Στα 107 της χρόνια, η Apo Whang-Od Oggay είναι η γηραιότερη καλλιτέχνης τατουάζ στον κόσμο. Στο Buscalan, ανάμεσα στα κυματιστά βουνά της επαρχίας Kalinga των Φιλιππίνων, η Whang-Od Oggay ασχολείται από την εφηβεία της με το Batok, μια παραδοσιακή μορφή δερματοστιξίας που χρησιμοποιείται από τις αυτόχθονες φυλές της περιοχής.

Για περισσότερες από εννέα δεκαετίες, κάνει τατουάζ με το χέρι εμπνευσμένα από τη γεωργία και το τοπίο της περιοχής. Έχει χτυπήσει τατουάζ σε πολεμιστές της φυλής της με περίτεχνα γεωμετρικά μοτίβα, αλλά και σε γυναίκες της φυλής Butbut σύμβολα γονιμότητας.

Η ξακουστή φήμη της προσελκύει καθημερινά πλήθη τουριστών στο Buscalan, δημιουργώντας μια αναπτυσσόμενη βιομηχανία τατουάζ – σε αυτό το κατά τα άλλα αγροτικό χωριό. Η Whang-Od ακούραστη κάνει για ώρες τατουάζ, σχεδόν σαν μηχανή. Η λίστα αναμονής για ένα τατουάζ της, τεράστια.

Το τατουάζ των ιθαγενών

Το Batok, ή αλλιώς το τατουάζ των ιθαγενών Φιλιππινέζων, υπάρχει για περισσότερα από χίλια χρόνια. Τα περίτεχνα σχέδια κοσμούσαν κάποτε τόσο τους άνδρες, όσο και τις γυναίκες, υποδηλώνοντας τα πάντα, από ανδρεία μέχρι δύναμη και προστασία.

Αλλά η παραδοσιακή μορφή τέχνης έπεσε σε δυσμένεια, εν μέρει λόγω της σύνδεσής της με την παράνομη πρακτική του κυνηγιού κεφαλών (ιστορικά, οι άνδρες έκαναν τατουάζ στο στήθος αφού επέστρεφαν με το κεφάλι του εχθρού).

News Πώς η κλιματική κρίση «πνίγει» την ισότητα των φύλων

Η περιοχή Kalinga, που βρίσκεται ψηλά στα βουνά, παρέμεινε ουσιαστικά ανεξάρτητη παρά τα 300 χρόνια ισπανικής αποικιοκρατίας. Οι πολεμιστές της ήταν γεμάτοι τατουάζ και πολεμούσαν με σθένος τους ξένους.

Όταν οι Αμερικανοί καθολικοί ιεραπόστολοι έφτασαν τελικά για να χτίσουν σχολεία τον 20ό αιώνα, τα κορίτσια του χωριού -που συχνά έφεραν τατουάζ που συμβόλιζαν την ενηλικίωσή τους- αναγκάζονταν να καλύπτουν τα χέρια τους με μακριά μανίκια.

Το τατουάζ θεωρείτο σημάδι ντροπής κάθε φορά που οι χωρικοί πήγαιναν στις κοντινές πόλεις, καθώς οι Φιλιππινέζοι των πόλεων συχνά θεωρούσαν την πρακτική αυτή «οπισθοδρομική». Τις τελευταίες δεκαετίες, η δημοτικότητα των τατουάζ μεταξύ των εγκληματικών συμμοριών έχει στιγματίσει περαιτέρω την τέχνη αυτή.

«Τα τατουάζ στις Φιλιππίνες δεν ήταν αποδεκτά, ειδικά από τις θρησκευτικές οικογένειες, λόγω των αρνητικών συνδηλώσεων και τη σύνδεση τους με το έγκλημα» δήλωσε ο Kent Donguines, ο σκηνοθέτης του επερχόμενου ντοκιμαντέρ για την Whang-Od, με τίτλο “Treasure of the Rice Terraces”.

