Στην ισλανδική λαογραφία, 13 χαρούμενα αλλά σκανταλιάρικα αδέρφια, γνωστά ως Yule Lads, επισκέπτονται εναλλάξ τα παιδιά τις 13 νύχτες που προηγούνται της ημέρας των Χριστουγέννων. Κάθε μία από αυτές τις νύχτες, τα παιδιά τοποθετούν τα παπούτσια τους σε ένα περβάζι με την ελπίδα να βρουν μια λιχουδιά το επόμενο πρωί. Τα «καλά» αγόρια και κορίτσια ξυπνάνε με γλυκά, ενώ τα παιδιά που δεν συμπεριφέρθηκαν «σωστά» τη χρονιά που πέρασε βρίσκουν μια… σάπια πατάτα.

Στις μέρες μας, τα Yule Lads συχνά απεικονίζονται ως καλοκάγαθες φιγούρες ντυμένες με ερυθρόλευκα ρούχα, ακριβώς όπως ο Άγιος Βασίλης – μόνο που τα 13 αδέρφια – τα οποία θα μπορούσαν κάλλιστα να ανοίξουν και ταβέρνα στη Χασιά – θεωρούνταν αρχικά εξαιρετικά μοχθηρά πλάσματα.

Σόι πάει το βασίλειο

Για πρώτη φορά, συναντάμε τα Yule Lads τον 17ο αιώνα, όταν απεικονίζονταν ως «γιγαντιαία, ογκώδη trolls», όπως γράφει η Tanya Gulevich στην εγκυκλοπαίδεια για τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς.

Η μητέρα τους, η Grýla, ήταν ένα τέρας που λέγεται ότι κατέβαινε από το ορεινό σπίτι της τα Χριστούγεννα αναζητώντας «κακομαθημένα» παιδιά για να τα χώσει σε ένα σάκο – πιθανόν για να τα φάει.

Το κατοικίδιο της οικογένειας, μια τεράστια γάτα που ονομαζόταν Jólakötturinn, περιφερόταν επίσης στη χώρα την παραμονή των Χριστουγέννων, τρώγοντας τα παιδιά που δεν φορούσαν τουλάχιστον ένα καινούργιο ρούχο.

«Η Grýla είναι η αρχετυπική κακιά», αναφέρει το 2017 στο περιοδικό Smithsonian ο Brian Pilkington, ένας εικονογράφος που έχει σχεδιάσει μερικές από τις πιο διαδεδομένες απεικονίσεις της Grýla και των Yule Lads. «Πρόκειται για μια ζωντανή λαϊκή παράδοση».

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Albert C. Sears (@albertsbookshelf)

Αλλαγή στρατηγικής

Τα παλιά χρόνια, οι ενήλικες επικαλούνταν τα Yule Lads για να τρομάξουν τους νεότερους έτσι ώστε να ακολουθούν τους κανόνες τους, με την τακτική να πηγαίνει τόσο καλά που μέχρι τις αρχές του 18ου αιώνα, οι γονείς «απειλούσαν» καθημερινά τα παιδιά τους.

Το 1746, μάλιστα, η ισλανδική κυβέρνηση εξέδωσε δημόσιο διάταγμα που απαγόρευε στους γονείς να χρησιμοποιούν τα 13 αδέρφια και παρόμοιες τρομακτικές ιστορίες για να υποτάξουν τα παιδιά τους.

Μέχρι τον 19ο αιώνα, τα Yule Lads είχαν εξελιχθεί σε «άξεστους» κλέφτες που έκλεβαν λουκάνικα, κεριά και το καλύτερο σιτάρι της οικογένειας.

Τον 20ό αιώνα, ωστόσο, τα αδέλφια άρχισαν να γίνονται πιο φιλικά: με διάφορους άλλους χαρακτήρες, όπως ο Άγιος Βασίλης και οι τάρανδοι, να κερδίζουν σε δημοφιλία, αποφασίστηκε πως για να «επιβιώσουν» θα έπρεπε να δείξουν το καλό τους πρόσωπο, αναπτύσσοντας μία «άνευ προηγουμένου ευγένεια προς τα παιδιά», σύμφωνα με το Εθνικό Μουσείο της Ισλανδίας.

Διαβασε ακομα

Γιατί η στολή του Άγιου Βασίλη είναι κόκκινη και άσπρη. Και όχι δεν τον έντυσε η Coca Cola

13 κατεργάρηδες

Κάθε ένα από τα 13 Yule Lads έχει τη δική του ξεχωριστή προσωπικότητα. Τα ονόματα των αδελφών, ωστόσο, παρέμειναν σημείο πολλών ερμηνειών και συζητήσεων μέχρι το 1932, όταν ένα δημοφιλές ποίημα του Jóhannes úr Kötlum εδραίωσε μια συγκεκριμένη εκδοχή των προσωπικοτήτων τους στην ισλανδική φαντασία.

Σύμφωνα με το Εθνικό Μουσείο, το πρώτο Yule Lad, ο Sheep-Cote Clod, προσπαθεί ανεπιτυχώς να θηλάσει τα πρόβατα των αγροτών, ενώ το δεύτερο, ο Gully Gawk, ρουφάει τον αφρό από την κορυφή των κουβάδων με αγελαδινό γάλα. Ένα μικρόσωμο Yule Lad που ονομάζεται Stubby κλέβει φαγητό από τηγάνια, ενώ ο Skyr Gobbler καταβροχθίζει το ισλανδικό γιαούρτι.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη RED VEIN Escape (@redveinescape)

Οι περισσότερες από τις αγαπημένες δραστηριότητες των άλλων αδελφών αναφέρονται άμεσα στα ονόματά τους: για παράδειγμα, ο Spoon Licker λατρεύει να γλείφει τα κουτάλια, ο Pot Scraper (ή Pot Licker) αδειάζει τα βάζα με το γλυκό, ο Bowl Licker «καθαρίζει» με τη γλώσσα του τα μπολ, ο Door Slammer βαράει τις πόρτες, ο Sausage Swiper κλέβει καπνιστά λουκάνικα, ο Window Peeper κοιτάει μέσα από τα παράθυρα, ενώ ο Door Sniffer με τη μακριά του μύτη «αναζητά» με την όσφρηση λιχουδιές πίσω από κλειστές πόρτες.

Ωστόσο, μερικά ονόματα απαιτούν πρόσθετες εξηγήσεις: ο Meat Hook, για παράδειγμα, το 12ο Yule Lad, κατεβάζει ένα ραβδί ή ένα γάντζο από τις καμινάδες των σπιτιών για να αρπάξει το καπνιστό αρνί, ένα παραδοσιακό ισλανδικό χριστουγεννιάτικο έδεσμα.

Τέλος, ο Candle Beggar, το 13ο Yule Lad, κλέβει κεριά γιατί τον γοητεύει το έντονο φως που εκπέμπουν. Όπως αναφέρεται και σε ένα ποίημα του 1932,

Ακολουθούσε τα μικρά που,

σαν χαρούμενα ξωτικά,

έτρεχαν στο αγρόκτημα

με τα ωραία τους φωτάκια