόρους και ενδεχομένως με περισσότερη ταλαιπωρία.

Οι επιπτώσεις της αεροφοβίας στη ζωή κάποιου μπορεί να είναι σημαντικές αφού η αποφυγή των ταξιδιών με αεροπλάνο μπορεί να σημαίνει περιορισμό της κοινωνικής ζωής, των προοπτικών επαγγελματικής ανέλιξης, της ψυχαγωγίας κ.λπ.

Τα συμπτώματα της αεροφοβίας εκτός από κρίσεις πανικού που είναι δυνατό να περιλαμβάνει είναι πιθανό επίσης να εμφανίζεται μέσω διαφόρων εκδηλώσεων του άγχους όπως είναι εφίδρωση, ταχυκαρδία, τρόμος, ζάλη, ναυτία, πονοκέφαλος, συχνοουρία, διάρροια και πολλά άλλα συμπτώματα.

Σύμφωνα με ειδικούς, μόνο ένα μικρό ποσοστό των ανθρώπων που πάσχουν από αεροφοβία το δείχνουν. Και το κακό μεγαλώνει κάθε φορά που υπάρχουν νέα για περιστατικά όπως αυτό με τη Singapore Airlines.

«Είναι πολύ συνηθισμένο και λογικό, με γεγονότα αυτού του τύπου να αυξάνεται ο φόβος για τις πτήσεις και να προσπαθούμε να τον δικαιολογήσουμε με το επιχείρημα ότι οι αναταράξεις προκαλούν τραυματισμούς και ακόμη και θανάτους» εξηγεί de Bertodano.

Ο φόβος της πτήσης, λένε οι ψυχολόγοι, είναι από τους πιο συνηθισμένους, το πρόβλημα είναι όταν γίνεται φοβία και σε οδηγεί σε πανικό. Είναι τόσο συνηθισμένος που υπάρχει ήδη μια κλινική ειδικότητα, η αεροναυτική ψυχολογία, που συνδυάζει τη θεραπευτική γνώση με αυτή της αεροναυτιλίας.

Ο πιλότος και ψυχολόγος De Bertodano εξηγεί ότι η αναστροφή της αεροφοβίας απαιτεί «να χρησιμοποιούμε την ικανότητά μας να αυτοδιαχειριζόμαστε το άγχος με βασικές γνώσεις αεροπορίας. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πώς να εκτοπίζουμε τις βαθιές πεποιθήσεις μέσω της γνώσης».

Ποιοι φοβούνται να πετάξουν

Οι ψυχολόγοι που θεραπεύουν άτομα με φοβία της πτήσης εξηγούν ότι ένα μικρό ποσοστό είναι άτομα που είχαν κακή εμπειρία στο πλοίο και έχουν μετατραυματικό στρες, αλλά είναι το λιγότερο. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι ανήσυχοι άνθρωποι που τοποθετούν τους φόβους τους στο αεροπλάνο. Λόγω έλλειψης γνώσεων αεροναυτικής ασφάλειας και εκπαίδευσης πιλότων. Ο De Bertodano προσθέτει ότι υπάρχει μια «προδιάθεση όταν έχουμε μέλη της οικογένειας που φοβούνται να πετάξουν». Με την ηλικία ή τη μητρότητα, αυτός ο φόβος τείνει επίσης να αυξάνεται, που συνδέεται με τις ευθύνες που αποκτήθηκαν.

Τι φοβούνται περισσότερο;
Οι ψευδείς πεποιθήσεις για τη λειτουργία των αεροπλάνων και την ασφάλεια είναι η βάση του φόβου της πτήσης. Πρόκειται, όπως λένε οι ειδικοί, για μια αδικαιολόγητη και δυσανάλογη αντίδραση. Το πιο τρομακτικό πράγμα είναι οι αναταράξεις, ακολουθούμενη από προσγείωση με πλάγιο άνεμο ή δυνατό άνεμο, απογείωση, ενώ ποσοστό 10% πιστεύει ότι το αεροπλάνο μπορεί να πέσει κάτι που είναι «αδύνατο» από τους νόμους της φυσικής.

