Θα τρώω υγιεινά, θα ξεκινήσω κάποιο άθλημα, θα επισκέπτομαι πιο συχνά τους δικούς μου, θα πηγαίνω τουλάχιστον ένα ταξίδι τον χρόνο. Καθώς υποδεχόμαστε το νέο έτος και αφήνουμε πίσω το παλιό, μία ακατανίκητη επιθυμία να αλλάξουμε τα κακώς κείμενα της ζωής μας έρχεται και καταλαμβάνει το σώμα και το μυαλό μας – παρέα με τον ενθουσιασμό και την αίσθηση πως ο νέος χρόνος θα μας φέρει τη δύναμη, το κουράγιο – τα χρήματα; – και τη διάθεση να το καταφέρουμε!

Ωστόσο, η κοινή ελπίδα πως, αυτή τη φορά, θα είναι διαφορετικά και ότι θα κρατήσουμε τις υποσχέσεις που δίνουμε στον εαυτό μας (Νew Year’s Resolutions) δεν είναι τωρινή: σε πολλούς πολιτισμούς ο καθορισμός στόχων ήταν σύμφυτος με το νέο έτος.

Το ζήτημα είναι… τα πήγαιναν οι αρχαίοι καλύτερα από εμάς ή οι περισσότερες αποφάσεις «έπεφταν» στο κενό εξαιτίας της άχαρης καθημερινότητας, της βάρβαρης πραγματικότητας, της έλλειψης χρόνου και πόρων και τελικά της δικής τους απροθυμίας;

Οι Βαβυλώνιοι

Ιστορικά, οι πρώτοι καταγεγραμμένοι άνθρωποι που έθεσαν στόχους για το νέο έτος ήταν οι αρχαίοι Βαβυλώνιοι πριν από περίπου 4.000 χρόνια.

Οι Βαβυλώνιοι ήταν επίσης ο πρώτος πολιτισμός που διοργάνωσε καταγεγραμμένους εορτασμούς προς τιμήν του νέου έτους – παρόλο που, για εκείνους, το έτος δεν ξεκινούσε τον Ιανουάριο, αλλά κάπου στα μέσα Μαρτίου, όταν φυτεύονταν τα σπαρτά.

Οι αποφάσεις για το νέο έτος για τους Βαβυλώνιους ήταν συνυφασμένες με τη θρησκεία, τη μυθολογία, την εξουσία και τις κοινωνικοοικονομικές αξίες. Λέγεται, μάλιστα, πως ξεκίνησαν την παράδοση της 12ήμερης γιορτής του νέου έτους που ονομαζόταν Akitu: αγάλματα διαφόρων θεοτήτων πλημμύριζαν τους δρόμους και πραγματοποιούνταν τελετές που συμβόλιζαν τη νίκη επί των δυνάμεων του χάους.

Κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης γιορτής οι άνθρωποι φύτευαν σπαρτά, υπόσχονταν πίστη στον βασιλέα που κυβερνούσε ή έστεφαν νέο βασιλιά και έδιναν υποσχέσεις για την αποπληρωμή των χρεών το επόμενο έτος.

Οι Βαβυλώνιοι, εξάλλου, πίστευαν ότι αν τηρούσαν τις υποσχέσεις τους για το νέο έτος, τότε οι θεοί θα τους αντιμετώπιζαν ευνοϊκότερα.

Διαβασε ακομα

Υπάρχει ο σωστός τρόπος να θέσεις τους στόχους σου για τη νέα χρονιά

Αρχαία Ρώμη

Το ρωμαϊκό νέο έτος γιορταζόταν αρχικά στις 15 Μαρτίου (The Ides of March), καθώς τότε αναλάμβαναν τα καθήκοντά τους οι ύπατοι, οι σημαντικότεροι Ρωμαίοι αξιωματούχοι. Η γιορτή της Anna Perenna, μιας θεάς του νέου έτους και της αρχής της άνοιξης, γιορταζόταν επίσης στις 15 Μαρτίου.

Ο αυτοκράτορας Ιούλιος Καίσαρας, ωστόσο, εισήγαγε το Ιουλιανό ημερολόγιο το 46 π.Χ., το οποίο κήρυξε την 1η Ιανουαρίου ως αρχή του νέου έτους – με τη νέα ημερομηνία να είναι προς τιμήν του Ρωμαίου θεού Ιανού.

Ο Ιανός, όπως αναφέρεται στο National Geographic, είχε δύο πρόσωπα: ένα για να κοιτά πίσω στο προηγούμενο έτος και ένα για να κοιτά μπροστά, το νέο έτος. Ήταν επίσης προστάτης των θυρών, των αψίδων και βοηθούσε τους ανθρώπους να κάνουν νέα ξεκινήματα.

