Η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει ξεκινήσει μια εκστρατεία κατά των πολιτικών διαφορετικότητας, ισότητας και ένταξης (DEI – Diversity, Equity, Inclusion) οι οποίες, μέχρι πρόσφατα, διασφάλιζαν ότι όλοι οι άνθρωποι είχαν ίσες ευκαιρίες και αντιμετώπιση – με τον Ντόναλντ Τραμπ να ηγείται αυτής της προσπάθειας.

Παρόλο που πρόκειται για μια ξεκάθαρη απόπειρα του Αμερικανού προέδρου να κερδίσει τη στήριξη όσων αντιτίθενται στις αξίες της πολυπολιτισμικότητας, της ενσυναίσθησης και της συμπερίληψης, αυτό μπορεί να έχει αντίθετα αποτελέσματα.

Ένα σατιρικό εγχείρημα, το Rent-A-Minority, δημιουργήθηκε πριν από χρόνια για να αναδείξει την επιφανειακή προσέγγιση των εταιρειών στα ζητήματα της διαφορετικότητας. Παρότι, αρχικά, επρόκειτο για μία «φάρσα», η επιτυχία του ανέδειξε το πρόβλημα των επιφανειακών προσπαθειών ενσωμάτωσης.

Η ειρωνεία είναι, εν τω μεταξύ, ότι ένα σχόλιο από ένα ψεύτικο προφιλ που υποτίθεται πως ανήκε στον Τραμπ και ορκιζόταν ότι θα κάνει τα πάντα για να «κλείσει» τον ιστότοπο, τελικά αποδείχθηκε προφητικό.

Πλέον, ο πρόεδρος των ΗΠΑ επιτίθεται ανοιχτά σε κάθε σχετική πρωτοβουλία, υπογράφοντας εκτελεστικά διατάγματα που καταργούν τα προγράμματα DEI.

Ακόμα και αναφορές στην ιστορία, όπως το όνομα του αεροσκάφους Enola Gay – που έριξε την ατομική βόμβα στη Χιροσίμα στις 6 Αυγούστου 1945 και πήρε το όνομά του από τη μητέρα του πιλότου του, Enola Gay Tibbets – γίνονται στόχος λογοκρισίας λόγω της λέξης “gay“.

Άλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε

Οι πολιτικές της διαφορετικότητας, ισότητας και ένταξης (DEI) έχουν μετατραπεί σε αποδιοπομπαίο τράγο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Τραμπ και οι υποστηρικτές του χρησιμοποιούν κάθε ευκαιρία για να επιτεθούν στις πολιτικές αυτές, συνδέοντάς τες ακόμα και με άσχετα γεγονότα.

Όταν, για παράδειγμα, ένα επιβατικό αεροσκάφος και ένα ελικόπτερο του αμερικανικού στρατού συγκρούστηκαν πάνω από την Ουάσινγκτον τον Ιανουάριο του 2025, σκοτώνοντας 67 άτομα, μία από τις πρώτες δηλώσεις του Τραμπ ήταν ότι η σύγκρουση μπορεί να οφειλόταν στη συμπερίληψη (!!!). Αυτή η αφήγηση, που πολλοί θεωρούσαν «φαιδρή», στο παρελθόν, έχει πλέον έρθει στο προσκήνιο.

Παρόμοιες δηλώσεις έχουν γίνει και από άλλες συντηρητικές φωνές, όπως όταν ο Έλον Μασκ ισχυρίστηκε το 2024 ότι η αεροπορική βιομηχανία δίνει προτεραιότητα στις προσλήψεις βάσει DEI αντί για την ασφάλεια.

Διαβασε ακομα

Μεγαλόψυχος Τραμπ, επιτρέπει στα τρανς άτομα να μείνουν στον στρατό αν απαρνηθούν την ταυτότητά τους

Ο Νόμος περί Πολιτικών Δικαιωμάτων

Η μεταβολή του πολιτικού σκηνικού έχει επηρεάσει και τον επιχειρηματικό κόσμο. Ενώ ορισμένες εταιρείες, όπως η Costco και η Apple, έχουν υπερασπιστεί τις πολιτικές τους για την ένταξη, περίπου το 20% των εταιρειών στον δείκτη S&P 100, συμπεριλαμβανομένων κολοσσών όπως η Meta, η Amazon, η Target και τα McDonald’s, έχουν υποχωρήσει από τις δεσμεύσεις τους προς τη διαφορετικότητα, σύμφωνα με ανάλυση του Bloomberg.

Για να κατανοήσουμε, όμως, πού βρίσκεται σήμερα η Αμερική, είναι σημαντικό να ρίξουμε μια ματιά στο παρελθόν. Παρόλο που ο όρος DEI είναι σχετικά νέος, οι ρίζες του βρίσκονται στο κίνημα πολιτικών δικαιωμάτων της δεκαετίας του 1950 και του 1960.

Ο Νόμος περί Πολιτικών Δικαιωμάτων του 1964 απαγόρευσε τις διακρίσεις στην εργασία με βάση τη φυλή, το χρώμα, τη θρησκεία, το φύλο και την εθνικότητα για τους περισσότερους εργοδότες με 25 ή περισσότερους υπαλλήλους (ο αριθμός μειώθηκε στους 15 με τον Νόμο περί Ίσων Ευκαιριών Απασχόλησης του 1972).

Παράλληλα, αναπτύχθηκαν οι πολιτικές θετικής δράσης (affirmative action) για να διορθώσουν τη χρόνια υποεκπροσώπηση των φυλετικών μειονοτήτων και των γυναικών, η οποία ήταν τεράστια.

Το 1966, οι Αφροαμερικανοί αποτελούσαν περίπου το 11% του πληθυσμού των ΗΠΑ, αλλά κατείχαν λιγότερο από το 1% των ανώτερων διοικητικών θέσεων. Μέχρι το 2013, το ποσοστό αυτό είχε αυξηθεί στο 6,8%.

Οι γυναίκες, αντίστοιχα, αποτελούσαν το 9,4% των διευθυντικών στελεχών το 1966, ενώ μέχρι το 2013 το ποσοστό τους είχε φτάσει το 38,6%.

Διαβασε ακομα

Οι απαγορευμένες λέξεις της κυβέρνησης Τραμπ

Οικονομικά και άλλα οφέλη

Παρόλο που το DEI έχει τις ρίζες του στην κοινωνική δικαιοσύνη, υπάρχουν και ισχυρά οικονομικά επιχειρήματα υπέρ του. Έρευνα της McKinsey δείχνει ότι οι εταιρείες στις οποίες οι γυναίκες καταλαμβάνουν πάνω από το 30% των ηγετικών θέσεων έχουν σημαντικά μεγαλύτερη πιθανότητα οικονομικής επιτυχίας. Επιπλέον, οι εταιρείες που ανήκουν στο ανώτερο τέταρτο όσον αφορά στην εθνοτική ποικιλομορφία παρουσιάζουν οικονομικό πλεονέκτημα της τάξης του 27% σε σχέση με τις υπόλοιπες.

Παρά τις πολιτικές επιθέσεις και την υποχώρηση ορισμένων εταιρειών, το DEI παραμένει ένας σημαντικός παράγοντας τόσο για την κοινωνική πρόοδο όσο και για την επιχειρηματική επιτυχία.

Η Joan Williams, καθηγήτρια νομικής και ιδρύτρια του Equality Action Center, έχει πραγματοποιήσει έρευνες που δείχνουν ότι, όταν εφαρμόζονται σωστά, οι πρωτοβουλίες για τη διαφορετικότητα, την ισότητα και την ένταξη (DEI) βελτιώνουν την αποτελεσματικότητα των οργανισμών.

Η ίδια τονίζει ότι η σωστή προσέγγιση δεν είναι απλώς η υποχρεωτική παρακολούθηση σεμιναρίων που αποδομούν ανόητες και επικίνδυνες προκαταλήψεις, αλλά η εισαγωγή διαρθρωτικών αλλαγών που εξαλείφουν τις μεροληψίες στις προσλήψεις και τις αξιολογήσεις επιδόσεων.

Η Williams επισημαίνει, επίσης, ότι η αξιοκρατία είναι, συχνά, ανύπαρκτη στους επαγγελματικούς χώρους. Το 90% των λευκών ανδρών πιστεύουν ότι εργάζονται σε ένα αξιοκρατικό σύστημα, ενώ οι υπόλοιπες ομάδες είναι πολύ λιγότερο σίγουρες, καθώς συχνά κρίνονται με διαφορετικά κριτήρια.

Επικοινωνιακά τεχνάσματα

Ωστόσο, πολλές εταιρείες αντιμετωπίζουν τη DEI ως ένα επικοινωνιακό τέχνασμα και όχι ως ουσιαστικό επιχειρηματικό ζήτημα. Μετά τη δολοφονία του George Floyd το 2020, οι αγγελίες εργασίας στον τομέα της DEI αυξήθηκαν κατά 55% μέσα σε δύο μήνες.

Η Akilah Cadet, συγγραφέας και ιδρύτρια του Change Cadet, που πραγματοποιεί σεμινάρια σε εταιρείες, αναφέρει ότι από το 2020 έως το 2023 είχε τις μεγαλύτερες οικονομικές απολαβές της ζωής της, κυρίως από εταιρείες που ήθελαν να δείξουν ότι «ενδιαφέρονται».