Η φήμη της ξεπέρασε τα σύνορα

Αλλά οι αντιλήψεις αλλάζουν – και αυτό μπορεί να οφείλεται, εν μέρει, στην Whang-Od. Η καλλιτέχνης είναι γνωστή σε τοπικό επίπεδο εδώ και δεκαετίες, αλλά έγινε διάσημη όταν ο Lars Krutak την παρουσίασε στη σειρά του Discovery Channel “Tattoo Hunter”, η οποία προβλήθηκε το 2009.

Η φήμη της εξαπλώθηκε γρήγορα. Ταξιδιωτικοί vloggers, συνεργεία ειδήσεων και διασημότητες επιχείρησαν να τη συναντήσουν. Η Whang-Od κοσμούσε το εξώφυλλο της Vogue Philippines τον Απρίλιο του 2023, καθιστώντας την το γηραιότερο άτομο που έχει βρεθεί στο εξώφυλλο οποιασδήποτε έκδοσης του διάσημου περιοδικού.

View this post on Instagram

A post shared by Vogue Philippines (@voguephilippines)

Νωρίτερα φέτος, μια πρώην διαγωνιζόμενη των καλλιστείων Miss Universe Φιλιππίνες, η Michelle Dee, έκανε τατουάζ από την Whang-Od και διαγωνίστηκε στα καλλιστεία φορώντας ένα κοστούμι εμπνευσμένο από τα τατουάζ της.

Μία τέχνη μόνο για άνδρες

Η διεθνής φήμη της 107χρονης έχει πυροδοτήσει μια ευρύτερη συζήτηση για την ταυτότητα των Φιλιππίνων. Οι λάτρεις των τατουάζ λένε ότι το έργο της εξυμνεί πτυχές του προ-αποικιακού πολιτισμού, απομυθοποιώντας τα προκατασκευασμένα ταμπού και τιμώντας το Batok ως σημάδι «του ανήκειν».

Σύμφωνα με τη λαογραφία και την έρευνα του Krutak, η πρακτική αυτή περνούσε μέσα από τις οικογένειες, αλλά συχνά μόνο στους άνδρες. Η Whang-Od έμαθε την τέχνη από τον πατέρα της, ο οποίος θεωρούνταν δάσκαλος τατουάζ στην περιοχή και έβλεπε δυνατότητες στις ικανότητές της.

Τα σύμβολα που έκανε τατουάζ – από γεωμετρικές γραμμές, κύκλους, ζώα και φυλετικά σχέδια – είχαν όλα ένα συγκεκριμένο νόημα. Ορισμένα σχέδια αντιπροσώπευαν το τοπίο και τις τοπικές καλλιέργειες. Στον κατάλογο των σχεδίων προστέθηκαν επίσης ουράνια σύμβολα και απεικονίσεις της θάλασσας.

Με την πάροδο του χρόνου, τα τατουάζ της έγιναν σύμβολα της ειρήνης. Σύμφωνα με τον Krutak, ο οποίος έχει μελετήσει το έργο της Whang-Od εδώ και δεκαετίες, έχει κάνει τατουάζ ακόμη και φυλές που θεωρούνταν εχθρικές, όπως τους Bontoc.

Η Whang-Od λέει συχνά ότι τα υλικά αγαθά εξαφανίζονται όταν πεθαίνεις, αλλά τα τατουάζ είναι τα μόνα πράγματα που μπορείς να πάρεις μαζί σου στη μετά θάνατον ζωή.

Όμως παρά το εντυπωσιακό γήρας της Whang-Od, δεν είναι αθάνατη. Η οικογένειά της έχει ετοιμάσει μια κρύπτη για εκείνη, κρυμμένη στο βουνό, με ένα γιγαντιαίο άγαλμά της που περιβάλλεται από φωτογραφίες, βραβεία και αναμνηστικά από τους χιλιάδες επισκέπτες που έχει κάνει τατουάζ κατά τη διάρκεια της ζωής της.

Με πληροφορίες από CNN