Έτσι, κάθε νέο έτος, οι Ρωμαίοι πρόσφεραν θυσίες στον Ιανό, ανανέωναν τους δεσμούς μαζί του, με τους άλλους θεούς αλλά και μεταξύ τους. Παράλληλα, αντάλλασσαν ευλογίες και δώρα – όπως γλυκά φρούτα και μέλι – και υπόσχονταν υποταγή στον αυτοκράτορα.

Κι ύστερα ήρθαν οι ιππότες

Σύμφωνα με το The Conversation, στον Μεσαίωνα – 5^ος με 15^ο αιώνα – οι ιππότες υπόσχονταν υποταγή και ανανέωναν τους όρκους τους για ανδρεία και το νέο έτος.

Ο θρύλος λέει ότι ο πιο δημοφιλής όρκος ήταν «ο όρκος του παγωνιού» ή του «φασιανού»: οι ιππότες τοποθετούσαν τα χέρια τους πάνω σε ένα ζωντανό ή σκοτωμένο παγώνι και ανανέωναν τους όρκους τους για τη διατήρηση των ιπποτικών αξιών.

Τα υπέροχα και ποικίλα χρώματα αυτών των πτηνών πιστεύεται ότι συμβόλιζαν το μεγαλείο των βασιλιάδων και των ευγενών.

Πέρα όμως από την ιπποτική ανδρεία και την τιμή, ο ιπποτισμός εξυπηρετούσε κοινωνικές και θρησκευτικές λειτουργίες, αφού η ιπποσύνη ενίσχυε τους κοινωνικούς διαχωρισμούς που ευνοούσαν τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης των αριστοκρατών.

Κατά τον Μεσαίωνα, το νέο έτος γιορταζόταν από σε διαφορετικές εποχές. Λόγω ενός χρονικού λάθους, μάλιστα, το Ιουλιανό ημερολόγιο είχε οδηγήσει σε επτά επιπλέον ημέρες μέχρι το έτος 1000.

Σύγχρονη εποχή

Για την επίλυση των προβλημάτων που σχετίζονταν με το Ιουλιανό ημερολόγιο, το Γρηγοριανό ημερολόγιο – που θεσπίστηκε από τον Πάπα Γρηγόριο ΧΙΙΙ το 1582 – το νέο έτος επανήλθε επίσημα την 1η Ιανουαρίου, ενώ η θρησκεία συνέχισε να ασκεί σημαντική επιρροή στον σκοπό και τη λειτουργία των υποσχέσεων των ανθρώπων για τον νέο χρόνο.

Για παράδειγμα, τον 19ο αιώνα, ο προτεσταντισμός έδωσε έμφαση στον καθορισμό υποσχέσεων έντονα ευθυγραμμισμένων με τη θρησκεία, την πνευματικότητα και τον ηθικό χαρακτήρα.

Ωστόσο, στη δεκαετία του 1800, κάτι άρχισε να αλλάζει: μια σειρά σατιρικών κειμένων εμφανίστηκαν στο Walker’s Hibernian Magazine (1802) που, κατά κάποιο τρόπο, «σατίριζαν» τους πολιτικούς της εποχής οι οποίοι «είχαν αποφασίσει να μην έχουν κανέναν άλλο στόχο στο μυαλό τους παρά μόνο το καλό της χώρας τους».

Ξαφνικά, οι άνθρωποι άρχισαν να δίνουν υποσχέσεις μεταξύ τους αλλά και στον εαυτό τους – ακριβώς όπως γίνεται και σήμερα – επιδιώκοντας πιο «ευγενείς» στόχους, κάτι το οποίο, ωστόσο, δεν ήταν πάντα εύκολο να καταφέρουν. Για παράδειγμα, το 1671, η Σκωτσέζα συγγραφέας Anne Halkett κατέγραψε στο ημερολόγιό της την απόφαση: «Δεν θα προσβάλλω πια».

Διαβασε ακομα

Οι ελληνικοί χριστουγεννιάτικοι προορισμοί που σε περιμένουν φέτος τις γιορτές

Όπως και σε παλαιότερες εποχές, έτσι και σήμερα, άνθρωποι όλων των πολιτισμών συνεχίζουν να γιορτάζουν το νέο έτος – αν και σε διαφορετικές χρονικές στιγμές – και να θέτουν νέες στόχους. Πολλοί εξακολουθούν να προσεύχονται για πλούσια σοδειά – αν και οι περισσότερες αποφάσεις σήμερα τείνουν κυρίως να προβάλλουν κοινωνικές αξίες.

Ακόμη και μετά από 4.000 χρόνια, το νέο έτος εξακολουθεί να συμβολίζει ένα νέο κατώφλι, μία ευκαιρία για νέα αρχή και οι άνθρωποι δεν μπορούν παρά να ελπίζουν ότι η καινούργια χρονιά θα τους δώσει τη δύναμη και την αποφασιστικότητα να γίνουν ο καλύτερος εαυτός τους.