Μεγέθυνση κειμένου
Η σημαία του ουράνιου τόξου υφίσταται μετατροπές εδώ και μισό αιώνα. Παραμένει, όμως, ακλόνητο σύμβολο της υπέρηφάνειας των ΛΟΑΤΚΙΑ+
Η εμβληματική σημαία υπερηφάνειας (Pride flag) με το ουράνιο τόξο, που συχνά βλέπουμε να κοσμεί σπίτια, επιχειρήσεις και προφυλακτήρες αυτοκινήτων σε όλο τον κόσμο, είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα πολύχρωμο κομμάτι ύφασμα: Αποτελεί ζωντανή απόδειξη της υπερηφάνειας των ΛΟΑΤΚΙΑ+, ένα στοιχείο που δηλώνει ξεκάθαρα ότι ένας χώρος ή μία επιχείρηση είναι ασφαλής για την κοινότητα και ένα σύμβολο ακλόνητης υποστήριξης προς αυτήν.
Η ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, άλλωστε, βρίσκεται παντού και «έχει σαν σύμβολο το ουράνιο τόξο», λέει ο Robert Kesten, διευθυντής του Μουσείου Stonewall.
Πότε κυμάτισε για πρώτη φορά η σημαία του ουράνιου τόξου;
Κατά την προετοιμασία της παρέλασης για την Ημέρα Ελευθερίας των Γκέι και Λεσβιών του Σαν Φρανσίσκο στις 25 Ιουνίου 1978, ο πρώτος ανοιχτά ομοφυλόφιλος εκλεγμένος δημοτικός σύμβουλος της Καλιφόρνια, Harvey Milk (Χάρβεϊ Μιλκ), ανέθεσε στον Gilbert Baker (Γκίλμπερτ Μπέικερ), έναν ανοιχτά ομοφυλόφιλο ακτιβιστή και drag καλλιτέχνη, να δημιουργήσει ένα σύμβολο που να αντιπροσωπεύει την ΛΟΑΤΚΙΑ+ κοινότητα.
Η οκτάχρωμη σημαία του Μπέικερ με τις λωρίδες του ουράνιου τόξου εξέφραζε τη χαρά, την ομορφιά και τη δύναμη της ΛΟΑΤΚΙΑ+ κοινότητας, ενώ ήταν εμπνευσμένη από την αμερικανική σημαία. «Στα τέλη της δεκαετίας του 1970, η εθνική υπερηφάνεια βρισκόταν στο αποκορύφωμά της […] ενώ διάχυτη ήταν και η ομοφοβία στην κοινωνία των ΗΠΑ», λέει ο Christopher Ewing (Κρίστοφερ Γιούιν), επίκουρος καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Purdue.
Η αρχική έκδοση περιελάμβανε οκτώ χρώματα: Ροζ για το φύλο, κόκκινο για τη ζωή, πορτοκαλί για την ίαση, κίτρινο για το φως του ήλιου, πράσινο για τη φύση, τιρκουάζ για τη μαγεία, μπλε για την αρμονία και μοβ για το πνεύμα.
Μετά τη δολοφονία του Χάρβεϊ Μιλκ τον Νοέμβριο του 1978, η ζήτηση για τη σημαία αυξήθηκε, γεγονός που οδήγησε στην αφαίρεση των ροζ και τιρκουάζ λωρίδων, λόγω κατασκευαστικών περιορισμών. Τα έξι εναπομείναντα χρώματα του ουράνιου τόξου έγιναν τότε το διαχρονικό σύμβολο της υπερηφάνειας των ομοφυλόφιλων.
Πώς η σημαία του ουράνιου τόξου έγινε πιο περιεκτική
Η σημαία του ουράνιου τόξου του Μπέικερ τροποποιήθηκε αρκετές φορές για να γίνει πιο περιεκτική. «Η εξέλιξη της σημαίας του ουράνιου τόξου αντανακλά το πώς η queer κοινότητα συνεχίζει να παλεύει με θέματα φυλής και φύλου. Οι πρόσφατες εκδοχές-επαναλήψεις της σημαίας έχουν στο επίκεντρο τους queer BIPOC – Black, Indigenous, and people of color, […] που αντιμετωπίζουν διακρίσεις ακόμα και σε queer χώρους», λέει η Cookie Woolner (Κούκι Γούλνερ), αναπληρώτρια καθηγήτρια ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Μέμφις.
Το 2017, η σημαία Philly Pride παρουσιάστηκε στο Δημαρχείο της Φιλαδέλφειας, η οποία δημιουργήθηκε από το Γραφείο ΛΟΑΤ Υποθέσεων της Πολιτείας υπό την ηγεσία της Amber Hikes (Άμπερ Χάικς). Αυτή η εκδοχή διαθέτει μαύρες και καφέ ρίγες στην κορυφή για να συμπεριλάβει την κοινότητα QTBIPOC (Queer, Trans, Black, Indigenous People of Color), η οποία αντιμετωπίζει προκαταλήψεις και βία ως διπλή μειονότητα.
