Οι τεράστιοι δασμοί που ανακοίνωσε ο Ντόναλντ Τραμπ για δεκάδες έθνη την προηγούμενη εβδομάδα παρουσιάστηκαν ως «ανταποδοτικοί» που «ισοφαρίζουν» τις χρεώσεις άλλων χωρών, λαμβάνοντας υπόψη ακόμα και μη δασμολογικούς φραγμούς όπως φόρους προστιθέμενης αξίας και άλλα τέτοια μέτρα.

Αλλά ο πραγματικός υπολογισμός που χρησιμοποίησε η κυβέρνηση Τραμπ δεν είναι καθόλου ανταποδοτικός.

Η αντιστοίχιση των δασμών με το δολάριο είναι ένα απίστευτα δύσκολο έργο, που περιλαμβάνει την εξέταση του δασμολογικού προγράμματος κάθε χώρας και την αντιστοίχιση μιας σύνθετης σειράς προϊόντων, καθένα από τα οποία έχει διαφορετική χρέωση για κάθε παραλλαγή.

Αντίθετα, η κυβέρνηση Τραμπ χρησιμοποίησε έναν πολύ απλό υπολογισμό: το εμπορικό έλλειμμα της χώρας διαιρούμενο με τις εξαγωγές της προς τις Ηνωμένες Πολιτείες επί ½ και αυτό είναι.

Διαβασε ακομα

Ο άγνωστος σκιώδης πόλεμος της Ευρώπης

Ο υπολογισμός προτάθηκε για πρώτη φορά από τον δημοσιογράφο James Surowiecki σε μια ανάρτηση στο X και υποστηρίχθηκε από αναλυτές της Wall Street. Η κυβέρνηση Τραμπ επιβεβαίωσε αργότερα ότι αυτός ήταν ο υπολογισμός που χρησιμοποίησε.

Για παράδειγμα, το εμπορικό έλλειμμα της Αμερικής με την Κίνα το 2024 ήταν 295,4 δισεκατομμύρια δολάρια και οι Ηνωμένες Πολιτείες εισήγαγαν κινεζικά αγαθά αξίας 439,9 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Αυτό σημαίνει ότι το εμπορικό πλεόνασμα της Κίνας με τις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν 67% της αξίας των εξαγωγών της – μια τιμή που η κυβέρνηση Τραμπ χαρακτήρισε «δασμό που επιβλήθηκε στις ΗΠΑ».

Μόνο που δεν ήταν κάτι τέτοιο.

«Ενώ αυτά τα νέα δασμολογικά μέτρα έχουν πλαισιωθεί ως αμοιβαία, αποδεικνύεται ότι η πολιτική είναι στην πραγματικότητα στόχευση πλεονασμάτων», σημείωσε ο Mike O’Rourke, επικεφαλής στρατηγικής μάρκετινγκ της Jones Trading.

«Δεν φαίνεται να έχουν χρησιμοποιηθεί δασμοί για τον υπολογισμό του φόρου. Η κυβέρνηση Τραμπ στοχεύει συγκεκριμένα έθνη με μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα όσον αφορά στις Ηνωμένες Πολιτείες σε σχέση με τις εξαγωγές τους προς τις Ηνωμένες Πολιτείες», πρόσθεσε.

Ο ερασιτεχνικός υπολογισμός που χρησιμοποίησε η κυβέρνηση Τραμπ θα μπορούσε να έχει ευρείες επιπτώσεις για τις χώρες από τις οποίες εξαρτάται η Αμερική για αγαθά – και τις παγκόσμιες εταιρείες που τα προμηθεύουν.

«Η γνώση του τρόπου υπολογισμού αυτών των φόρων υπογραμμίζει ότι γενικά θα είναι μεγαλύτεροι για τα έθνη στα οποία οι αμερικανικές εταιρείες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό για την αλυσίδα εφοδιασμού τους», είπε ο O’Rourke. «Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς αυτοί οι δασμοί δεν θα προκαλούσαν όλεθρο στο περιθώριο κέρδους των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών».

