Πρωταπριλιά σήμερα και αν είσαι παιδί, εκπαιδευτικός ή απλώς αγαπάς την παράδοση πρέπει να προσέχεις να μην «την πατήσεις» αλλά και να είσαι ιδιαίτερα ευφάνταστος για να σκεφτείς τη δική σου πρωτότυπη φάρσα.

Η Πρωταπριλιά γιορτάζεται εδώ και πολλούς αιώνες από διάφορους πολιτισμούς, αν και η ακριβής προέλευσή της παραμένει μυστήριο.

Οι παραδόσεις της Πρωταπριλιάς περιλαμβάνουν αστεία που, τις περισσότερες φορές τελειώνουν, με εκείνον ή εκείνους που σκαρώνουν τη φάρσα να αναφωνούν: «Πρωταπριλιά!».

Προέλευση της Πρωταπριλιάς

Ορισμένοι ιστορικοί υποστηρίζουν πως η Πρωταπριλιά χρονολογείται από το 1582, όταν η Γαλλία πέρασε από το Ιουλιανό ημερολόγιο στο Γρηγοριανό, μετά από απόφαση του Συμβουλίου του Τρέντο το 1563.

Στο Ιουλιανό ημερολόγιο, όπως και στο Ινδουιστικό, το νέο έτος άρχιζε με την εαρινή ισημερία περίπου την 1η Απριλίου.

Οι άνθρωποι, ωστόσο, που άργησαν να λάβουν τα νέα ή δεν δέχτηκαν ότι η έναρξη του νέου έτους είχε μεταφερθεί την 1η Ιανουαρίο, συνέχισαν να το γιορτάζουν κατά την τελευταία εβδομάδα του Μαρτίου. Έτσι, έγιναν στόχος αστείων και ονομάστηκαν οι «Ανόητοι του Απριλίου».

Οι φάρσες εναντίον τους περιελάμβαναν την τοποθέτηση χάρτινων ψαριών στην πλάτη τους και την αναφορά τους ως “poisson d’avril” (ψάρι του Απριλίου), που χαρακτήριζε το ευκολόπιστο άτομο.

Η Ιλαρία στην Αρχαία Ρώμη

Ιστορικοί έχουν επίσης συνδέσει την Πρωταπριλιά με γιορτές όπως η Hilaria (λατινικά για τη χαρά), την οποία γίορταζαν στην αρχαία Ρώμη στα τέλη Μαρτίου οι οπαδοί της λατρείας της Κυβέλης.

Οι άνθρωποι μεταμφιέζονταν και κορόιδευαν τους συμπολίτες τους, ακόμη και τους δικαστές.

Θεωρείται επίσης ότι η Πρωταπριλιά συνδεόταν με την εαρινή ισημερία ή την πρώτη ημέρα της άνοιξης στο βόρειο ημισφαίριο, όταν η Μητέρα Φύση ξεγελούσε τους ανθρώπους με τον μεταβαλλόμενο, απρόβλεπτο καιρό.

Ιστορία της Πρωταπριλιάς

Η Πρωταπριλιά εξαπλώθηκε σε ολόκληρη τη Βρετανία κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα. Στη Σκωτία,γιόρταζαν την παράδοση δύο ημέρες. Ξεκινώντας με το «κυνήγι του gowk» (το gowk είναι μια λέξη για το πουλί κούκος, σύμβολο του ανόητου), κατά το οποίο ανέθεταν σε ανθρώπους ψεύτικες αποστολές.

Η δεύτερη μέρα (Tailie Day) περιελάμβανε φάρσες – όπως το καρφίτσωμα ψεύτικης ουράς ή μιας πινακίδας που έγραφε «Κλώτσα με» πάνω σε ανθρώπους.

Πρωταπριλιάτικες φάρσες

Εφημερίδες, ραδιοφωνικοί και τηλεοπτικοί σταθμοί, αλλά και ιστότοποι συμμετέχουν στην παράδοση της 1ης Απριλίου, αναφέροντας εξωφρενικούς φανταστικούς ισχυρισμούς, ώστε να ξεγελάσουν το κοινό τους.

