Η Τετάρτη που έρχεται ή πιο απλά η 29η Ιανουαρίου, θα είναι μια πολύ ιδιαίτερη ημέρα για την Κίνα αλλά και τις κινεζικές κοινότητες σε όλο τον πλανήτη. Η γιορτή για το Σεληνιακό Νέο Έτος, την πρωτοχρονιά τους, είναι προ των πυλών κι εκατομμύρια Κινέζοι σε όλο τον κόσμο περιμένουν να ξεκινήσουν οι εορτασμοί για το 15ήμερο φεστιβάλ της Άνοιξης. Για να μην σας κρατάμε σε αγωνία, σε λίγες ώρες μπαίνουμε στη Χρονιά του Φιδιού…

Απίστευτα περίπλοκο, το κινεζικό ημερολόγιο του ζωδιακού κύκλου περιγράφεται καλύτερα ως ένας 12ετής κύκλος που αντιπροσωπεύεται από 12 ζώα, με αυτή τη σειρά: Αρουραίος, βόδι, τίγρης, λαγός, δράκος, φίδι, άλογο, κατσίκα, μαϊμού, κόκορας, σκύλος και χοίρος.

Το ζώδιο καθορίζεται από το έτος γέννησής, πράγμα που σημαίνει ότι το 2025 ο πλανήτης θα υποδεχθεί πολλά μικρά φίδια. Τα παιδιά που γεννήθηκαν το προηγούμενο Σεληνιακό Έτος ήταν Δράκοι, ενώ εκείνα που θα γεννηθούν το 2026 θα είναι Άλογα.

Οι Κινέζοι πιστεύουν ότι για κάθε ζώδιο, η τύχη θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από τις θέσεις των Tai Sui – μια συλλογική ονομασία για τις αστρικές θεότητες που πιστεύεται ότι περιστρέφονται παράλληλα και σε αντίθετη κατεύθυνση από τον Δία.

Οι δάσκαλοι της γεωμαντείας μπορεί να ερμηνεύουν διαφορετικά τα δεδομένα, αλλά συνήθως υπάρχει συναίνεση σχετικά με το τι σημαίνει το έτος για κάθε ζώδιο με βάση τις θέσεις των άστρων.

Για πολλούς Κινέζους, το σεληνιακό νέο έτος είναι η ιδανική στιγμή για να επισκεφθούν έναν ναό και να κάνουν ευλογίες ανάλογα με το τι έχουν να πουν τα άστρα για το συγκεκριμένο ζώδιο τους για τους επόμενους μήνες.

Ο θρύλος του Νίαν

Υπάρχουν αμέτρητα λαϊκά παραμύθια που συνδέονται με τη Σεληνιακή Πρωτοχρονιά, αλλά ο μύθος του Νίαν ξεχωρίζει ως ένας από τους πιο διασκεδαστικούς και περιπετειώδεις.

Κάθε παραμονή της Σεληνιακής Πρωτοχρονιάς ένα άγριο θαλάσσιο θηρίο με κοφτερά δόντια και κέρατα έβγαινε στη στεριά και επιτίθετο σε ένα κοντινό χωριό. Σε μία από τις επιθέσεις κι ενώ οι χωρικοί έσπευσαν να κρυφτούν, εμφανίστηκε ένας μυστηριώδης γέρος που επέμενε να μείνει εκεί παρά τις προειδοποιήσεις όλων ότι αν δεν εξαφανιστεί, θα πεθάνει.

Προς έκπληξη των χωρικών, ο γέρος επέζησε και τελικά το χωριό δεν είχε την παραμικρή απώλεια.

Ο άντρας ισχυρίστηκε ότι τρόμαξε τον Νίαν κρεμώντας κόκκινα πανό στην πόρτα του, φορώντας κόκκινα ρούχα και ανάβοντας κροτίδες.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το κόκκινο, τα πανό, οι κροτίδες και τα πυροτεχνήματα, αποτελούν παραδόσεις της Σεληνιακής Πρωτοχρονιάς, οι οποίες ακολουθούνται μέχρι και σήμερα.

