Το 2008, ο αείμνηστος Αμερικανός κλιματολόγος Wally Broecker προειδοποίησε για τις παγκόσμιες επιπτώσεις της απώλειας των πολικών πάγων. Σήμερα, οι προβλέψεις του αντηχούν πιο δυνατά από ποτέ, καθώς οι πάγοι της Γροιλανδίας «αιμορραγούν» με ανησυχητικό ρυθμό, απειλώντας με ραγδαία άνοδο της στάθμης της θάλασσας.

Τα τελευταία 15 χρόνια, η περιοχή του Αρκτικού Κύκλου θερμαίνεται τέσσερις φορές περισσότερο από τον παγκόσμιο μέσο όρο – σήμερα είναι 3°C πάνω από τα επίπεδα της δεκαετίας του 1980. Το 2023, γίναμε μάρτυρες μιας συγκλονιστικής απώλειας των πάγων της Ανταρκτικής Θάλασσας.

Κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους, οι θερμοκρασίες της ξηράς και των ωκεανών έχουν εκτοξευθεί, πολύ περισσότερο από ό,τι αναμενόταν για ένα έτος με El Niño. Οι παγκόσμιες μέσες θερμοκρασίες ξεπέρασαν το όριο του 1,5°C. Από τις πυρκαγιές-ρεκόρ σε όλες τις ηπείρους μέχρι τις καταστροφικές πλημμύρες που απειλούν να βυθίσουν μεγάλες πόλεις, τα ακραία κλιματικά φαινόμενα έχουν γίνει ο νέος κανόνας, προκαλώντας μαζικές απώλειες ζωών και οικονομικές ζημίες παγκοσμίως.

Τα κέρδη πάνω από την επιβίωση του πλανήτη

Ωστόσο, παρά τα στοιχεία και τις επείγουσες εκκλήσεις, η ουσιαστική δράση παραπαίει. Η παγκόσμια ευημερία έχει ιστορικά προκύψει από τα ορυκτά καύσιμα. Αλλά οι κολοσσοί των ορυκτών καυσίμων, που επιδοτούνται γενναιόδωρα από τις κυβερνήσεις και υποστηρίζονται οικονομικά από τις τράπεζες, θέτουν τα βραχυπρόθεσμα κέρδη πάνω από την επιβίωση του πλανήτη.

News Κλιματική κρίση: Ζήσαμε επιπλέον 26 ημέρες καύσωνα παγκοσμίως μόνο τον τελευταίο χρόνο

Αυτή η παγιωμένη εξάρτηση εμποδίζει τις προσπάθειες για τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο μέλλον, παρά την επείγουσα ανάγκη για δράση. Η αύξηση του ΑΕΠ παραμένει ιερή, ενώ το κλίμα, η βιοποικιλότητα, η υγεία και η κοινωνική ισότητα θυσιάζονται, καταδικάζοντας τις μελλοντικές γενιές να κληρονομήσουν έναν κατεστραμμένο πλανήτη.

Αν συνεχίσουμε έτσι, ο πολιτισμός όπως τον ξέρουμε θα εξαφανιστεί. Αν τηρήσουμε μόνο τις τρέχουσες δεσμεύσεις για μηδενισμό των ρύπων έως το 2050, ίσως η ανθρωπότητα επιβιώσει, διαχειριζόμενη τις προκλήσεις των συνεχιζόμενων ακραίων καιρικών φαινομένων, της απώλειας των πάγων, της ανόδου της στάθμης της θάλασσας και της θερμοκρασίας.

4 λύσεις-κλειδιά για το κλίμα

Η ελπίδα για ένα ακμαίο μέλλον βρίσκεται ακόμα στο τραπέζι, αρκεί να προβούμε σε τέσσερις σημαντικές αλλαγές: μείωση των εκπομπών, απομάκρυνση των αερίων του θερμοκηπίου (GHGs) που βρίσκονται ήδη στην ατμόσφαιρα, αποκατάσταση των οικοσυστημάτων και ενίσχυση της τοπικής και παγκόσμιας ανθεκτικότητας έναντι των αναπόφευκτων κλιματικών επιπτώσεων.

Είναι παράλογο να πιστεύουμε, όπως ισχυρίζονται ορισμένοι ισχυροί ηγέτες των ορυκτών καυσίμων, ότι μπορούμε να συνεχίσουμε τις οικονομίες μας που βασίζονται στην καύση ορυκτών καυσίμων επειδή οι επιστήμονες βρίσκουν τρόπους να δεσμεύουν τις εκπομπές αερίων. Πρόσφατες αναλύσεις δείχνουν ότι το ετήσιο παγκόσμιο κόστος του ΑΕΠ λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων θα μπορούσε να ανέλθει στο 100% του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά το τέλος του αιώνα.

Εν τω μεταξύ, η μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη, με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την υδροηλεκτρική ενέργεια, τη γεωθερμία, την κατανεμημένη αποθήκευση ενέργειας, τις ηλεκτρικές μεταφορές και την πυρηνική ενέργεια να λειτουργούν ήδη σε ανταγωνιστικά οικονομικά επίπεδα. Για παράδειγμα, η Κένυα έχει ήδη επιτύχει παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας σε ποσοστό άνω του 90% από ανανεώσιμες πηγές, ένα τεράστιο πλεονέκτημα για την οικονομία της.

