Οι επίμονες πολυετείς ξηρασίες γίνονται όλο και πιο συχνές από το 1980 και θα συνεχίσουν να επιδεινώνονται με την αύξηση της θερμοκρασίας, όπως προειδοποιεί μελέτη του Ελβετικού Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Έρευνας Δασών, Χιονιού και Τοπίου που δημοσιεύεται στο περιοδικό Science.

Ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο η αύξηση της θερμοκρασίας προκαλεί πολυετείς ξηρασίες και οξείες κρίσεις υδάτινων αποθεμάτων σε ευάλωτες περιοχές παγκοσμίως είναι η Χιλή, όπου 15 χρόνια επίμονης και καταστροφικής ξηρασίας, της μεγαλύτερης σε διάρκεια των τελευταίων 1.000 ετών, έχουν σχεδόν αποξηράνει τα υδάτινα αποθέματα της χώρας.

Διαβασε ακομα

Γιατί το «βιολογικό» και το «πράσινο» δεν σημαίνουν αυτό που νομίζεις

Οι ερευνητές του ελβετικού ινστιτούτου σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Επιστήμης και Τεχνολογίας της Αυστρίας ανέλυσαν παγκόσμια μετεωρολογικά δεδομένα και μοντελοποίησαν τις ξηρασίες κατά την περίοδο 1980-2018.

Κατέδειξαν μια ανησυχητική αύξηση των πολυετών ξηρασιών που έγιναν μεγαλύτερες, συχνότερες και πιο ακραίες καλύπτοντας περισσότερες εκτάσεις. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο οι πληγείσες από την ξηρασία περιοχές εξαπλώνονται κατά μέσο όρο κατά επιπλέον 50.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, κάτι που αντιστοιχεί περίπου στην έκταση της Σλοβακίας και η εξάπλωση αυτή προκαλεί τεράστιες ζημιές στα οικοσυστήματα, τη γεωργία και την παραγωγή ενέργειας.

Μέσα από την έρευνα χαρτογραφήθηκαν όχι μόνο καλά τεκμηριωμένες ξηρασίες, αλλά και λιγότερο γνωστά ακραία συμβάντα, όπως η ξηρασία που επηρέασε το τροπικό δάσος του Κονγκό από το 2010 ως το 2018. «Ενώ τα εύκρατα λιβάδια έχουν πληγεί περισσότερο τα τελευταία 40 χρόνια, τα βόρεια και τροπικά δάση φάνηκε να αντέχουν αποτελεσματικότερα στην ξηρασία και μάλιστα εμφάνισαν παράδοξα αποτελέσματα κατά την έναρξη της ξηρασίας», σημειώνει ο ανώτερος ερευνητής του ελβετικού Ινστιτούτου και συγγραφέας της μελέτης, Ντερκ Κάργκερ.

Διαβασε ακομα

Τι θα συμβεί αν σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε πλαστικά

Μέσα από τον δημόσια διαθέσιμο κατάλογο των ξηρασιών που δημοσιεύεται στο πλαίσιο της συγκεκριμένης έρευνας «ελπίζουμε ότι θα βοηθήσουμε τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να προσανατολιστούν σε πιο ρεαλιστικά μέτρα προετοιμασίας και πρόληψης», υπογραμμίζει η καθηγήτρια του Ινστιτούτου Επιστήμης και Τεχνολογίας της Αυστρίας, Φραντσέσκα Πελιτσιότι, παρατηρώντας ότι «επί του παρόντος οι στρατηγικές θεωρούν σε μεγάλο βαθμό τις ξηρασίες ως ετήσια ή εποχιακά γεγονότα και αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις μεγαλύτερες και σοβαρότερες μεγάλες ξηρασίες που θα αντιμετωπίσουμε στο μέλλον».

Οι περιοχές στην Αλάσκα και τη Σιβηρία που έχουν υποστεί «κλιματικό στρες»

Στο μεταξύ, τα προειδοποιητικά σημάδια για την κλιματική κρίση στην Αρκτική έχουν ενταθεί τα τελευταία 40 χρόνια, με πολλές από τις περιοχές με τις ταχύτερες και πιο ακραίες μεταβολές να βρίσκονται στη Σιβηρία, την Αλάσκα και τα Βορειοδυτικά Εδάφη του Καναδά. Αυτό διαπιστώνει έρευνα που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Geophysical Research Letters».

Για τον εντοπισμό αυτών των περιοχών, μια ομάδα ερευνητών χρησιμοποίησε γεωχωρικά δεδομένα περισσότερων από 30 ετών και αρχεία θερμοκρασίας.

Όρισε δείκτες τρωτότητας των οικοσυστημάτων σε τρεις κατηγορίες: θερμοκρασία, υγρασία και βλάστηση. Στόχος της ήταν να δημιουργήσει μια πιο πλήρη εικόνα των κλιματικών και οικοσυστημικών αλλαγών στην Αρκτική.

Σύμφωνα με τα ευρήματα, η σημαντικότερη αύξηση της θερμοκρασίας του εδάφους μεταξύ 1997-2020 σημειώθηκε στην ανατολική τούνδρα της Σιβηρίας και σε ολόκληρη την κεντρική Σιβηρία. Ενώ ορισμένα θερμά σημεία στη Σιβηρία και στα Βορειοδυτικά Εδάφη του Καναδά έγιναν ξηρότερα, οι ερευνητές εντόπισαν επιπλέον αύξηση των επιφανειακών υδάτων και των πλημμυρών σε μέρη της Βόρειας Αμερικής, συμπεριλαμβανομένου του κεντρικού Καναδά και του Δέλτα Yukon-Kuskokwim της Αλάσκας. Αυτές οι αυξήσεις του νερού με την πάροδο του χρόνου είναι πιθανότητα σημάδι ότι λιώνει ο μόνιμος πάγος, όπως σημειώνουν.

«Η αύξηση της θερμοκρασίας του κλίματος έχει προκαλέσει μεγάλη πίεση στα οικοσυστήματα στα υψηλά γεωγραφικά πλάτη, ωστόσο η πίεση φαίνεται πολύ διαφορετική από τόπο σε τόπο και θέλαμε να ποσοτικοποιήσουμε αυτές τις διαφορές. Ο εντοπισμός θερμών σημείων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο μάς βοηθά όχι μόνο να δημιουργήσουμε μια πιο ακριβή εικόνα για το πώς η αύξηση της θερμοκρασίας στην Αρκτική επηρεάζει τα οικοσυστήματα, αλλά και να εντοπίσουμε τα σημεία στα οποία πρέπει πραγματικά να εστιάσουμε τις μελλοντικές προσπάθειες παρακολούθησης και τους πόρους διαχείρισης», επισημαίνει η Τζένιφερ Γουάτς, διευθύντρια του προγράμματος για την Αρκτική στο ερευνητικό κέντρο «Woodwell Climate» και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.

Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