Το σοβαρό μαθηματικό σφάλμα

Ο μαθηματικός τύπος που χρησιμοποίησε η κυβέρνηση Τραμπ για τον υπολογισμό των «ανταποδοτικών» δασμών έχει ένα σοβαρό μαθηματικό σφάλμα, το οποίο υπερβάλλει σημαντικά τον πραγματικό αντίκτυπο, κατά περίπου τέσσερις φορές, σύμφωνα με οικονομολόγους του American Enterprise Institute.

Όπως αναφέρει το Axios.com, αντί να υπολογίζει σωστά τους δασμούς, κατέληξε να επιβάλει πολύ υψηλότερους απ’ ό,τι χρειαζόταν για την επίτευξη των στόχων της αμερικανικής πολιτικής.

Μετά την ανακοίνωση των δασμών την περασμένη Τετάρτη, η κυβέρνηση δημοσίευσε έναν περίπλοκο τύπο που, σύμφωνα με τις δηλώσεις της, ανέπτυξε με τη συνεργασία του Συμβουλίου Οικονομικών Συμβούλων.

Ο τύπος δεν είναι τίποτε περισσότερο από το εμπορικό έλλειμμα των ΗΠΑ με κάθε χώρα, διαιρούμενο με την αξία των αγαθών που εισάγονται από αυτή τη χώρα. Δύο ακόμη μεταβλητές της εξίσωσης αλληλοαναιρούνται και καθίστανται πρακτικά ανούσιες.

Ο τύπος που χρησιμοποιήθηκε υπολόγιζε «την ελαστικότητα των τιμών εισαγωγών ως προς τους δασμούς», δηλαδή την επίδραση των δασμών στην τιμή των εισαγόμενων προϊόντων. Ωστόσο, η κυβέρνηση Τραμπ χρησιμοποίησε μια τιμή ελαστικότητας 0,25, η οποία σύμφωνα με την οικονομική θεωρία, σημαίνει ότι η επίδραση του δασμού στην τιμή εισαγωγής είναι περιορισμένη. Οι οικονομολόγοι, ωστόσο, υποστηρίζουν ότι χρησιμοποιήθηκε λάθος τιμή. Η σωστή τιμή θα ήταν 0,945, η οποία δείχνει ότι σχεδόν όλος ο δασμός επηρεάζει άμεσα την τιμή εισαγωγής.

Οι οικονομολόγοι Corinth και Veuger, τονίζουν ότι είναι αντιφατικό να συνδυάζονται δύο διαφορετικοί τύποι ελαστικότητας στην εξίσωση, όπως έκανε η κυβέρνηση Τραμπ. Όπως εξηγούν, οι τύποι αυτοί δεν αλληλοσυμπληρώνονται και πρέπει να χρησιμοποιούνται ξεχωριστά. Αν η κυβέρνηση Τραμπ είχε χρησιμοποιήσει τη σωστή τιμή για την ελαστικότητα, ο δασμός που θα επιβαλόταν σε χώρες όπως το Βιετνάμ θα ήταν 12,2% και όχι 46%, όπως τελικά εφαρμόστηκε.

Η Υπηρεσία Εμπορικού Αντιπροσώπου των ΗΠΑ (USTR) υποστήριξε τους υπολογισμούς της με έρευνες του καθηγητή Alberto Cavallo από το Harvard Business School. Ωστόσο, ακόμα και ο ίδιος ο Cavallo δήλωσε ότι δεν είναι σαφές αν τα ευρήματά του χρησιμοποιήθηκαν σωστά. Παρόλα αυτά, η USTR συνεχίζει να στηρίζει τα μαθηματικά της.

Οι Corinth και Veuger ξεκαθαρίζουν ότι ο τύπος που χρησιμοποίησε η κυβέρνηση Τραμπ δεν έχει βάση στην οικονομική θεωρία ή το εμπορικό δίκαιο, αλλά οι υπεύθυνοι αξιωματούχοι θα πρέπει να διασφαλίσουν τη σωστή εφαρμογή των υπολογισμών.

Με πληροφορίες από CNN