Στις 5 Φεβρουαρίου, η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) έκανε ένα εξαιρετικά σημαντικό πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας, φέρνοντας το πρώτο νομοθέτημα για τη βία κατά των γυναικών. Ωστόσο, πουθενά σε αυτόν τον πρώτο νόμο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν υπάρχει κοινός ορισμός για το έγκλημα του βιασμού.

Το αρχικό σχέδιο του νομοσχεδίου, που είχε κατατεθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Μάρτιο του 2022, όριζε το έγκλημα του βιασμού ως «σεξ χωρίς συναίνεση» – χωρίς να χρειάζεται τα θύματα να προσκομίσουν στοιχεία για βία, απειλές ή εξαναγκασμό. Βασιζόταν ξεκάθαρα στην αρχή ότι «το ναι και μόνο το ναι» συνιστά «συναίνεση».

Μετά από έναν χρόνο σχεδόν διαπραγματεύσεων όμως, 14 κράτη μέλη εξακολουθούν να εμποδίζουν τον ορισμό που βασίζεται στη συναίνεση. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονταν ανατολικά κράτη, όπως η Βουλγαρία, η Ουγγαρία και η Τσεχική Δημοκρατία, καθώς και η Γαλλία, η Γερμανία και οι Κάτω Χώρες, που θεωρούνται από τα πιο προοδευτικά έθνη του μπλοκ.

Ρήτρα αναθεώρησης μετά από πέντε χρόνια

Μιλώντας από το Στρασβούργο, στις αρχές Φεβρουαρίου, η Ιρλανδή ευρωβουλευτής Φράνσις Φιτζέραλντ, μία από τις επικεφαλής διαπραγματευτές του Κοινοβουλίου για τη νομοθεσία, δήλωσε ότι το μπλοκ έχει «ημιτελείς υποθέσεις» για την προστασία των γυναικών από τη βία.

Ένα άρθρο υποχρεώνει τα κράτη μέλη να «ευαισθητοποιηθούν» σε σχέση με τη σεξουαλική συναίνεση και να προωθήσουν μια «κουλτούρα που βασίζεται στη συναίνεση»

Δεδομένης της κλίμακας των στατιστικών στοιχείων που θέλουν το 5% των γυναικών άνω των 15 ετών να έχουν πέσει θύμα βιασμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση, «αυτό είναι απλώς απογοητευτικό», τόνισε η Φιτζέραλντ.

Η Ιρλανδή Ευρωβουλευτής, ωστόσο, αναγνώρισε ότι υπήρξε εξέλιξη, καθώς 11 χώρες αποφάσισαν να συμφωνήσουν με τον ορισμό που βασίζεται στη συναίνεση, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων.

Σε μία παραχώρηση της τελευταίας στιγμής, μάλιστα συμπεριλήφθηκε ρήτρα αναθεώρησης για την επανεξέταση του πεδίου εφαρμογής του νομοσχεδίου, μετά από πέντε χρόνια εφαρμογής. Προστέθηκε επίσης ένα άρθρο, το οποίο υποχρεώνει τα κράτη μέλη να «ευαισθητοποιηθούν» σε σχέση με τη σεξουαλική συναίνεση και να προωθήσουν μια «κουλτούρα που βασίζεται στη συναίνεση».

Ωστόσο αυτό, απέχει πολύ από την αρχική φιλοδοξία της Επιτροπής να ποινικοποιήσει το μη συναινετικό σεξ σε όλο το μπλοκ.

Έγκλημα το cyber flashing

Το τελικό νομοσχέδιο ποινικοποιεί άλλες μορφές βίας κατά των γυναικών, συμπεριλαμβανομένων του αναγκαστικού γάμου και του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων (FMG). Συμπληρώνει επίσης νομικά κενά σε ορισμένα κράτη της Ε.Ε. σχετικά με τη βία στον κυβερνοχώρο, συμπεριλαμβανομένης της διαδικτυακής παρενόχλησης και της παρακολούθησης.

Το “cyber flashing”, όπου γυμνές εικόνες αποστέλλονται στο διαδίκτυο χωρίς τη συγκατάθεση του παραλήπτη, καθώς και η μη συναινετική κοινοποίηση προσωπικών εικόνων, γνωστή και ως «πορνό εκδίκησης», θα αποτελέσουν επίσης εγκλήματα σε επίπεδο Ε.Ε.

Διαβασε ακομα

AI: Οι ψεύτικες γυμνές φωτογραφίες της Taylor Swift είναι η απόδειξη ότι οι γυναίκες παραμένουν απροστάτευτες

Το ίδιο με τα παραπάνω θα ισχύει και για την κοινοποίηση εικόνων πορνό που δημιουργούνται με Τεχνητή Νοημοσύνη. Η δημοφιλής τραγουδίστρια Τέιλορ Σουίφτ έπεσε θύμα γυμνών deepfakes τον Ιανουάριο, ενώ υπάρχουν ανησυχητικές αναφορές ότι οι γυμνές εικόνες που δημιουργούνται με τη βοήθεια της ΤΝ βρίσκεται σε άνοδο μεταξύ των ανηλίκων.

Ο ορισμός του βιασμού διχάζει την Ευρώπη

Η Γαλλία και η Γερμανία δέχθηκαν πυρά επειδή μπλόκαραν την ποινικοποίηση του βιασμού σε ολόκληρη την Ε.Ε., καθώς η υποστήριξη είτε από τη μία είτε από την άλλη χώρα θα ήταν αρκετή για να περάσει ο ορισμός που βασίζεται στη συναίνεση.

Το γεγονός ότι η ποινικοποίηση αποκλείστηκε παρά το γεγονός ότι η συντριπτική πλειονότητα των κρατών μελών είναι συμβαλλόμενα μέρη της σύμβασης της Κωνσταντινούπολης (η οποία ορίζει την απουσία συναίνεσης ως βιασμό) προκάλεσε πολλές απορίες.

«Πρέπει να πω ότι είμαι απογοητευμένη που ορισμένα από αυτά τα κράτη μέλη είναι εκείνα που επικύρωσαν τη σύμβαση της Κωνσταντινούπολης. Δεν το κατανοώ», δήλωσε η Σουηδή ευρωβουλευτής Evin Incir, η έτερη επικεφαλής του φακέλου.

Η απροθυμία του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν να υποστηρίξει την κίνηση αυτή έχει προκαλέσει διαμάχη στη Γαλλία. Ο Μακρόν υποσχέθηκε να υλοποιήσει τα δικαιώματα των γυναικών κατά τη δεύτερη θητεία του, αλλά ταυτόχρονα δέχθηκε επικρίσεις όταν υπερασπίστηκε το δικαίωμα του Γάλλου ηθοποιού Ζεράρ Ντεπαρντιέ να θεωρείται αθώος, παρ’ όλες τις κατηγορίες για σεξουαλική επίθεση.

Με πληροφορίες από Euronews