Ο ρυθμός της παγκόσμιας μετάβασης, με την κατάλληλη καθοδήγηση από τους κυβερνητικούς κανονισμούς και την κατάργηση των επιδοτήσεων για την ανάκτηση ορυκτών καυσίμων, θα μπορούσε και θα έπρεπε να δεκαπλασιαστεί. Η εφαρμογή των τεσσάρων λύσεων θα πρέπει να θεωρηθεί ως το καταλληλότερο κόστος διαχείρισης κινδύνου, αντισταθμίζοντας τα πολύ μεγάλα ποσά οικονομικής ζημίας που προβλέπονται.

Διαβασε ακομα

Ξεκινά η εποχή των τυφώνων στον Ατλαντικό και επιστήμονες προβλέπουν ότι θα είναι ασυνήθιστα έντονη

Μείωση των εκπομπών αερίων

Σήμερα, ο κόσμος μας εκπέμπει στην ατμόσφαιρα πάνω από 50 δισ. τόνους αερίων του θερμοκηπίου ετησίως. Σήμερα, το επίπεδο των αερίων του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα ξεπερνά τα 500 ppm, σε σύγκριση με το προβιομηχανικό επίπεδο των 275 ppm. Ένα ασφαλές επίπεδο για την ανθρωπότητα είναι περίπου 350ppm, επομένως πρέπει να απομακρύνουμε την περίσσεια των αερίων του θερμοκηπίου που βρίσκονται ήδη στην ατμόσφαιρα. Πρέπει να ξεκινήσουμε αυτή τη διαδικασία αμέσως.

Επιπλέον, θα πρέπει να επιδιορθώσουμε τα οικοσυστήματα για να κερδίσουμε χρόνο, αλλιώς θα κατακλυζόμαστε από τις συνέπειες του λιωσίματος των πάγων, πριν μειωθούν επαρκώς τα επίπεδα των αερίων του θερμοκηπίου.

Η επιδιόρθωση του Αρκτικού Κύκλου θα είναι ένα μεγάλο εγχείρημα. Οι υποσχόμενες διαδικασίες που βρίσκονται υπό ανάπτυξη, παρεμποδίζονται από την ανεπαρκή χρηματοδότηση. Δύο άμεσα έργα που αξίζει να υποστηριχθούν είναι: η κάλυψη της Αρκτικής Θάλασσας με φωτεινό λευκό νεφοκάλυμμα κατά τη διάρκεια των τριών μηνών του καλοκαιριού του Βόρειου Πόλου και η άντληση του θαλασσινού νερού πάνω από το λεπτό στρώμα του πάγου που σχηματίζεται πάνω από τη θάλασσα τον πολικό χειμώνα.

Αυτά θα κοστίζουν δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, αλλά αποτελούν ένα μικρό μόνο ποσοστό του κόστους των ζωών και των ζημιών που θα αποφευχθούν. Η ανάπτυξη τέτοιων έργων θα απαιτήσει παγκόσμια διακυβέρνηση και συνεργασία που σπάνια παρατηρείται, αλλά αν όχι τώρα, πότε; Αν όχι γι’ αυτόν τον σκοπό, τότε για ποιον;

Βλέπουμε ήδη απίστευτες αλλαγές γύρω μας, που οδηγούν τους πιο ευάλωτους να υποφέρουν περισσότερο. Η επένδυση στην παγκόσμια ανθεκτικότητα, ιδίως στον παγκόσμιο Νότο, όχι μόνο θα βελτιώσει ζωές σε πραγματικό χρόνο, αλλά θα συμβάλει στην αποκατάσταση της κατεστραμμένης εμπιστοσύνης μεταξύ των εθνών, τα οποία θα πρέπει να καταρτίσουν μία συνεκτική πολιτική για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.

News Δυσοίωνες προβλέψεις: Έρχεται ένα από τα πιο θερμά καλοκαίρια

Η χρηματοδότηση για την ανάπτυξη των τεσσάρων αυτών λύσεων θα βαρύνει τις προηγμένες και τις αναδυόμενες οικονομίες. Οι αρχηγοί των χωρών της G20 θα πρέπει να δείξουν το δρόμο. Πέρα από τις αλλαγές πολιτικής και τις επενδύσεις, μια πολιτισμική αλλαγή αποτελεί επιτακτική ανάγκη για να οδηγηθεί η ανθρωπότητα μακριά από την αυτοκαταστροφή προς ένα δίκαιο και βιώσιμο μέλλον. Πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε την πολιτική μας βούληση, τις οικονομικές μας προτεραιότητες και τις κοινωνικές μας αξίες, ώστε να αναγνωρίσουμε ότι η οικολογική ευημερία συνδυάζεται με την ανθρώπινη ευημερία.

Ακούμε συχνά ότι για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση πρέπει να κάνουμε θυσίες. Αλλά αυτή η διατύπωση είναι λανθασμένη. Πρέπει να βρούμε χαρά στο να φροντίζουμε ό,τι υπάρχει γύρω μας, από τη φύση μέχρι τα πράγματα που μας ανήκουν.

Είμαστε μέρος του φυσικού κόσμου και εξαρτόμαστε από αυτόν. Μπορούμε να επιλέξουμε τη μετάβαση των κοινωνιών μας σε μια βιώσιμη περίοδο οικολογικού πολιτισμού. Τις επόμενες δεκαετίες, καθώς θα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια σειρά από παγκόσμιες προκλήσεις που προκαλούνται από εμάς τους ίδιους, η ανάγκη για έναν τέτοιο πολιτισμικό μετασχηματισμό θα οδηγήσει στη δράση. Αυτή η διαδικασία πρέπει να ξεκινήσει τώρα.

Με πληροφορίες από Guardian