Σχετικά με τις αναταράξεις, εξηγούν ότι αν και υπάρχουν βαθμοί, από 1 έως 6 (από ήπιο έως τυφώνα), τα φτερά του αεροπλάνου προετοιμάζονται και δοκιμάζονται για να μην σπάσουν σε κανένα από τα σενάρια και ότι οι πιλότοι που ελέγχουν πάντα τον καιρό, πριν και καθοδόν, επιτρέπεται να εισέρχονται σε περιοχή με αναταράξεις μόνο μέχρι το δεύτερο βαθμό. Αν και σε αυτή την περίπτωση, αν δεν φοράτε τη ζώνη ασφαλείας, θα πεταχθείτε έξω από το κάθισμα, εξ ου και η σημασία της χρήσης της. Οι αναταράξεις, όχι μάταια, είναι η κύρια αιτία τραυματισμών του πληρώματος και των επιβατών σε μη θανατηφόρα ατυχήματα.

Πόσο ασφαλείς είναι οι πτήσεις;

Το εξειδικευμένο μπλογκ fearalaviones δημοσίευσε μια ανάρτηση αυτή την εβδομάδα σχετικά με την επίδραση του ατυχήματος στη Σιγκαπούρη στον φόβο των πτήσεων. Παρέχει τα ακόλουθα στοιχεία: «Το 2022 υπήρχαν 233 άνθρωποι που πέθαναν σε αεροπορικό δυστύχημα (εμπορική αεροπορική εταιρεία) σε όλο τον κόσμο, έναντι 1.350.000 που έχασαν τη ζωή τους σε τροχαίο ατύχημα».

«Το 2023 δεν σημειώθηκαν θανατηφόρα ατυχήματα και ήταν, η καλύτερη χρονιά για την ασφάλεια της εμπορικής αεροπορίας». Επίσης ότι το συνολικό ποσοστό ατυχημάτων απογείωσης ήταν 0,80 ανά εκατομμύριο. Σύμφωνα με αυτό το μπλογκ «ένα άτομο θα έπρεπε να ταξιδεύει με αεροπλάνο κάθε μέρα για 103.239 χρόνια για να υποστεί ένα θανατηφόρο ατύχημα».

Πώς λειτουργεί η θεραπεία της αεροφοβίας;

Ορισμένες αεροπορικές εταιρείες έχουν μαθήματα για τον φόβο της πτήσης. Υπάρχουν επίσης κλινικές που προσφέρουν μαθήματα για αυτή την επαναλαμβανόμενη φοβία. Τα μαθήματα απευθύνονται «σε άτομα που δεν μπορούν να πάρουν αεροπλάνο λόγω άγχους» ή «αυτούς που υφίστανται τρομερή ενόχληση κατά τη διάρκεια της πτήσης». Συνδυάζουν ψυχολογική υποστήριξη με εκπαίδευση, που αφορά ενημέρωση σχετικά με την αυστηρή εκπαίδευση των πιλότων, τα πολύπλοκα συστήματα ασφαλείας και τις διαφορετικές επιθεωρήσεις του αεροσκάφους.

Αλλά ο καλύτερος τρόπος για να ξεπεράσεις έναν φόβο είναι να τον «αντιμετωπίσεις», προσθέτουν και γι’ αυτό προσφέρουν πτήσεις με ψυχολογική συνοδεία. «Η πραγματικότητα είναι ότι η διαχείριση του άγχους από μόνη της υπολείπεται και η γνώση από μόνη της δεν αρκεί για να δουλέψει πάνω στη φοβία», εξηγεί ο De Bertondo. Το κλειδί της επιτυχίας είναι, κατά τη γνώμη του, «να διακόψεις τον μηχανισμό του φόβου σαν να ήταν κάποιος φόβος και όχι φοβία».

Με πληροφορίες από 20minutos