Τον Ιούνιο του 2019, μια εντυπωσιακή φωτογραφία σκύλων χάσκι που περπατούσαν στο νερό στη Γροιλανδία, σόκαρε τον κόσμο και γρήγορα έγινε viral.

Η φωτογραφία τραβήχτηκε από τον Steffen Olsen, έναν κλιματολόγο στο Δανικό Μετεωρολογικό Ινστιτούτο και επικεφαλής του Blue Action, ενός ευρωπαϊκού προγράμματος που ερευνά την επίδραση μιας Αρκτικής η οποία αλλάζει ταχύτατα στον καιρό και το κλίμα.

«Η αντίδραση με εξέπληξε», εκμυστηρεύεται ο Olsen. «Με εξέπληξε το γεγονός ότι τόσοι πολλοί άνθρωποι είδαν αυτήν τη φωτογραφία ως μια όμορφη φωτογραφία. Την είδα ως μια τρομακτική κατάσταση».

Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα σκυλιά στην πραγματικότητα περπατούσαν σε λιωμένο νερό που έφθανε μέχρι τον αστράγαλο, πάνω από τον θαλάσσιο πάγο στο Inglefield Bredning, ένα οικοσύστημα (φιόρδ) μήκους 80 χιλιομέτρων στη βορειοδυτική Γροιλανδία.

«Έμαθα να βλέπω τη φωτογραφία ως ψευδαίσθηση. Οι άνθρωποι δεν βλέπουν θαλάσσιο πάγο, αλλά σκύλους να περπατούν στο νερό», προσθέτει ο Olsen.

Διαβασε ακομα

Κάτι συνταρακτικό συμβαίνει στην Αρκτική και οι συνέπειες είναι παγκόσμιες

Τράβηξε τη φωτογραφία ενώ ταξίδευε με μια ομάδα επιστημόνων που παρακολουθούσαν τις συνθήκες της θάλασσας και του πάγου κοντά στην πόλη Qaanaaq, μια από τις πιο βόρειες πόλεις του κόσμου. Ανακτούσαν επιστημονικά όργανα που είχαν αναπτύξει κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

«Ταξιδεύαμε για μερικές ώρες και έγινε σαφές ότι το λιώσιμο ήταν πολύ ακραίο… [ο πάγος] λίγο-πολύ έλιωσε κάτω από τα πόδια μας ενώ ταξιδεύαμε πάνω σε αυτόν», θυμάται ο Olsen. «Οι ντόπιοι κυνηγοί κι εγώ μείναμε έκπληκτοι… ψάχναμε για σημεία ώστε να πάρουμε τα σκυλιά και τα έλκηθρα από το νερό και δεν φαινόταν κανένα. Γυρίσαμε και επιστρέψαμε στην ακτή».

Με εξέπληξε που τόσοι πολλοί άνθρωποι το είδαν ως μια όμορφη φωτογραφία. Το είδα σαν μια τρομακτική κατάσταση

«Τα σκυλιά είναι συνήθως πολύ διστακτικά να βρέξουν τα πόδια τους», λέει ο Olsen. «Συνήθως όταν συναντάμε νερό, είναι επειδή υπάρχουν ρωγμές στον πάγο της θάλασσας και τα σκυλιά πρέπει να πηδήξουν πάνω από το νερό… το μισούν. Αλλά ήταν πραγματικά πολύ ζεστό, οπότε νομίζω ότι ήταν χαρούμενα που είχαν κρύα πόδια» σημειώνει, προσθέτοντας ότι οι θερμοκρασίες έφτασαν τους 14°C την ημέρα.

Οι επιστήμονες κατάφεραν τελικά να ανακτήσουν τα όργανά τους λίγες ημέρες αργότερα όταν το νερό είχε αποστραγγιστεί μέσα από μικρές ρωγμές στο στρώμα πάγου. «Τότε υπάρχει ένα σύντομο χρονικό διάστημα που μπορείς να ταξιδέψεις ξανά πριν καταρρεύσει ο πάγος και σπάσει», εξηγεί ο Olsen.