«Η συμμετοχή των QTBIPOC ήταν κεντρική στην εξέγερση του Stonewall. Αυτές οι προσθήκες αποτίουν φόρο τιμής σε αυτούς», λέει η Rebekkah Mulholland (Ρεμπέκα Μαλχόλαντ), επίκουρη καθηγήτρια ιστορίας στο CSU Sacramento.
The Progress Pride Flag
Το 2018, το έμβλημα του ουράνιου τόξου ενημερώθηκε από τον non-binary καλλιτέχνη Daniel Quasar για να συμπεριλάβει τις λευκές, ανοιχτό ροζ και μπλε λωρίδες της σημαίας υπερηφάνειας των τρανς, συμβολίζοντας τη δέσμευση για μεγαλύτερη συμμετοχικότητα.
«Η σημαία Progress Pride έχει να κάνει με την αντίσταση στη διαγραφή των QTBIPOC από το κίνημα», λέει ο Γιούιν. «Ενσωματώνει ξανά το ροζ, ένα από τα αρχικά χρώματα που απορρίφθηκε σε ένα νέο πλαίσιο».
Οι μαύρες και καφέ λωρίδες σχηματίζουν ένα σχήμα σεβρόν που γεμίζει με τα γαλάζια, ροζ και λευκά χρώματα της σημαίας των τρανς. «Είναι σημαντικό να εστιάσουμε στα τρανς άτομα επειδή συχνά βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του ακτιβισμού και αντιμετωπίζουν τις περισσότερες επιπτώσεις λόγω της συχνά ορατής υπέρβασης του φύλου τους», λέει η Γούλνερ.
Queer People of Colour Flag
Το 2020, εμφανίστηκε μια νέα σημαία υπερηφάνειας ΛΟΑΤΚΙΑ+ με ουράνιο τόξο – η σημαία Queer People of Color. Αν και ο σχεδιαστής παραμένει άγνωστος, η σημαία τονίζει την queer και φυλετική ισότητα ενσωματώνοντας το μοτίβο του Black Lives Matter, μια υψωμένη γροθιά σε μια διαβάθμιση των αποχρώσεων του δέρματος.
Ο Γιούιν λέει ότι «το πολιτικό κίνημα που οδήγησε στη δημιουργία της σημαίας του ουράνιου τόξου στα τέλη της δεκαετίας του 1970 είναι αδιανόητο χωρίς τη συμβολή των QTBIPOC» και ότι η επικέντρωση στους QTBIPOC «επιβεβαιώνει την αμετακίνητη θέση των μαύρων ανθρώπων στο κίνημα ΛΟΑΤΚΙΑ+».
Intersex-Inclusive Pride Flag
Η πιο πρόσφατη σημαία Intersex-Inclusive Pride, φιλοτεχνήθηκε το 2021 από την Valentino Vecchietti (she/her), μία intersex αρθρογράφο και μεγάλη προσωπικότητα των μέσων ενημέρωσης. «Οι σημαίες υπερηφάνειας δεν υπάρχουν για να μας περιορίζουν ή να μας οριοθετούν, αλλά για να αντικατοπτρίζουν την ποικιλόμορφη ύπαρξή μας και να δημιουργούν ορατότητα χωρίς αποκλεισμούς», λέει.
«Δεν γίνεται να υποθέσουμε τη συμπερίληψη – σημασία έχει να μπορούμε να τη βλέπουμε». Η σημαία βασίζεται στο σχέδιο του Progress Pride ενσωματώνοντας έναν μοβ κύκλο μέσα σε ένα κίτρινο τρίγωνο, που συμβολίζει την υπερηφάνεια για τα ίντερσεξ άτομα. Με 11 χρώματα, είναι ένα διακριτικό νεύμα στο αρχικό έμβλημα υπερηφάνειας του ουράνιου τόξου.
Η σημαία του Μπέικερ έχει υποστεί πολλές τροποποιήσεις – και πιθανότατα θα συνεχίσει να επανασχεδιάζεται: «Όσο περισσότερο βλέπουμε πόσο ευρύ είναι το φάσμα της ανθρώπινης ταυτότητας, τόσο περισσότερες θα είναι οι επαναλήψεις της σημαίας», λέει ο Kesten.
«Σε μια κοινότητα τόσο ζωντανή, δημιουργική [που ασχολείται με τον ακτιβισμό], όπως αυτή, η σημαία θα συνεχίσει να εξελίσσεται».
Happy Pride Month, everyone!
Με πληροφορίες από National Geographic
Ακολουθήστε το pride.gr στο Google News και ενημερωθείτε πρώτοι
Νεοτερα