Η προετοιμασία

Πέρα από τη διασκέδαση, η Σεληνιακή Πρωτοχρονιά έχει στην πραγματικότητα και πολλή δουλειά. Οι εορτασμοί διαρκούν 15 ημέρες – μερικές φορές και περισσότερο – με διάφορες εργασίες και δραστηριότητες να λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Όλα ξεκινούν περίπου μια εβδομάδα πριν από το νέο έτος.

Τα εορταστικά κέικ και οι πουτίγκες φτιάχνονται την 24η ημέρα του τελευταίου σεληνιακού μήνα (23 Ιανουαρίου το 2025). Γιατί; Η λέξη για τα κέικ και τις πουτίγκες είναι gao στα μανδαρινικά και gou στα καντονέζικα, που ακούγονται το ίδιο με τη λέξη για το «ψηλός».

Αυτό σημαίνει ότι η κατανάλωσή τους πιστεύεται ότι οδηγεί σε βελτιώσεις και ανάπτυξη το επόμενο έτος..

Και μην ξεχνάτε τον φίλο μας τον Νίαν. Καμία προετοιμασία για τη Σεληνιακή Πρωτοχρονιά δεν θα ήταν πλήρης χωρίς την ανάρτηση κόκκινων πανό με ευοίωνες φράσεις και ιδιωματισμούς στα σπίτια. Ξεκινώντας από την εξώπορτα.

Αυτά έχουν διπλό καθήκον, αφενός να κρατήσουν μακριά τον Νίαν, αφετέρου να προσκαλέσουν την καλοτυχία.

Βέβαια δεν είναι όλες οι εργασίες προετοιμασίας ευχάριστες και πολύ περισσότερο αυτή που προβλέπει μια γενναία καθαριότητα στο σπίτι την 28η ημέρα του τελευταίου σεληνιακού μήνα, που πέφτει στις 27 Ιανουαρίου φέτος, δηλαδή σήμερα.

Ο στόχος είναι να απαλλαγεί από κάθε κακοτυχία που έχει συσσωρευτεί κατά τη διάρκεια του περασμένου έτους. Ορισμένοι πιστοί δεν σκουπίζουν ή ακόμα δεν βγάζουν τα σκουπίδια τις πρώτες πέντε ημέρες του νέου έτους, φοβούμενοι ότι θα ξεπλύνουν όλη αυτή τη φρέσκια καλή τύχη.

Πολλοί λένε, επίσης, ότι την πρώτη ημέρα του νέου έτους απαγορεύεται να πλύνεις ή να κόψεις τα μαλλιά σου.

Γιατί; Επειδή ο κινεζικός χαρακτήρας της λέξης «μαλλιά» είναι ο πρώτος χαρακτήρας της λέξης «ευημερία». Επομένως, το λούσιμο ή το κόψιμο θεωρείται ότι ξεπλένει την τύχη.

Παραμονή Σεληνιακής Πρωτοχρονιάς: Η μεγάλη γιορτή

Ένα μεγάλο οικογενειακό δείπνο επανένωσης πραγματοποιείται συνήθως την παραμονή της σεληνιακής πρωτοχρονιάς, που φέτος είναι στις 28 Ιανουαρίου.

Το μενού επιλέγεται προσεκτικά ώστε να περιλαμβάνει πιάτα που συνδέονται με την τύχη, όπως ψάρια, πουτίγκες (συμβολίζει την πρόοδο) και φαγητά που μοιάζουν με ράβδους χρυσού (όπως τα ζυμαρικά).

Στην Κίνα, τα φαγητά που σερβίρονται σε αυτά τα κλασικά δείπνα διαφέρουν από βορρά σε νότο. Για παράδειγμα, οι βόρειοι Κινέζοι τείνουν να τρώνε ζυμαρικά και νουντλς, ενώ οι νότιοι δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς ρύζι στον ατμό.

Οι γιορτές της Σεληνιακής Πρωτοχρονιάς μπορεί να μοιάζουν πολύ διαφορετικές εκτός Κίνας. Στη Μαλαισία και τη Σιγκαπούρη, οι συγκεντρώσεις δεν είναι πλήρεις χωρίς ένα δυνατό και χαοτικό «πέταγμα ευημερίας» ή yusheng, όταν οι πελάτες ανακατεύουν και πετάνε λεπτόκοκκα λαχανικά και ωμά ψάρια με ξυλάκια πριν από το γεύμα.