Στις μέρες μας, όμως, οι θέσεις εργασίας έχουν μειωθεί δραματικά για τα άτομα που μέχρι πρόσφατα προστατεύονταν από τα προγράμματα της DEI, οδηγώντας την ίδια και πολλούς άλλους εργαζομένους στην ανεργία. Όπως το θέτει η Cadet: «Σε έκαναν να νιώθεις ότι μετράς – και τώρα σου θυμίζουν ότι δεν έχεις αξία.»

«Μόνο οι ικανοί λευκοί άνδρες πρέπει να διοικούν»

Η πολιτική του Τραμπ κατά των πολιτικών DEI δεν στοχεύει στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας, αλλά στην αμφισβήτηση της θέσης μειονοτικών ομάδων στην κοινωνία.

Η απομάκρυνση υψηλόβαθμων στελεχών, όπως του Αφροαμερικανού στρατηγού CQ Brown Jr, και οι ακραίες δηλώσεις συμβούλων του Τραμπ – ότι «μόνο οι ικανοί λευκοί άνδρες πρέπει να διοικούν» – δείχνουν πως το αφήγημα της «αντίστροφης διάκρισης» χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει την επιστροφή σε ένα σύστημα όπου μόνο μια συγκεκριμένη ομάδα έχει πραγματική δύναμη και ευκαιρίες.

Θα ήταν, άλλωστε, αφελές, όπως αναφέρει ο Guardian, να υποθέσουμε ότι κάθε λευκός άνδρας σε υψηλή θέση επιλέχθηκε αποκλειστικά και μόνο βάσει των προσόντων του και όχι, για παράδειγμα, επειδή είχε τις σωστές γνωριμίες ή απλώς ταίριαζε με την κυρίαρχη εικόνα ηγεσίας.

Πράγματι, οι λευκοί άνδρες εξακολουθούν να κυριαρχούν στις κορυφαίες θέσεις των αμερικανικών εταιρειών. Σύμφωνα με έρευνα του 2023, τα φυλετικά και εθνοτικά ποικιλόμορφα στελέχη κατέχουν μόλις το 12,5% των ανώτερων θέσεων στις εταιρείες του Fortune 500 και S&P 500, ενώ οι γυναίκες μόλις το 13,7%. Μελέτες επίσης δείχνουν ότι τα βιογραφικά με «λευκοφανή ονόματα» λαμβάνουν περισσότερες απαντήσεις από εκείνα ονόματα που παραδοσιακά επιλέγουν οι Αφροαμερικανοί.

Παρ’ όλα αυτά, πολλοί λευκοί άνδρες αισθάνονται ότι πλέον οι γυναίκες, τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα και οι φυλετικές μειονότητες έχουν κάθε πλεονέκτημα, ενώ οι ίδιοι υφίστανται διακρίσεις.

Ο παρουσιαστής Scott Galloway υποστηρίζει ότι οι νόμοι κατά των διακρίσεων ήδη υπάρχουν και ότι η DEI είναι περιττή: «Όταν πριμοδοτείς το 76% του πληθυσμού, στην πραγματικότητα δεν πριμοδοτείς κανέναν.», λέει.

Σε έναν βαθμό, η κριτική αυτή δεν είναι εντελώς αβάσιμη. Έρευνες δείχνουν ότι ορισμένα μέτρα, όπως η υποχρεωτική εκπαίδευση για τη διαφορετικότητα, ενίσχυσαν την αντίδραση και τη δυσαρέσκεια στον εργασιακό χώρο.

Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι η DEI πρέπει να καταργηθεί.

Διαβασε ακομα

Ρεπουμπλικανός αποκάλεσε «κύριο» την πρώτη ανοιχτά τρανς βουλεύτρια των ΗΠΑ

Αντίθετα, είναι μια «καλή ευκαιρία να αναδιαμορφωθεί σε μια πιο ουσιαστική και αποτελεσματική πολιτική», λέει η Arwa Mahdawi, αρθρογράφος του Guardian και συγγραφέας του “Strong Female Lead”.

Η επίθεση κατά της DEI ίσως αναγκάσει τις επιχειρήσεις να επικεντρωθούν στην πραγματική δικαιοσύνη και στη διαμόρφωση δομών που εξασφαλίζουν ίση μεταχείριση για όλα. Ευτυχώς, οι νεότερες γενιές δεν δέχονται πια εύκολα τις ανισότητες. Πάντα θα υπάρχουν εμπόδια, αλλά η ανθρωπότητα προχωρά μπροστά.