Ο Olsen έμεινε άναυδος από την ταχύτητα με την οποία έλιωνε ο πάγος όταν τράβηξε τη φωτογραφία στις 13 Ιουνίου 2019. Έχει βιώσει ένα τόσο ακραίο γεγονός μόνο μία φορά κατά τη διάρκεια της 15ετούς έρευνας του στη Γροιλανδία. Είναι ασυνήθιστο το λιώσιμο να συμβαίνει τόσο γρήγορα, σημειώνει ο Olsen.

«Απαιτεί μια ξαφνική ροή ζεστού αέρα ενώ υπάρχει ακόμη φρέσκο ​​χιόνι στον πάγο και συμπαγής θαλάσσιος πάγος. Επομένως, είναι ένα παράδειγμα ακραίου γεγονότος που εξελίσσεται στην αρχή της σεζόν… Η τοπική κοινότητα μου είπε: “θα πρέπει να περιμένετε 100 χρόνια για να δείτε ξανά [ένα τέτοιο γεγονός]”».

Διαβασε ακομα

Ένας VR παγκολίνος θα σε κάνει να δακρύσεις και να νοιαστείς για τον πλανήτη

Φαινόμενα όπως αυτό που αντίκρισε ο Olsen κανονικά δεν θα συνέβαιναν μέχρι αργότερα στη σεζόν, στο τέλος Ιουνίου και Ιουλίου, αλλά το 2019 η τήξη ξεκίνησε από τον Απρίλιο, περίπου έξι έως οκτώ εβδομάδες πριν από τον μέσο όρο του 1981-2020, επηρεάζοντας περίπου το 95% του στρώματος πάγου της Γροιλανδίας, σύμφωνα με την Αμερικανική Διοίκηση και την Εθνική Ομοσπονδία των ΗΠΑ.

Τέτοια φαινόμενα πρώιμης τήξης μπορεί να πάρουν «μορφή χιονοστιβάδας» και να οδηγήσουν σε περισσότερη τήξη, καθώς υπάρχει λιγότερο χιόνι και πάγος για να αντανακλούν τις ακτίνες του Ήλιου πίσω στο Διάστημα και να κρατούν την επιφάνεια δροσερή, εξηγεί η Bianca Perren, παλαιοκλιματολόγος του British Antarctic Survey (BAS), που μελετά ιζήματα από πολικές περιοχές για να κατανοήσει τη μακροπρόθεσμη μεταβλητότητα του κλίματος.

Η Γροιλανδία έσπασε κάθε ρεκόρ απώλειας πάγου το 2019, αποβάλλοντας συνολικά 532 δισεκατομμύρια τόνους από το γιγάντιο στρώμα πάγου της, σύμφωνα με μελέτη του 2020. Κατά μέσο όρο, η Γροιλανδία χάνει 234 δισεκατομμύρια τόνους πάγου ετησίως – αρκετά για να χωρέσουν σε 6.324 Empire State Buildings.

«Το 2019 ήταν μια πραγματικά ασυνήθιστα ζεστή χρονιά, αλλά το ίδιο ήταν και το 2012», λέει η Kelly Hogan, θαλάσσιος γεωφυσικός στο BAS που μελετά τις επιπτώσεις του λιώσιμου των πάγων της Γροιλανδίας. Το 2012, η ​​καλοκαιρινή περίοδος (Ιούνιος-Αύγουστος) ήταν περισσότερο από 2°C θερμότερη από τον μέσο όρο της περιόδου 1981-2010 και περισσότερο από 1,5°C για ολόκληρο το στρώμα πάγου. «Αυτά τα άκρα έρχονται πιο συχνά από ό,τι νομίζαμε. Συμβαίνουν κάθε λίγα χρόνια», λέει η Hogan.

«Αυτό που είναι πραγματικά ξεχωριστό για τη Γροιλανδία είναι το λιώσιμο στην επιφάνεια το καλοκαίρι, επειδή δεν πλησιάζει καθόλου αυτό στην Ανταρκτική», προσθέτει η Hogan. «Όταν βλέπεις τεράστιους όγκους νερού [στον πάγο], είναι πραγματικά σοκαριστικό».