Οι δύο πρώτες ημέρες της Σεληνιακής Πρωτοχρονιάς, αποτελούν μια δοκιμασία για την αντοχή, την όρεξη και τις κοινωνικές δεξιότητες, καθώς πολλοί άνθρωποι πρέπει να ταξιδέψουν και να επισκεφθούν οικογένεια, συγγενείς και φίλους.

Οι τσάντες είναι γεμάτες με δώρα και φρούτα για να μοιραστούν στα σπίτια και οι επισκέπτες με τη σειρά τους κατακλύζονται με δώρα.

Σε πολλές οικογένειες, οι παντρεμένοι αναμένεται να μοιράσουν κόκκινα πακέτα γεμάτα με χρήματα σε όσους δεν έχουν ακόμη δεθεί με τα δεσμά του γάμου – τόσο τα παιδιά όσο και τους ανύπαντρους νεότερους.

Πιστεύεται ότι αυτοί οι φάκελοι – γνωστοί ως hongbao/lai see – θα μπορούσαν να προστατεύσουν τα παιδιά απομακρύνοντας τα κακά πνεύματα, που ονομάζονται sui.

Άλλες χώρες έχουν τις δικές τους παραδόσεις. Στη Νότια Κορέα, για παράδειγμα, το φεστιβάλ της Σεληνιακής Πρωτοχρονιάς ονομάζεται Seollal. Οι τρεις πρώτες ημέρες είναι γεμάτες με αφιερώματα στους προγόνους, εορταστικά παιχνίδια και φαγητά όπως ρυζογκοφρέτες (tteokguk) και τηγανίτες (jeon).

Η τρίτη ημέρα του σεληνιακού νέου έτους (που φέτος πέφτει στις 31 Ιανουαρίου του 2025) ονομάζεται chi kou/cek hau, ή κόκκινο στόμα.

Πιστεύεται ότι είναι ημέρα επικίνδυνη για καβγάδες, οπότε ορισμένοι άνθρωποι αποφεύγουν τις κοινωνικές συναναστροφές και αντ’ αυτού επισκέπτονται ναούς για να κάνουν προσφορές για να αντισταθμίσουν τυχόν κακοτυχία.

Κάθε χρόνο, ορισμένα κινεζικά ζώδια συγκρούονται αρνητικά με τα αστέρια, οπότε οι επισκέψεις σε ναούς θεωρούνται ένας καλός τρόπος να επιλυθούν αυτές οι συγκρούσεις και να επέλθει ειρήνη τους επόμενους μήνες.

Ημέρα 7: Τα γενέθλια του λαού

Η έβδομη ημέρα του σεληνιακού νέου έτους (4 Φεβρουαρίου 2025) λέγεται ότι είναι η ημέρα που η κινεζική θεά-μητέρα, Nuwa, δημιούργησε την ανθρωπότητα. Έτσι, ονομάζεται renri/jan jat (τα γενέθλια του λαού).

Διαφορετικές κοινότητες στην Ασία θα σερβίρουν διάφορα «γενέθλια» φαγητά εκείνη την ημέρα.

Ημέρα 15: Το φεστιβάλ των φαναριών

Το αποκορύφωμα ολόκληρης της Γιορτής της Άνοιξης, η Γιορτή των Φαναριών συμβαίνει την 15η και τελευταία ημέρα (12 Φεβρουαρίου το 2025).

Σηματοδοτεί το τέλος του χειμώνα και την έναρξη της ανοιξιάτικης περιόδου.

Την ημέρα αυτή, οι άνθρωποι ανάβουν φαναράκια για να συμβολίσουν την εκδίωξη του σκοταδιού και την ελπίδα για το επόμενο έτος.

Στην αρχαία κινεζική κοινωνία, ήταν η μόνη ημέρα που επιτρεπόταν στα νεαρά κορίτσια να βγουν έξω για να θαυμάσουν τα φανάρια και να γνωρίσουν αγόρια. Ως αποτέλεσμα, έχει επίσης ονομαστεί κινεζική Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου.