Πριν από περίπου 130 χρόνια, σε μια περίοδο που οι γυναίκες στη Νέα Ζηλανδία κέρδιζαν το αυτονόητο δικαίωμα ψήφου, οι αθλητές αγωνίζονταν στους πρώτους διεθνείς Ολυμπιακούς Αγώνες και οι πρώτες κινηματογραφικές ταινίες έκαναν την εμφάνισή τους – σε ένα μικρό νησί της χώρας εκκολάφθηκε ένα μικροσκοπικό πράσινο ερπετό με αγκαθωτή ράχη.

Το μωρό tuatara (σφηνόδοντας στα ελληνικά) – ένα μοναδικό και σπάνιο ερπετό που ενδημεί στη Νέα Ζηλανδία – βγήκε από το λαγούμι του στο δάσος, όπου με θαυμαστό τρόπο απέφυγε τα πουλιά, τους αρουραίους και τα… κανιβαλικά ενήλικα τουατάρα για να φτάσει στο πλήρες ενήλικο μέγεθός του – σχεδόν ένα κιλό σε βάρος και μισό μέτρο σε μήκος – όταν έγινε 35 ετών.

Τις επόμενες δεκαετίες, περιπλανήθηκε στο νησί Στέφενς, λιάζοντας το κορμί του την ημέρα και κυνηγώντας τη νύχτα. μέχρι που έφτασε στην ηλικία των 80 και ο χρόνος του στη φύση τελείωσε.

Το 1970, μεταφέρθηκε σε ένα μουσείο στο Invercargill, τη νοτιότερη πόλη της χώρας, για να ξεκινήσει μια νέα ζωή στο ευρύ κοινό ως «Henry the tuatara».

Ο Χένρι, ο οποίος πιστεύεται ότι είναι ο γηραιότερος tuatara στον κόσμο και προφανώς και ο γηραιότερος «μόνιμος κάτοικος» της Νέας Ζηλανδίας, έχει κερδίσει τον τίτλο του πιο διάσημου και αγαπητού στο είδος του. Και όχι άδικα.

Η Νέα Ζηλανδία δεν έχει ενδημικά φίδια ή χελώνες και η πλειονότητα των 150 περίπου ερπετών της είναι σαύρες. Αλλά ενώ η τουατάρα μοιάζει με σαύρα, δεν είναι.

Αντίθετα, είναι ο μοναδικός επιζών της αρχαίας τάξης των σφηνόδοντων, που περπάτησαν στη Γη μαζί με τους δεινόσαυρους πριν από 225 εκατομμύρια χρόνια.

Θεωρούνται taonga (πολύτιμο) είδος για τους Μαορί και κατέχουν μια ξεχωριστή θέση στις καρδιές των Νεοζηλανδών, ενώ εμφανίζονται σε νομίσματα, γραμματόσημα, σε παιδικά βιβλία και κινούμενα σχέδια.

Τα ερπετά αυτά γοητεύουν επίσης εδώ και πολλά χρόνια τους επιστήμονες. Διαθέτουν ένα «τρίτο» μάτι στην κορυφή του κεφαλιού τους, το οποίο ανιχνεύει το φως. Είναι ένα από τα πιο αργά αναπτυσσόμενα ερπετά στον κόσμο, ενώ διαθέτει επίσης το ταχύτερο σπέρμα από όλα τα ερπετά που έχουν μελετηθεί μέχρι σήμερα.

Μπορεί να χρειαστούν 16 μήνες για να εκκολαφθεί, αναπαράγεται μετά την ηλικία των 100 ετών και ζει έως και 200 χρόνια, γεγονός που το καθιστά ως ένα από τα μακροβιότερα πλάσματα στον πλανήτη.

Ορισμένοι σφηνόδοντες, όπως ο Χένρι, ζουν σε υπερσύγχρονα κρησφύγετα, όπου το περιβάλλον, η διατροφή και η υγεία τους παρακολουθούνται στενά.

Ένα ακροατήριο με τον Henry

Η Caroline Dawson, υπεύθυνη για τα ζωντανά είδη στο δημοτικό συμβούλιο του Invercargill, βαδίζει προσεκτικά ανάμεσα σε βρύα και φυτά μέσα σε ένα νέο υπαίθριο κλουβί tuatara στο καταφύγιο ζώων Queens Park του Invercargill.

Η εγκατάσταση που κατασκευάστηκε από το δήμο αναπαράγει ένα φυσικό περιβάλλον διαβίωσης για τουατάρα και είναι η μοναδική του είδους της στη Νέα Ζηλανδία.

«Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί εκεί που στεκόμαστε, σε κάποια τουατάρα αρέσει να ζουν μέσα στους κορμούς», εξηγεί η Dawson.

Σηκώνει ένα μεγάλο τσιμεντένιο καπάκι που καλύπτει ένα τεχνητό λαγούμι. Μέσα βρίσκεται μια τουατάρα αλλά δεν είναι ο Χένρι. Αυτή είναι η Λούσι, ένα μικρότερο θηλυκό 70 ετών – μία από τις δύο συντρόφους του Χένρι που ζουν μαζί του.

«Όταν πρωτοξεκίνησα να δουλεύω με τουατάρα σκέφτηκα ‘αυτά τα παιδιά είναι τόσο βαρετά’», λέει η Dawson, ανοίγοντας το καπάκι ενός άλλου λαγούμιου, το οποίο είναι άδειο.

«Και μετά τάισα ένα και ενθουσιάστηκε», λέει και σηκώνει το τελευταίο καπάκι στον περίβολο του Χένρι.

«Να τος, να τος ο φίλος μου», λέει ξεχειλίζοντας από ενθουσιασμό.

Ο Χένρι, ατάραχος από την εισβολή, βρίσκεται ακίνητος δίπλα στη Μίλντρεντ, την άλλη 70χρονη φίλη του. Κατά τους ψυχρούς μήνες, τα τουατάρα κινούνται αργά και σπάνια τρώνε. Όταν έρχεται το καλοκαίρι, βγαίνουν για κυνήγι και ηλιοθεραπεία.

Το δέρμα του αρχαίου ερπετού έχει τα χρώματα του δάσους. Από την κορυφή του φαρδιού κεφαλιού του μέχρι την άκρη της ουράς του, τρέχει μια γραμμή από μαργαριταρένιες αιχμές. Τα μεγάλα μαύρα μάτια του είναι γυαλιστερά και, με το κεφάλι του ψηλά, μοιάζει επιβλητικότερος από το μέγεθός του.

Μετά από μια σύντομη εμφάνιση στους επισκέπτες του, ο Henry αποφασίζει ότι ήρθε η ώρα να επιστρέψει στη ζεστή φωλιά του. Δεν είναι πάντα τόσο διαλλακτικός, μάλιστα για 17 ολόκληρα χρόνια ήταν τόσο οξύθυμος που έπρεπε να απομονωθεί εντελώς από άλλα τουατάρα.

Το σεξ, εν τω μεταξύ, δεν τον ενδιέφερε καθόλου – όταν οι χειριστές προσπάθησαν να τον ζευγαρώσουν με τη Mildred πριν από 40 χρόνια, της δάγκωσε δύο φορές την ουρά.

Το 2007, η αφαίρεση ενός καρκινικού όγκου στα γεννητικά του όργανα τα άλλαξε όλα αυτά -συμπεριλαμβανομένης της προσωπικότητας και της λίμπιντό του- και τον επόμενο χρόνο, ο Henry έγινε πρωτοσέλιδο στον διεθνή Τύπο. Είχε γίνει πατέρας για πρώτη φορά πατέρας, σε ηλικία 111 ετών.

Κατά τη διάρκεια της μακράς ζωής του, ο Χένρι έχει συγκεντρώσει έναν κατάλογο από εμπειρίες που έκαναν θραύση στα πρωτοσέλιδα, συμπεριλαμβανομένης της συνάντησης με τον πρίγκιπα Χάρι το 2015, του πρωταγωνιστικού ρόλου σε ένα βραβευμένο ντοκιμαντέρ και της κατοχής του παγκόσμιου ρεκόρ διαβίωσης σε αιχμαλωσία για πάνω από 46 χρόνια.

Τον Ιούνιο – μετά από ένα χρόνο που ήταν κρυμμένος από το κοινό – ο Henry και άλλα 16 tuatara μεταφέρθηκαν στο νέο τους περίβολο.

Στην επανεμφάνισή του, προσέλκυσε 2.000 ανθρώπους που έκαναν ουρά και περίμεναν πάνω από δύο ώρες για να τον δουν.

Η Ντόσον καληνυχτίζει τον Χένρι και κλειδώνει την πόρτα του περιβόλου πίσω της.

«Όλοι τον αγαπούν, είναι ένα είδωλο…».

Με πληροφορίες από τον Guardian