Η Κολομβία βρίσκεται στην αρχική φάση μιας υποβρύχιας αποστολής για την εξερεύνηση ενός ισπανικού πολεμικού πλοίου που βυθίστηκε στην Καραϊβική πριν από περισσότερα από 300 χρόνια και πιστεύεται ότι περιέχει αντικείμενα αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων – τα δικαιώματα των οποίων είναι υπό έντονη διαμάχη.

Η γαλέρα του Σαν Χοσέ – με 600 μέλη πληρώματος – βυθίστηκε περίπου στα 2.000 πόδια στις 8 Ιουνίου 1708, κατά τη διάρκεια μιας μάχης εναντίον των Βρετανών στον Πόλεμο της Ισπανικής Διαδοχής. Παρέμεινε θρύλος για χρόνια καθώς η ακριβής τοποθεσία του ήταν άγνωστη. Ανακαλύφθηκε το 2015 στα ύδατα στα ανοικτά των ακτών της Καρχηδόνας από την κολομβιανή κυβέρνηση.

Ισπανία, Κολομβία, κάποιες αυτόχθονες ομάδες της Βολιβίας, ακόμα και οι ΗΠΑ, ισχυρίζονται ότι το ναυάγιο, καθώς και ο θησαυρός των 16 δισεκατομμυρίων δολαρίων, τους ανήκει. Μια δεκαετία μετά την ανακάλυψη, η κυβέρνηση της Κολομβίας ανακοίνωσε ότι θα αφήσει κατά μέρος τις εντάσεις.

Οι ιστορικοί πιστεύουν ότι το πλοίο μπορεί να μετέφερε έναν από τους πιο πολύτιμους θησαυρούς που χάθηκαν ποτέ στη θάλασσα, ενώ η αξία του ενδεχομένως να αξίζει έως και 17 δισεκατομμύρια δολάρια. Γι’ αυτό το ονομάζουν «Ιερό Δισκοπότηρο» των ναυαγίων. Πέραν αυτού, το Σαν Χοσέ και η ιστορία του απασχολούσε για 300 χρόνια, από όταν βυθίστηκε, κάθε «κυνηγό ναυαγίων» του κόσμου, ενώ αναφορά σε αυτό γίνεται και στο έργο «Ο Έρωτας στα Χρόνια της Χολέρας», του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες.

Η Αλένα Καϊκέντο, διευθύντρια του Ινστιτούτου Ανθρωπολογίας και Ιστορίας της Κολομβίας είπε: «Δεν σκεφτόμαστε τον θησαυρό. Σκεφτόμαστε πώς θα αποκτήσουμε πρόσβαση στις ιστορικές και αρχαιολογικές πληροφορίες».

Σύμφωνα με την ίδια, η γαλέρα θα μπορούσε να προσφέρει άγνωστες προς το παρόν πληροφορίες για την ισπανική αυτοκρατορία στο απόγειό της – και τη δράση της στη Λατινική Αμερική. Η Καϊκέντο είπε ότι ελπίζει πως η ομάδα της θα μπορέσει τελικά να βγάλει το ναυάγιο από τη θάλασσα και να το εκθέσει σε ένα μουσείο. «Κατά κάποιο τρόπο, είμαστε πρωτοπόροι» είπε.

Ελάχιστα πλοία που έχουν βυθιστεί σε τροπικά νερά κατάφεραν να ανασυρθούν πλήρως. Η Καϊκέντο πρόσθεσε ότι «το περιεχόμενο είναι πραγματικά ποικίλο και δεν έχουμε ιδέα πώς θα αντιδράσουν τα υπολείμματα όταν έρθουν σε επαφή με το οξυγόνο».

Το έργο αναμένεται να κοστίσει στην κυβέρνηση περισσότερα από 4,5 εκατομμύρια δολάρια, με την ελπίδα ότι θα βοηθήσει τους ειδικούς να κατανοήσουν πώς μπορούν να ανακτήσουν το υπόλοιπο του ναυαγίου.

Το 2017, το Ναυτικό της Κολομβίας έστειλε ένα τηλεχειριζόμενο όχημα σε βάθος 3.100 ποδιών για να αξιολογήσει τα συντρίμμια και να δώσει μια ματιά στο τι βρισκόταν στο πλοίο. Εικόνες έδειχναν κομμάτια χρυσού, κανόνια και τέλεια διατηρημένα κινεζικά πορσελάνινα κύπελλα διάσπαρτα στο Σαν Χοσέ. Τα αντικείμενα έδειχναν να αστράφτουν κάτω από το φως των καμερών καθώς στον πυθμένα εντοπίστηκαν χάλκινα κανόνια, σπαθιά και πήλινα αγγεία. Έκτοτε, οι ιστορικοί το ονόμασαν «Ιερό Δισκοπότηρο» επειδή μετέφερε μια από τις μεγαλύτερες ποσότητες θησαυρού που χάθηκαν ποτέ στη θάλασσα.

Η Ισπανία επέμενε ότι οι βυθισμένοι θησαυροί της ανήκουν, δεδομένου ότι επρόκειτο για ισπανικό πλοίο, ενώ το ιθαγενές έθνος Qhara Qhara της Βολιβίας είπε ότι αναγκάστηκαν να εξορύξουν τους θησαυρούς για τους Ισπανούς, και έτσι τους ανήκει δικαιωματικά. Αντίστοιχα, η αμερικανική εταιρεία ερευνών Glocca Morra, που τώρα ονομάζεται Sea Search Armada, ισχυρίζεται ότι βρήκαν το Σαν Χοσέ το 1981 και είχαν δώσει τις συντεταγμένες στους Κολομβιανούς για το ήμισυ της αμοιβής.

Το πρώτο στάδιο της αποστολής θα επικεντρωθεί στη φωτογράφιση του πλοίου χρησιμοποιώντας «μη παρεμβατικούς» τηλεαισθητήρες. Οι εικόνες θα χρησιμοποιηθούν στη συνέχεια για την κατασκευή μιας απογραφής των αρχαιολογικών ανακαλύψεων στον βυθό της θάλασσας.

Απώτερος στόχος είναι η ανάσυρση του ναυαγίου. Πρόκειται ωστόσο για μία εξαιρετικά περίπλοκη επιχείρηση. Ελάχιστα πλοία της ιδιαιτερότητας του Σαν Χοσέ έχουν ποτέ ανασυρθεί από τον βυθό – και κανένα δεν έχει διασωθεί ποτέ  από ζεστά τροπικά νερά, όπως αυτά της Καραϊβικής.

Mε πληροφορίες από CNN