icon zoom-in

Μεγέθυνση κειμένου

Α Α Α

Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης δεν αφορά μόνο την κατασκευή καλύτερης τεχνολογίας. Είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτό. Πρέπει να ξαναχτίσουμε τον κόσμο μας

Νωρίτερα αυτή την εβδομάδα, η γέφυρα της Third Avenue στο Μανχάταν χρειάστηκε να κλείσει επειδή η γέφυρα – η οποία περιστρέφεται για να επιτρέπει τη διέλευση των πλοίων – δεν έκλεινε σωστά. Γιατί; Επειδή εκείνη την ημέρα έκανε τόση ζέστη στη Νέα Υόρκη που το μέταλλο της γέφυρας διογκώθηκε και ο μηχανισμός δεν λειτουργούσε. Οι πυροσβέστες χρειάστηκε να ψεκάσουν με νερό την κατασκευή για αρκετές ώρες προκειμένου να την ψύξουν και η γέφυρα να δοθεί ξανά στην κυκλοφορία.

Τραγωδία; Καθόλου. Αλλά είναι απόδειξη μιας από τις κεντρικές αλήθειες της εποχής μας, η οποία γίνεται ολοένα και πιο εμφανής κάθε μέρα: Χτίσαμε τον κόσμο μας για ένα κλίμα που δεν υπάρχει πια.

Σκεφτείτε το Χιούστον, τον θρόνο του Big Oil, όπου το ηλεκτρικό δίκτυο έχει την ίδια βασική αρχιτεκτονική με αυτή που είχε πριν από 100 χρόνια. Αυτή την εβδομάδα, ο τυφώνας Beryl έκοψε το ρεύμα σε περισσότερα από 2 εκατομμύρια σπίτια. Ναι, οι τυφώνες είναι καταστροφικοί. Αλλά δύο μήνες νωρίτερα, μια ξαφνική ανεμοθύελλα στην πόλη έκοψε το ρεύμα σε περισσότερους από ένα εκατομμύριο ανθρώπους.

Πόσα μπλακ άουτ θα χρειαστούν για να συνειδητοποιήσουμε ότι το σημερινό ηλεκτρικό δίκτυο κατασκευάστηκε για το κλίμα του χθες;

Σκεφτείτε τις πυρκαγιές στην Καλιφόρνια νωρίτερα αυτό το μήνα. Συνέβησαν κατά τη διάρκεια ενός κύματος καύσωνα που έσπασε ρεκόρ θερμοκρασίας όλων των εποχών στη Δύση, συμπεριλαμβανομένων των εκπληκτικών 50 βαθμών Κελσίου στο Παλμ Σπρινγκς. Μια συνέπεια αυτής της ζέστης ήταν ότι οι πυροσβέστες δεν μπορούσαν να καταπολεμήσουν τις πυρκαγιές χωρίς να διακινδυνεύσουν θερμοπληξία.

Αν οι θερμοκρασίες ήταν ακόμα μεγαλύτερες, τα βομβαρδιστικά νερού και τα ελικόπτερα δεν θα μπορούσαν να πετάξουν, μειώνοντας έτσι ριζικά την ικανότητα των πυροσβεστών να ελέγξουν τις φλόγες.

Υποδομές για το κλίμα του χθες

Μόλις αρχίσετε να ψάχνετε, τα σημάδια κινδύνου των υποδομών του Παλαιού Κόσμου βρίσκονται παντού. Η συντριπτική πλειονότητα των κτιρίων και των σπιτιών σε ευρωπαϊκές πόλεις όπως το Λονδίνο, το Παρίσι και η Μαδρίτη δεν διαθέτουν κλιματισμό. Όταν χτυπάει ένας ακραίος καύσωνας, οι άνθρωποι που ζουν και εργάζονται σε αυτά είναι όλο και πιο ευάλωτοι (μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Nature Medicine εκτιμά ότι υπήρξαν περισσότεροι από 60.000 θάνατοι που σχετίζονται με τη ζέστη στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2022).

Τα φράγματα ταμιευτήρων σε όλο τον κόσμο καταπονούνται από ακραίες βροχοπτώσεις. Οι πίστες των αεροδρομίων μαλακώνουν από τη ζέστη, προκαλώντας ακυρώσεις πτήσεων. Τα θαλάσσια τείχη που προστατεύουν τις παράκτιες πόλεις από τις πλημμύρες είναι όλο και πιο αναποτελεσματικά καθώς η στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει και τα κύματα καταιγίδων γίνονται πιο ισχυρά. Οι πόλεις μετατρέπονται σε ανθρώπινα τηγάνια. Στο Φοίνιξ αυτό το καλοκαίρι, οι θερμοκρασίες των επιφανειών στους δρόμους και τα πεζοδρόμια έφτασαν τους 71 βαθμούς Κελσίου – ακόμη και λίγα δευτερόλεπτα επαφής μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά εγκαύματα.

Αλλά δεν είναι μόνο οι υποδομές που δεν είναι προσαρμοσμένες στον ταχέως θερμαινόμενο κόσμο μας. Τα οικονομικά μας συστήματα και οι πολιτιστικές μας ζωές είναι επίσης εκτός συγχρονισμού.

Οι θερινοί Ολυμπιακοί Αγώνες (και το αμερικανικό ποδόσφαιρο) γίνονται επικίνδυνοι αγώνες σε ζέστη 37 βαθμών. Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις δεν ήταν δομημένες για να αντιμετωπίσουν τις μόνιμες πλημμύρες από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Τα θρησκευτικά προσκυνήματα, όπως το Χατζ στη Σαουδική Αραβία, κατά τη διάρκεια του οποίου περισσότεροι από 1.300 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους εν μέσω καταιγιστικών θερμοκρασιών τον περασμένο μήνα, υποτίθεται ότι δεν είναι πορείες προς τον θάνατο.

Μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες όπως η Toyota και η GM, οι οποίες έχουν αργήσει να προσαρμοστούν στην επανάσταση των ηλεκτρικών οχημάτων, κινδυνεύουν να έχουν τη μοίρα της Kodak στην αυγή της ψηφιακής εποχής. Ακόμα και τα στελέχη των μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών γνωρίζουν ότι οι μέρες τους είναι μετρημένες (γι’ αυτό και αγωνίζονται τόσο σκληρά για να εκτροχιάσουν ή να καθυστερήσουν την επανάσταση της καθαρής ενέργειας).

Είναι δελεαστικό να πιστεύουμε ότι μπορούμε να προσαρμοστούμε σε όλες αυτές τις αλλαγές με καλύτερη τεχνολογία. Και είναι σίγουρα αλήθεια ότι η καλύτερη τεχνολογία είναι μια ισχυρή δύναμη. Ένα σαφές παράδειγμα: Η απίστευτη μείωση του κόστους της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές τα τελευταία χρόνια. Πριν από είκοσι χρόνια, τα στελέχη των ορυκτών καυσίμων υποστήριζαν ότι έπρεπε να συνεχίσουμε να καίμε ορυκτά καύσιμα επειδή ήταν φθηνότερα από την ανανεώσιμη ενέργεια και η πρόσβαση σε φθηνή ενέργεια ήταν σημαντική για την οικονομική ανάπτυξη, ιδίως στον Παγκόσμιο Νότο.

Τώρα, αυτό το οικονομικό παράδειγμα έχει αντιστραφεί. Σχεδόν σε κάθε μέρος του κόσμου, η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι φθηνότερη από την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από ορυκτά καύσιμα. Ως αποτέλεσμα, η ποσότητα της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από τον άνεμο, τη γεωθερμία και κυρίως την ηλιακή ενέργεια αυξάνεται με ταχείς ρυθμούς.

Παρά την πρόοδο αυτή, η επανάσταση της καθαρής ενέργειας εξακολουθεί να συμβαίνει πολύ αργά για να σταματήσει την αύξηση της θερμότητας και τα ακραία καιρικά φαινόμενα που βιώνουμε. Στην πραγματικότητα, η παγκόσμια κατανάλωση πετρελαίου και φυσικού αερίου έφτασε σε ιστορικό υψηλό το 2023 – δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το ίδιο συνέβη και με το επίπεδο των εκπομπών CO2 που θερμαίνουν το κλίμα.

Η εξάρτηση από τον κλιματισμό

Ο κλιματισμός είναι ένα άλλο παράδειγμα της πολυπλοκότητας της τεχνολογικής προόδου. Πολλοί σκέφτονται: «Ναι, η ζέστη μπορεί να είναι βάναυση. Ευτυχώς που έχουμε κλιματισμό».

Το κλιματιστικό γίνεται εργαλείο επιβίωσης για πολλούς ανθρώπους σε όλο και πιο θερμά κλίματα, αλλά δεν είναι μια μαγική λύση για έναν υπερθερμασμένο κόσμο. Περισσότεροι από 750 εκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη δεν έχουν καν πρόσβαση σε ηλεκτρικό ρεύμα, πόσο μάλλον σε κλιματισμό. Δεν πρόκειται να ψύξουμε τον ωκεανό, ο οποίος είναι γεμάτος από μυστηριώδη και όμορφα πλάσματα από τα οποία εξαρτώνται εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι για τη διατροφή τους. Δεν πρόκειται να ψύξουμε τα δάση, τα οποία είναι το κλειδί για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας στη Γη. Δεν πρόκειται να ψύξουμε τα χωράφια όπου καλλιεργούνται οι καλλιέργειες τροφίμων.

Η εξάρτησή μας από τον κλιματισμό, στην πραγματικότητα, κρύβει το πραγματικό εύρος και την κλίμακα των προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε.

Τελικά, η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης δεν αφορά την κατασκευή καλύτερης τεχνολογίας. Είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτό. Πρέπει να ξαναχτίσουμε τον κόσμο μας. Η ταχεία άνοδος των θερμοκρασιών και τα πιο ακραία καιρικά φαινόμενα μας αναγκάζουν να επανεξετάσουμε τα πάντα σχετικά με τον τρόπο που ζούμε – από πού παίρνουμε την ενέργειά μας, πώς καλλιεργούμε τα τρόφιμά μας, πώς χτίζουμε τις πόλεις μας και, κυρίως, ποιον ψηφίζουμε.

Όσο πιο γρήγορα σταματήσουμε να προσκολλούμαστε στους παλιούς τρόπους και επικεντρωθούμε στην οικοδόμηση ενός πιο έξυπνου, πιο βιώσιμου και πιο δίκαιου μέλλοντος για όλους, τόσο καλύτερα θα είμαστε εμείς – και κάθε ζωντανό πλάσμα σε αυτόν τον πλανήτη.

Αυτό που έχει ήδη χαθεί κατά τη διάρκεια της κλιματικής κρίσης είναι μια τραγωδία. Αλλά αξίζει να φανταστούμε και τι μπορεί να κερδηθεί σε αυτόν τον αγώνα.

Με πληροφορίες από CNN