Κεντρικό γήπεδο, Wimbledon, 2008. Ο τελικός των ανδρών. Ο Ρότζερ Φέντερερ και ο Ραφαέλ Ναδάλ, δύο τιτάνες του τένις στο ζενίθ τους, βρίσκονται αντιμέτωποι σε μια συναρπαστική μάχη. Αλλά η βροχή διακόπτει το παιχνίδι, αναγκάζοντας σε μια παύση που βαραίνει από την προσμονή των εκατομμυρίων που είναι κολλημένοι στις οθόνες των τηλεοράσεων στα σπίτια τους.

Στη συνέχεια, το BBC περνάει σε ένα προηχογραφημένο απόσπασμα – ο Φέντερερ και ο Ναδάλ, δίπλα-δίπλα, απαγγέλλουν το κλασικό ποίημα του Ράντγιαρντ Κίπλινγκ, «Αν» (If) του 1895. Ήταν μια αριστουργηματική κίνηση, που υπογράμμισε τη βαθιά σύνδεση μεταξύ της γλώσσας της ποίησης και του δράματος που εκτυλίσσεται στο γήπεδο.

Η ποίηση και ο αθλητισμός στην τηλεόραση μπορεί να είναι οι πιο απίθανοι συμπαίκτες, αλλά συχνά ταιριάζουν απόλυτα. Και κατά τη διάρκεια ενός καλοκαιριού μεγάλων αθλητικών εκδηλώσεων φέτος – Euro 2024, Wimbledon και Ολυμπιακοί και Παραολυμπιακοί Αγώνες – μπορούμε να περιμένουμε ότι οι δύο αυτές εκδηλώσεις θα εμφανιστούν και πάλι στις ίδιες οθόνες, καθώς η ποίηση, νέα και παλιά, βοηθά τους ραδιοτηλεοπτικούς φορείς να προετοιμάσουν τα μεγάλα γεγονότα.

Διαβασε ακομα

Γιατί τα μπαλάκια του τένις είναι κίτρινα. Ή μήπως είναι πράσινα;

Κοντινά πλάνα, αργόσυρτα μοντάζ, επική μουσική, αφηγήσεις με τη φωνή του Θεού, όλα προσεκτικά σχεδιασμένα για να ξεπερνούν τα όρια σε εκείνες τις νευρικές στιγμές πριν η δράση φτάσει στην κορύφωσή της.

Ο αθλητισμός, όπως και η προφορική ποίηση, είναι μια ομαδική δραστηριότητα. Η ποίηση διαβάζεται σε συγκεντρώσεις όπως κηδείες, γάμους και πολιτικές ορκωμοσίες. Ώρες που χρειάζονται οι σωστές λέξεις για να εκφράσουν συναισθήματα ή να σηματοδοτήσουν τη σπουδαιότητα.

Η ποίηση αποτελούσε σημαντικό γεγονός στους αρχαίους ελληνικούς Ολυμπιακούς Αγώνες, όπου οι λογοτεχνικοί διαγωνισμοί συνυπήρχαν με τα σωματικά κατορθώματα και επιδιωκόταν η τελειότητα τόσο στο σώμα όσο και στο πνεύμα.

Στην πραγματικότητα, η ποίηση παρέμεινε σταθερό στοιχείο των Ολυμπιακών Αγώνων καθ’ όλη τη διάρκεια των αρχών του 20ού αιώνα. Ο Γάλλος οραματιστής που αναβίωσε τους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες, ο Πιερ ντε Κουμπερτέν, κέρδισε μετάλλιο για τα ποιήματά του το 1912 και η ποίηση δεν αποσύρθηκε από τη διοργάνωση μέχρι τους Αγώνες του Ελσίνκι το 1952.

«Ως παραγωγός, συχνά βρίσκεσαι να ψάχνεις στη λογοτεχνία και στον κινηματογράφο για αποσπάσματα, λόγους, ποιήματα ή ακόμη και για μια συγκεκριμένη φωνή που μπορεί να τραβήξει το κοινό. Ψάχνουμε πάντα να στήσουμε το σκηνικό και να βοηθήσουμε να αποτυπωθεί η διάθεση του έθνους τη συγκεκριμένη στιγμή», λέει ο Joe Towns, Ανώτερος Λέκτορας Αθλητικής Μετάδοσης, στο Μητροπολιτικό Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ, που έχει εργαστεί ως παραγωγός για το Sky Sports και το BBC και έχει κάνει αμέτρητες παρουσιάσεις για την κάλυψη αθλητικών γεγονότων.

Ο Άγγλος ποιητής, Samuel Taylor Coleridge, εξήγησε ότι η ποίηση είναι απλώς «οι καλύτερες λέξεις στην καλύτερη σειρά». Και αυτό αποτυπώνει ακριβώς αυτό που κυνηγούν πάντα οι παραγωγοί.

Διαβασε ακομα

Το τένις μέσα από τη στατιστική: Τι χρειάζεται να κάνεις για να κερδίσεις το Wimbledon

Το κλασικό ποίημα του Ράντγιαρντ Κίπλινγκ, «Αν», έχει γίνει το ποίημα-έμβλημα για τις μεγαλύτερες αθλητικές εκδηλώσεις του BBC. Όταν τελείωσε το Παγκόσμιο Κύπελλο το 1998, ο βετεράνος αθλητικογράφος Des Lynam διάβασε το ποίημα στους τίτλους τέλους του BBC. Όταν η Ουαλία αντιμετώπισε την Αγγλία στο ράγκμπι το 2020, ακούστηκε για άλλη μια φορά το «Αν».

Το 2019, μια καμπάνια για τον γυναικείο αθλητισμό #ChangingTheGame άλλαξε τον κανόνα, προσκαλώντας την ποιήτρια Deanna Rodger να επαναπροσδιορίσει το εμπνευσμένο ποίημα του Κίπλινγκ ως ένα ισχυρό μήνυμα.

Τρία χρόνια αργότερα και η εκδοχή της Rodger για το «Αν» επέστρεψε, αυτή τη φορά διαβασμένη από την πρωταθλήτρια του τένις Σερένα Γουίλιαμς για τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας.

Διαβασε ακομα

Η μητρότητα αλλάζει το παιχνίδι για τις κορυφαίες τενίστριες

Αλλά αυτή δεν ήταν η πρώτη φορά που η φωνή της Γουίλιαμς χρησιμοποιήθηκε για να απαγγελθεί ποίηση στην τηλεόραση.

Το 2016, επιστρέφοντας από τραυματισμό, ξεγραμμένη από πολλούς και στην πιο ευάλωτη στιγμή της, προσέφερε στο BBC μια συγκλονιστική απαγγελία του «Ακόμα ανατέλλω» Still I Rise (1978) της Μάγια Αγγέλου, καθώς προετοιμαζόταν για ένα ακόμη πρωτάθλημα Wimbledon.

Αυτό ήταν ένα εξαιρετικό παράδειγμα του τέλειου ποιήματος, που επιλέχθηκε για την τέλεια αθλήτρια στην τέλεια στιγμή της καριέρας της. Η Γουίλιαμς κατέληξε να σηκώσει το τρόπαιο για άλλη μια φορά.

Αν θέλουν να τονίσουν το «πρέπει» σε έναν αγώνα που πρέπει να κερδηθεί, τότε ένας ραδιοτηλεοπτικός φορέας μπορεί να επιλέξει το Do Not Go Gentle Into That Good Night (1951) του Ουαλού ποιητή Ντίλαν Τόμας.

Για παράδειγμα, όταν η Ιρλανδία είχε έναν ζωτικής σημασίας προκριματικό αγώνα για το Παγκόσμιο Κύπελλο με τη Δανία το 2017, ο ιρλανδικός ραδιοτηλεοπτικός φορέας RTE ζήτησε από τον ηθοποιό Μπρένταν Γκλίσον να εκφωνήσει αυτό που ήταν αναμφισβήτητα το καλύτερο έργο του Ουαλού.

Η World Wrestling Entertainment (WWE) προέτρεψε επίσης τους οπαδούς να «Rage, rage against the dying of the light» το 2014, όταν διαφήμιζε το βιντεοπαιχνίδι WWE 2K15. Αυτή τη φορά τα λόγια του Ντίλαν Τόμας εξέφρασε ο ηθοποιός και παλαιστής, Τζον Σένα.

Νέα ποίηση

Μια νέα τάση όμως, είναι οι ραδιοτηλεοπτικοί φορείς να αναθέτουν ένα νέο κομμάτι ποίησης σε έναν σύγχρονο ποιητή.

Το 2013, το Sky Sports έφερε τον καλλιτέχνη George the Poet, για να «εικονογραφήσει» την αίγλη και τη λάμψη του Grand Prix του Μονακό. Το 2021, ο αείμνηστος ποιητής Benjamin Zephaniah βρήκε λόγια για να κλείσει τη σεζόν F1 του Sky.

Τέτοιοι ποιητές γράφουν κατά παραγγελία, έχοντας ως αποστολή να βρουν τις κατάλληλες λέξεις που ταιριάζουν στο προϊόν, την πλατφόρμα και το κοινό.

Έτσι, αν η Βρετανίδα Έμμα Ραντουκάνου κερδίσει το Wimbledon, αν η Αγγλία φτάσει στον τελικό του Euro 2024 και αν η ομάδα των Βρετανών χτυπήσει χρυσό μετάλλιο στο Παρίσι, ποια ποίηση θα συνοδεύσει αυτό το δυνητικά ένδοξο αθλητικό καλοκαίρι; Οτιδήποτε εκτός από το Αν, παρακαλεί ο Towns.

Με πληροφορίες από The Conversation