News Ένα ανθισμένο λουλούδι κρύβει μια πολύ ανησυχητική ιστορία για τον πλανήτη

Αλλά είναι σπάνιο να δεις «τεράστιες λίμνες νερού» στην επιφάνεια όπως στη φωτογραφία του Olsen, λέει η Perren, καθώς συνήθως το νερό φεύγει μέσα από ρωγμές στον πάγο. «Βασικά σπάει το στρώμα πάγου και φεύγει προς την ακτή. Έτσι συχνά δεν βλέπετε αυτήν τη συγκέντρωση νερού, αλλά αντίθετα έχεις ζεστό νερό που στέλνεται στα έγκατα του στρώματος πάγου της Γροιλανδίας, θερμαίνοντας ουσιαστικά το σύνολο», εξηγεί.

Το γρήγορο λιώσιμο των πάγων επηρεάζει ήδη τον τρόπο ζωής των τοπικών κοινωνιών. «Πρέπει να προσαρμοστούν στον τρόπο που κυνηγούν και ψαρεύουν», επισημάνει ο Olsen.

Εάν ο πάγος δεν είναι ασφαλής για να ταξιδέψει κανείς, καθιστά επίσης πιο δύσκολο για τους επιστήμονες να πραγματοποιήσουν την έρευνά τους, προσθέτει ο Olsen. «Θα πρέπει να προσαρμοστούμε και να βασιστούμε περισσότερο σε αυτόματα όργανα αντί για παρακολούθηση που βασίζεται στην κοινότητα».

Η ασφάλεια είναι ήδη μια ανησυχία, υπογραμμίζει η Perren, προσθέτοντας: «Έχω υποσχεθεί στον γιο μου ότι δεν θα πατήσω το πόδι μου στο στρώμα πάγου γιατί είναι τόσο επικίνδυνο».

Η φωτογραφία βοήθησε στην ευαισθητοποίηση σχετικά με την ευαλωτότητα της Γροιλανδίας στην κλιματική κρίση, λέει ο Olsen. «Σίγουρα έχω διαπιστώσει ότι μπορείς να προσελκύσεις μεγάλη προσοχή για το πρόβλημα με μια φωτογραφία… οπότε ήταν πολύ αποτελεσματική.

Αλλά με έχουν προκαλέσει επίσης οι άνθρωποι που λένε: “πώς μπορείς να τραβήξεις μια φωτογραφία της κλιματικής αλλαγής;” Και συμφωνώ, δεν μπορείτε να τραβήξετε μια φωτογραφία και να το ονομάσετε κλιματική αλλαγή, γιατί αυτό είναι κάτι που εκτυλίσσεται σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Πρέπει να εξηγήσουμε τη φωτογραφία και να παρέχουμε το σωστό πλαίσιο».

Διαβασε ακομα

Πράσινο σαφάρι χωρίς ενοχές γίνεται;

Οι φωτογραφίες είναι χρήσιμα εργαλεία για να ξεκινήσετε μια συζήτηση για το περιβάλλον και να εξηγήσετε επιστημονικά φαινόμενα, αναφέρει από την πλευρά της η Perren. «Η επιστήμη έχει πρόβλημα επικοινωνίας», λέει.

«Όταν την είδα για πρώτη φορά το 2019 θυμάμαι ότι σκέφτηκα: “Θεέ μου, αυτή είναι μια τόσο συγκλονιστική εικόνα”», προσθέτει. «Είναι μια συμβολική εικόνα του πώς μοιάζει η κλιματική αλλαγή στη Γροιλανδία. Υπάρχει όμως και μια επιστημονική πλευρά: ίσως αυτό να είναι άνευ προηγουμένου, αλλά επίσης [ζωγραφίζει] μια πολύ καλή, κάπως εμβληματική εικόνα του πώς θα μοιάζει το μέλλον».

Η Hogan λέει ότι αυτή η φωτογραφία «αποκαλύπτει πραγματικά την έκταση του προβλήματος». «Φαίνεται ότι τα σκυλιά κάνουν πατινάζ σε κάτι χωρίς πάτο… είναι σαν να κινδυνεύουν να βυθιστούν ανά πάσα στιγμή, κάτι που είναι ίσως κάποιο είδος μεταφοράς για το στρώμα πάγου και το μέλλον».

Με πληροφορίες από BBC