Συχνά λέγεται πως οι κλιματικές καταστροφές εξισώνουν τις κοινωνικές τάξεις, καθώς δεν βλέπουν εισοδήματα, διαπερνούν γειτονιές, πλούσιες και φτωχές, ισοπεδώνοντας κοινότητες και ανατρέποντας ζωές χωρίς διακρίσεις. Πάντως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.

Καθώς οι πυρκαγιές μαίνονται στη Νότια Καλιφόρνια, οι ταξικές διαφορές είναι πιο εμφανείς από ποτέ. Είναι αλήθεια ότι ακόμα και οι πλούσιοι και διάσημοι δεν μπόρεσαν να σώσουν τα σπίτια τους από τις φλόγες. Αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι ενώ οι περισσότεροι κάτοικοι πρέπει να περιμένουν τη δημόσια βοήθεια, οι πλούσιοι διαθέτουν περισσότερους πόρους για να τους βοηθήσουν. Για παράδειγμα, οι ιδιωτικοί πυροσβέστες έχουν μεγάλη ζήτηση — σε ορισμένες περιπτώσεις προστατεύοντας συγκεκριμένα αρχοντικά για να μην επηρεαστούν από τις πυρκαγιές.

Ένας επενδυτής ακινήτων ζήτησε βοήθεια στα κοινωνικά δίκτυα, ρωτώντας αν κάποιος γνωρίζει ιδιωτικούς πυροσβέστες που θα μπορούσαν να σώσουν το σπίτι του. «Θα πληρώσω οποιοδήποτε ποσό», έγραψε στο X.

Δεν έχει σημασία πόσα χρήματα έχεις, οι φυσικές καταστροφές μπορούν να είναι ανελέητες, και η απώλεια ενός σπιτιού είναι πάντα τραγωδία.

Οι φωτιές σβήνουν και η ταξική ανισότητα αναζωπυρώνεται

Ωστόσο, όταν οι φωτιές τελικά σβήσουν, οι ανισότητες σχεδόν σίγουρα θα αυξηθούν λόγω των ταξικών διαφορών που είναι ήδη βαθιά ριζωμένες στο Λος Άντζελες. Οι πλούσιοι θα μπορέσουν να ξαναχτίσουν τα σπίτια και τις γειτονιές τους, ενώ οι οικογένειες μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος μπορεί να εκτοπιστούν μόνιμα.

Μελέτες για προηγούμενες πυρκαγιές στην Καλιφόρνια έχουν δείξει ότι αυτές οδηγούν στον εξευγενισμό (gentrification) — κάτι που οι κάτοικοι της Χαβάης βιώνουν από τότε που οι φονικές πυρκαγιές κατέστρεψαν κατοικημένες περιοχές στο Μάουι. Ήδη έχουν αναφερθεί περιπτώσεις όπου ιδιοκτήτες αυξάνουν τα ενοίκια στο Λος Άντζελες, παρά το γεγονός ότι η δραματική αύξηση των ενοικίων κατά τη διάρκεια κατάστασης έκτακτης ανάγκης είναι παράνομη στην Καλιφόρνια.

Οι τρέχουσες πυρκαγιές έχουν ήδη καταστρέψει περισσότερες από 12.000 δομές, συμπεριλαμβανομένων σπιτιών, σχολείων και χώρων λατρείας. Το ερώτημα για ορισμένες από αυτές τις κοινότητες — ειδικά για εκείνες σε περιοχές μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος — είναι αν θα μπορέσουν να ανακάμψουν ποτέ ή αν ο εξευγενισμός μετά την καταστροφή θα τις καταστήσει αγνώριστες.

Φωτιές και εξευγενισμός

Όταν μια φυσική καταστροφή πλήττει μια κοινότητα, οι τιμές των ακινήτων σχεδόν πάντα αυξάνονται. Βραχυπρόθεσμα, ο λόγος είναι προφανής: Τα διαμερίσματα και τα σπίτια έχουν καταστραφεί, οπότε είναι λιγότερα, και η μείωση της προσφοράς οδηγεί σε αύξηση των ενοικίων.

Ωστόσο, καθώς οι προσπάθειες ανοικοδόμησης παρατείνονται, πολλοί άνθρωποι μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος δεν επιστρέφουν ποτέ στις γειτονιές τους, επειδή δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά το κόστος.

«Ένας από τους λόγους που συμβαίνει εξευγενισμός είναι ότι τα πάντα γίνονται πιο ακριβά», δήλωσε η Jennifer Gray Thompson, ιδρύτρια και CEO της After the Fire, μιας μη κερδοσκοπικής οργάνωσης που βοηθά κοινότητες να προετοιμάζονται και να ανακάμπτουν από τις καταστροφικές πυρκαγιές. Ένας λόγος είναι το υψηλό κόστος κατασκευής, αλλά υπάρχουν και άλλοι, όπως οι ιδιοκτήτες που εκμεταλλεύονται τη μεγάλη ζήτηση για να αυξήσουν τα ενοίκια και οι επενδυτές ακινήτων που αγοράζουν περιουσίες για να κερδοσκοπήσουν.

Η ανοικοδόμηση μπορεί να είναι μια αργή και επίπονη διαδικασία. Στα τέλη του 2018, μια πυρκαγιά κατέστρεψε σχεδόν ολοσχερώς την πόλη Paradise της Καλιφόρνια, καταστρέφοντας το 95% των κτιρίων της. Πέντε χρόνια μετά τη φωτιά, μόνο περίπου το ένα τρίτο του προπυρικού πληθυσμού των 27.000 κατοίκων είχε επιστρέψει, ενώ η διάμεση τιμή κατοικίας εκτινάχθηκε από 236.000 δολάρια σε 440.000 δολάρια.

Ως αποτέλεσμα, πολλά θύματα της φωτιάς έχουν αποκλειστεί μόνιμα από την αγορά κατοικίας, και η πόλη έχει αρχίσει να προσελκύει ανθρώπους από πλουσιότερες περιοχές όπως η Bay Area.

Τι μπορεί να κάνει η Καλιφόρνια για να το αποτρέψει

Παρά το ότι οι πυρκαγιές εκτοπίζουν πολλούς ανθρώπους, δεν σημαίνει ότι όλες οι κοινότητες ακολουθούν το ίδιο μοτίβο εξευγενισμού. Για παράδειγμα, η Paradise καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά, ενώ οι τρέχουσες πυρκαγιές πλήττουν ένα πολύ μικρότερο τμήμα της ευρύτερης περιοχής του Λος Άντζελες.

Η πολιτεία έχει ήδη λάβει ορισμένα μέτρα για να μετριάσει τον εξευγενισμό που σχετίζεται με τις καταστροφές. Ο κυβερνήτης της Καλιφόρνια, Gavin Newsom, εξέδωσε εκτελεστικό διάταγμα που μειώνει τη γραφειοκρατία, αναστέλλοντας περιβαλλοντικές αξιολογήσεις, ώστε οι κοινότητες που επηρεάζονται από τις πυρκαγιές να ανοικοδομηθούν γρηγορότερα. Το διάταγμα επίσης διασφαλίζει ότι οι ιδιοκτήτες σπιτιών δεν θα δουν τους φόρους ιδιοκτησίας τους να αυξάνονται μετά την ανοικοδόμηση των κατοικιών τους.

Ωστόσο, η Καλιφόρνια είναι ήδη μία από τις πιο ακριβές περιοχές για στέγαση παγκοσμίως. Εάν δεν αντιμετωπιστεί το συνεχιζόμενο έλλειμμα κατοικιών, η ανισότητα μπορεί να επιδεινωθεί.

Με πληροφορίες από Vox