• 31 Μαρτίου του 1940 κι ένας ραδιοφωνικός σταθμός στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ μεταδίδει την είδηση «βόμβα». «Αύριο στις 3 το μεσημέρι, καταστρέφεται ο κόσμος, έρχεται η συντέλεια κι αυτό δεν είναι πρωταπριλιάτικο αστείο. Το επιβεβαιώνουν αστρονόμοι του Ινστιτούτου Φράνκλιν». Δεν ήθελε και πολύ ώστε ο κόσμος να πανικοβληθεί, να αρχίσει να διαδίδει την είδηση και τα τηλέφωνα στον σταθμό να πάρουν φωτιά. Η ιδέα της φάρσας ανήκε στον υπεύθυνο Τύπου του Ινστιτούτου που ήθελε να διαφημίσει διάλεξη με θέμα «Ποιο θα είναι το τέλος του κόσμου». Ο φαρσέρ απολύθηκε και κανείς δεν πρέπει να στενοχωρήθηκε γι’ αυτό.
• Πρωταπριλιά του 1957 και το BBC στη Βρετανία βγαίνει στον αέρα με αποκλειστικό ρεπορτάζ. Στα σύνορα Ιταλίας-Ελβετίας, καρποφόρησαν τα μακαρονόδεντρα που είχαν νωρίτερα φυτευτεί και στις τηλεοράσεις έπαιζαν και εικόνες από τη συγκομιδή. Και ναι, ήταν χιλιάδες οι Άγγλοι που ρώτησαν να μάθουν πώς μπορούν να καλλιεργήσουν τον σπόρο για να έχουν δικά τους μακαρόνια…

• 1986 και η Le Parisien στη Γαλλία κυκλοφορεί με είδηση στην πρώτη σελίδα ότι η φρεσκότατη κυβέρνηση Σιράκ αποφάσισε να αλλάξει θέση στον Πύργο του Άιφελ, ώστε στη θέση του να χτιστεί ένα γήπεδο.
• Μεταφερόμαστε ξανά στη Βρετανία για ένα δημοσίευμα του Independent το 1990, σύμφωνα με το οποίο οι συντηρητές που καθάρισαν τον πίνακα του Ντα Βίντσι από τη σκόνη και τη βρομιά, είδαν έκπληκτοι να χάνεται το χαμόγελο και η Μόνα Λίζα να είναι μουτρωμένη. Φτηνό, αλλά κάποιοι το έχαψαν…
• Ο Independent πάντως γενικά την τιμούσε την Πρωταπριλιά κι έτσι τρία χρόνια αργότερα, το 1993, είχε εκτενές ρεπορτάζ σύμφωνα με το οποίο ανασκαφές από διάσημους ερευνητές έφεραν στο φως το χωριό του Αστερίξ.
• Το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού, με τον τεράστιο Θάνο Μικρούτσικο ως επικεφαλής, είχε πολύ μεγαλύτερη έμπνευση (και πειθώ) από τη βρετανική εφημερίδα. Την Πρωταπριλιά του 1995, ανακοινώνει ότι κατά τις ανασκαφές του Μετρό βρέθηκε ο τάφος του Σωκράτη και μάλιστα δίνει και λεπτομέρειες, γνωστοποιώντας ότι βρέθηκαν επίσης ο χιτώνας του, αλλά και ίχνη από το κώνειο που ήπιε. Το πολύ σοβαρό Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων πέφτει στην παγίδα, μεταδίδει την είδηση και ζητά δημόσια συγγνώμη…
• Φάρσες γίνονται κάθε χρόνο και στον αθλητικό Τύπο, ειδικά στην Ελλάδα που κάποτε οι αθλητικές εφημερίδες μεσουρανούσαν και πουλούσαν εκατοντάδες χιλιάδες φύλλα καθημερινά. Μια από τις πιο αξιοσημείωτες ήταν αυτή του 1995, όταν δημοσιεύτηκε η είδηση ότι ο Μπάγεβιτς συμφώνησε με τον Ολυμπιακό και τον Κόκκαλη. Πράγμα που έγινε στην πραγματικότητα την αμέσως επόμενη χρονιά.
• Κρατήσαμε για τελευταία μια είδηση που δεν γράφτηκε Πρωταπριλιά, αλλά ίσως αποτελεί την εκδίκηση προς τον Τύπο για τις φάρσες που έκανε κατά καιρού στους αναγνώστες. Είναι μέσα Ιουνίου του 2009 και ο Ερντογάν ακυρώνει τελευταία στιγμή την προγραμματισμένη επίσκεψή του στην Ελλάδα και το γεύμα του με τον Καραμανλή.
• Το έγκυρο «Βήμα της Κυριακής» όμως, έχοντας τυπωθεί από την Παρασκευή, κυκλοφορεί με λεπτομέρειες για τη συνάντηση, παρασκήνια για το τι ειπώθηκε ανάμεσα στον τούρκο πρόεδρο και τον έλληνα πρωθυπουργό και ρεπορτάζ μέχρι και για το τι έφαγαν… Σε βαθμό που ανάγκασε τον ίδιο τον Σταύρο Ψυχάρη να ζητήσει συγγνώμη «για τη μεγαλειώδη γκάφα».Επιπλέον, η Google φιλοξενεί παραδοσιακά μια ετήσια πρωταπριλιάτικη φάρσα. Στο παρελθόν έχει δοκιμάσει τα πάντα: Από «τηλεπαθητική αναζήτηση» μέχρι τη δυνατότητα να παίξουν οι χρήστες του διαδικτύου Pac Man στους χάρτες του Google Maps.

Με πληροφορίες από History